Het begin!
© Transatlantic Press, 2012
^ Terug naar boven
Algemeen
^ Terug naar boven
Boekinformatie
ERK Niveau:
C1Schrijver:
Elizabeth GaskellJaar van uitgave:
1853Aantal pagina's:
215Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:
1850–1900Plaats van handeling:
Een denkbeeldig dorp in Engeland (gemodelleerd naar het dorp Knutsford in Cheshire, een dorp dat Mrs Gaskell goed kende)Bijzonderheden:
Een roman in 16 hoofdstukken.In het Nederlands heet het boek eveneens ‘Cranford’.
^ Terug naar boven
Het boek - onderwerp
IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?
De roman ‘Cranford’ is een boek voor geoefende lezers, lezers die gewend zijn verhalen met een traag verteltempo te lezen. De minder geoefende lezer zal waarschijnlijk na enkele bladzijden afhaken.
De lezer moet geïnteresseerd zijn in het (kleine) stadsleven in het Engeland van de negentiende eeuw en dan met name in de wereld van de gegoede burgerij – met name de vrouwen die weinig anders te doen hebben dan elkaars tea parties bezoeken en over elkaar kletsen.
WAT MOET JE WETEN?
Enige algemene kennis over mensen en relaties is wel noodzakelijk om dit verhaal op zijn waarde te kunnen schatten. Men moet zich kunnen voorstellen waarom mensen de dingen zeggen die ze zeggen, hoe mensen voldoening kunnen vinden in hun soms lege – en vaak weinig productieve – levens.
De beschreven wereld is het Britse dorpsleven in de negentiende eeuw en dan met name de levens van de gegoede burgers. Er wordt van uitgegaan dat de lezer weet heeft van de Britse kolonie India, van het bankwezen uit die tijd, fatsoensnormen en waarden.
Voor wat betreft de literaire kennis is het herkennen en waarderen van ironie een pre. De lezer die weinig heeft met het waarderen van ironie zal zich vervelen (en zal zich misschien wel ergeren aan het boek).
^ Terug naar boven
Het boek - Moeilijkheid
DE TAAL
Het vocabulaire in ‘Cranford’ is op zich niet echt moeilijk, maar de ouderdom van de tekst maakt het begrip wel lastig voor de lezer van enkele eeuwen later.
Bijvoorbeeld:
‘Some very trifling piece of business was alleged as a reason for the call; but there was evidently something behind. At last out it came.’(p.97)
De alinea’s en de dialogen zijn redelijk lang, maar vanwege de duidelijke beschrijvingen en de heldere dialogen zijn de zinnen goed te begrijpen.
DE TAAL EN HET VERHAAL
‘Cranford’ zal voor een aantal lezers een heel lastig boek zijn. Dat is dan niet in de eerste plaats vanwege het verouderde vocabulaire, maar vooral door het gebrek aan actie. In ‘Cranford’ gebeurt heel weinig – en soms gebeurt iets ook nog in een verleden (off-stage, als het ware). Wat het boek voor andere lezers heel interessant maakt – de ironie – kan voor veel lezers een probleem zijn. ‘Cranford’ is een mooi boek voor de letterkundige lezer, de lezer die ook auteurs als Jane Austen en George Eliot kan waarderen. Vandaar dat het een boek op niveau C 5e is.
Het taalniveau is ook hoog. In de eerste plaats vanwege de ouderdom van het verhaal. Daarnaast kan het tempo van vertellen een belemmerende factor zijn. Tenslotte zijn de (veelal uitgebreide,) beschrijvende alinea’s lang, wat het leestempo ook niet bevordert. Om deze redenen is het taal-(ERK-)niveau C1.
Schrijfstijl:
‘Cranford’ is op zeer ironische wijze geschreven. Mrs Gaskell zegt vrijwel nergens iets direct over een karakter, maar ze suggereert des te meer. Bijvoorbeeld, als er gezegd wordt over een hoofdkarakter, Miss Matty:
‘… she promised (like her sister at her age), to be a great beauty. I was reading this aloud to Miss Matty, who smiled and sighed a little at the hope, so fondly expressed, that ‘little Matty might not be vain, even if she were a bewty.’
‘I had very pretty hair, my dear,’ said Miss Matilda; ‘and not a bad mouth.’ And I saw her soon afterwards adjust her cap and draw herself up.’ (p.66-67)
^ Terug naar boven
Het boek - het verhaal
Actie:
Het boek bevat weinig actie. Er zijn enige rimpels in de vijver van het kalme dorpje wanneer iemand haar spaargeld kwijtraakt en er is een verdwenen broer die wellicht terugkomt, maar verder gebeurt er heel weinig in het verhaal.
Tijd:
Het verhaal wordt grotendeels chronologisch verteld. De verteller brengt zo nu en dan een periode buiten Cranford door en dan komt ze later via anderen te weten, wat er aan interessants gebeurd is. Er zijn flashbacks in de vorm van derde persoonsverhalen die het boek extra spanning geven, maar deze zijn nergens verwarrend voor het begrijp van het verhaal.
Plaats:
De roman speelt zich af in een denkbeeldig dorp in Engeland, Cranford (gemodelleerd naar het dorp Knutsford in Cheshire, een dorp dat Mrs Gaskell goed kende)
Verhaallijn:
Er zijn een paar verhaallijnen. Er is het verhaal van de zusters Miss Matty en Miss Deborah Jenkins: de ene lief, begripvol en onderdanig en de andere autoritair en eerzuchtig. Dan is er de minder gegoede burger (en oud-militair) Captain Brown met zijn dochter, die veel moeite moet doen om een sociale plaats in het stadje te veroveren. Tenslotte is er nog de lang afwezige Peter Jenkins, die na onenigheid met zijn vader Engeland verliet en in India terechtkwam, waar hij misschien rijk werd, of misschien omkwam.
Verteller:
Het verhaal wordt verteld door Mary Smith, een jongedame van goede komaf die het grootste deel van het jaar in Cranford logeert. Als ze er niet is, hoort ze nieuwe verwikkelingen achteraf, meestal van Miss Matty. Zelf is ze een betrekkelijke buitenstaander; ze is geen inwoner van Cranford, ze heeft niets te maken met geldzaken, met roddelverhalen of met zaken die met klassenverschillen te maken hebben: ze kan als betrouwbaar en neutraal verteller gezien worden. Haar commentaren zijn zeer ironisch. Interessant detail is dat we haar naam pas op pagina 185 voor het eerst tegenkomen.
Het verhaal vertelt over de levens van kleine en minder kleine luiden, over de rijken en over de ex-rijken. Het is vooral een beschrijving van een statische gemeenschap, die zich kenmerkt door een gebrek aan gebeurtenissen.
^ Terug naar boven
Het boek - de karakters
Hoofdkarakters:
De belangrijkste hoofdpersonen in ‘Cranford’ zijn:
• Mary Smith: de ik-verteller. Eigenlijk speelt ze niet echt een rol in het verhaal; zij is de verteller (en de zeer neutrale commentator). Ms Smith is een jongedame van goede komaf die het grootste deel van het jaar in ‘Cranford’ logeert. Als ze er niet is, hoort ze nieuwe verwikkelingen achteraf, meestal van Miss Matty;
• Miss Matty Jenkins: een 2e verteller – die alle nieuwtjes doorvertelt aan Miss Smith. Zij is een lieve, begripvolle en vrij gedienstige vrouw.
Bijfiguren:
De belangrijkste bijfiguren in ‘Cranford’ zijn:
• Miss Deborah Jenkins: de zus van Miss Matty;
• Captain Brown: een ‘minder gegoede’ burger (vinden de dames), een oud-militair;
• De dochter van Captain Brown: een jonge vrouw die bij haar vader woont;
• Miss Pole, Mrs Forrester en Mrs Fitz-Adam: andere, min of meer belangrijke dames uit Cranford;
• ‘Signor Brunoni’; een rondreizende artiest;
• Peter Jenkins: een mysterieus afwezige jongeman. Hij verdween op een dag onverwacht naar India.
^ Terug naar boven
Het boek - verder
Film:
De roman ‘Cranford’ is verfilmd.
Overig:
‘Cranford’ is een zorgvuldig geschreven roman over mensen van lang geleden, maar wel over mensen van vlees en bloed. Uit het verhaal valt duidelijk op te maken met hoeveel liefde Mrs Gaskell kijkt naar haar medemens. In dat opzicht lijkt ‘Cranford’ veel op die andere roman van haar hand: ‘North and South’.
^ Terug naar boven
Auteur en Werken
Link naar pagina over auteur
-->Informatie over Elizabeth Gaskell.^ Terug naar boven
Meer
Leessuggesties:
Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Pride and Prejudice van Jane Austen
• Jane Eyre van Charlotte Brontë
• The Lilac Bus van Maeve Binchy
Citaat:
‘I am going to ask Miss Pole. Of course, I could not think of asking her until I had asked you, madam – the rector’s daughter, madam. Believe me, I do not forget the situation my father held under yours.’ (p.87)Vragen over het boek:
1. Wat leer je als lezer van de roman ‘Cranford’? Zou Mrs Gaskell een boodschap hebben gehad met deze roman? Zo ja, welke zou dat hebben kunnen zijn?
2. Wat betekent het verdwijnen van Peter Jenkins voor de dames in ‘Cranford’, met name voor zijn zusters Matty en Deborah? En hoe ontwikkelt het verhaal rond Peter zich? Wat vind je van de manier waarop Mrs Gaskell het karakter van Peter heeft uitgewerkt?
3. ‘Cranford’ is een roman vol ironie. Citeer drie fragmenten met een ironische ondertoon uit de roman en leg uit wat de functie van ironie in die fragmenten is.
4. Kiest Mrs Gaskell partij met betrekking tot sociale klasse, arbeid, kapitaalverdeling, liefde, kolonisatie, of een ander onderwerp? Leg je antwoord uit met gebruikmaken van fragmenten uit de roman.
^ Terug naar boven
Comments are closed.