He stood at the back gateway of the abattoir, his hands thrust into his pockets, his stomach rigid with the ache of want. Men in white coats and baseball caps whistled and shouted as they moved between the hanging carcases. He couldn’t see his father, yet he did not want to venture in. He knew the sweet warm nauseating smell of the place and he had had no breakfast. Nor had he smoked his first cigarette of the day. Smells were always much more intense then. At intervals the crack of the humane killer echoed around the glass roof. Queuing beasts bellowed in the distance as if they knew.
He saw the Preacher standing waiting with his glass. It was the local doctor's prescription for any anaemic with a strong stomach. The Preacher was tall and thin with the Adam's apple of a vulture and skin that was made even paler, if that was possible, by the light reflected from the white tiles. He cycled the countryside on his breadcart of a bicycle with a small ladder strapped to the bar and a clutter of tools in the saddle-bag, nailing tracts made from tin lids to trees and telegraph-poles. ‘The Wages of Sin is Death. Romans 8:5' was on a sycamore tree on the Magherafelt road; and further out ‘I am the Resurrection and the Life. John 11:25.’
Crilly came over to the gateway to sharpen his knives.
‘Hiya, Cal,’ he said. Cal saw him press the blade on to the carborundum stone with his fingers, heard it hiss. ’Is my Da about?’

© Penguin Random House Company, 1984.

De negentienjarige Cal laat het leven zo’n beetje z’n gangetje gaan. Hij heeft geen werk (maar wel een kleine uitkering), hij woont bij zijn vader thuis, hij leent cassettebandjes in de bibliotheek en hij speelt een beetje gitaar. En zo nu en dan helpt hij een paar vage vrienden bij hun ‘vrijheidsstrijd’: er wordt ingebroken en gestolen voor de goede zaak (het Katholieke Noord-Ierland), er wordt iemand bedreigd (die de zaak lijkt te willen verraden) en er wordt soms iemand neergeschoten (een Protestantse politieman bijvoorbeeld, iemand die heult met de vijand – de Britten).
En dan ontmoet Cal op een dag de mooie weduwe Marcella, een bibliothecaresse. ‘Toevallig’ krijgt Cal werk op de boerderij waar Marcella woont met haar dochtertje en haar schoonouders, en Cal krijgt Marcella vaker te zien.
Maar dan ontdekt hij dat hij al eens eerder bij deze boerderij is geweest …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Bernard Maclaverty

Jaar van uitgave:

1983

Aantal pagina's:

154

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1980-1990

Plaats van handeling:

GB, Noord-Ierland (Ulster)

Bijzonderheden:

Een roman in vijf genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens 'Cal'.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Voor de liefhebbers van verhalen over (Noord-)Ierland is de roman ‘Cal’ een absolute aanrader. Het is zonder twijfel één van de meest indrukwekkende boeken over The Troubles in (Noord-)Ierland: een verhaal over een (burger)oorlog, over liefde en verraad.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Cal’ is het nodig dat je beseft dat sommige bevolkingsgroepen die in de minderheid waren in Noord-Ierland gediscrimineerd werden. In deze roman is dat de Rooms-Katholieke minderheid: Cal en zijn vader wonen in een Protestantse wijk waar ze met de nek worden aangekeken en waar men hen – desnoods met geweld – weg wil hebben. Daar komt bij dat de rechterlijke en politionele macht ook in handen in van de niet-Katholieken (lees: Protestanten, Anglicanen, Presbyterianen) is.
Houd er rekening mee dat de situatie sindsdien (gelukkig) veranderd is: het verhaal speelt in 1983.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Cal’ zijn zeker niet moeilijk. Het is de taal van jongeren die Bernard Maclaverty gebruikt. De alinea’s zijn over het algemeen kort en er zijn vrij veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘Cal’ is heel toegankelijk.
Dat geldt zeer zeker ook voor het verhaal. Dat is spannend en romantisch. Het is een prachtig verhaal over schuld en boete en over goed en kwaad. Sommige termen kunnen lastig zijn, maar vaak worden ze in de loop van het verhaal wel verduidelijkt (‘Fenian bastards’, ‘Orangemen’, ‘Loyalists’, ‘Ulstermen’, ‘Evangelists’).
Op basis van deze eigenschappen is ‘Cal’ een boek met een literair niveau C 4c en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

De roman ‘Cal’ is heel sober en heel mooi geschreven. Er staat geen woord te veel in. Bernard Maclaverty is de meester van de korte roman (en van het korte verhaal): hij verzandt nergens in prekerige verhandelingen of hyper-literaire bespiegelingen. Kortom: een aanrader voor elke lezer – ook voor degene die niet zo graag een boek leest …

Actie:

De roman ‘Cal’ is een verhaal met vrij veel actie. Het lijkt alsof Cal maar heel weinig doet in zijn (werkloze) leven, maar niets is minder waar: zo nu en dan moet hij meehelpen bij een illegale klus, meestal onder het mom van de vrijheidsstrijd: een inbraak, een beroving, een aanslag.

Tijd:

‘Cal’ speelt zich af in de jaren 1980-1990. Officieel is er geen oorlog, maar uit alles blijkt dat dit wel degelijk een burgeroorlog is: Rooms-Katholieken en Protestanten (Anglicanen, Presbyterianen) staan elkaar naar het leven, terwijl het (Anglicaanse) Britse leger probeert een wankele vrede te bewaren. Het verhaal duurt in totaal een paar weken. Er is een belangrijke flashback naar een kantelpunt in het leven van Cal en Marcella.

Plaats:

De setting van ‘Cal’ is Noord-Ierland (Ulster). De plaats is een niet nader genoemd stadje op het platteland.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Cal’: zal het Cal lukken om liefde en rust in zijn leven te vinden?

Verteller:

De roman ‘Cal’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de negentienjarige Cal.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Cal’ zijn:
• Cal (Cahal) Mc Cluskey: een 19-jarige Katholieke Noord-Ier. Cal werkte korte tijd op het abattoir bij zijn vader, maar hij heeft nu al weer een paar jaar een uitkering (‘he’s on the dole’). De moeder van Cal overleed toen Cal acht jaar oud was. Zijn hobby is gitaarspelen. Als hij niet een beetje rondhangt, dan helpt hij zijn vriend Crilly met allerlei duistere klusjes;
• Shamie Mc Cluskey: de vader van Cal. Shamie is weduwnaar; hij werkt al heel lang op een abattoir;
• Crilly: een oude klasgenoot en een (soort) vriend van Cal. Crilly noemt zichzelf een Rooms-Katholieke vrijheidsstrijder, maar hij neemt het niet zo nauw met normen en waarden;
• Marcella Morton: een jonge weduwe. Zij is een van oorsprong Italiaanse, een Rooms-Katholieke vrouw die trouwde met een Protestantse politieman, niet beseffend wat voor oorlog er woedde in Ulster. Marcella heeft een dochtertje, Lucy.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Cal’ zijn:
• Finbar Skeffington: een onderwijzer. Hij is een Noord-Ierse Katholieke vrijheidsstrijder die orders van hogerop doorgeeft aan Crilly en Cal;
• Cyril Dunlop: de (Protestantse) boerenhulp van de Mortons. Hij is een kennis van Cals vader;
• Mrs Morton: de boerin. Zij is de feitelijke eigenaar van de boerderij en het land sinds haar man gewond is geraakt bij een terroristische aanval;
• Mr Morton: de boer. Hij is vrijwel invalide omdat kogels zij longen doorboorden;
• Andere Rooms-Katholieken: Mrs Crilly, de oude Mrs Skeffington, Artie Mc Glynn, John Quinn, Pascal O’Hare, ‘The Preacher’;
• Dermot Ryan: een neef van Shamie McCluskey.

Website:

https://www.ukessays.com/essays/english-literature/cal-by-bernard-maclaverty-analysis-english-literature-essay.php

Film:

De roman ‘Cal’ is in 1983 verfilmd, met in de hoofdrollen John Lynch en Helen Mirren.

Overig:

De roman ‘Cal’ is (terecht) één van de beroemdste verhalen over de (Noord-)Ierse burgeroorlog (The Troubles). Het is vooral zo’n indrukwekkend verhaal, omdat Bernard Maclaverty geen bestaande historische steden of plekken noemt en geen enkel oordeel uitspreekt over Protestanten of Katholieken – het goede en het kwade bevindt zich overal en bij iedere bevolkingsgroep.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Bernard Maclaverty.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Lies of Silence van Brian Moore
• Across the Barricades van Joan Lingard
• Melody for Nora van Mark O’Sullivan

Citaat:

‘You were lucky to get that job, son.’ Cal nodded. ‘Don’t get me wrong, but you’re the second one of your sort they’ve taken on.’
‘My sort?’
‘You know what I mean. I’ve nothing against Catholic people. It’s the religion itself I don’t like. I put in a good word when old Mrs Morton asked about you – on account of your father. A good man, Shamie.’ (p.69)

Vragen over het boek:

1. Hoe komt Cal terecht bij de familie Morton?
2. Hoe merkt Cal dat hij hier al eerder is geweest?
3. Waarom is het abattoir belangrijk voor het verhaal?
4. Welk thema is belangrijker voor de roman volgens jou: de liefde of de oorlog? Leg uit waarom je dat vindt.