The clock struck half past two. In the little office at the back of Mr McKechnie's bookshop, Gordon – Gordon Comstock, last member of the Comstock family, aged twenty-nine and rather moth-eaten already – lounged across the table, pushing a four-penny packet of Player's Weights open and shut with his thumb.
The ding-dong of another, remoter clock – from the Prince of Wales, the other side of the street - rippled the stagnant air. Gordon made an effort, sat upright, and stowed his packet of cigarettes away in his inside pocket. He was perishing for a smoke. However, there were only four cigarettes left. Today was Wednesday and he had no money coming to him till Friday. It would be too bloody to be without tobacco tonight as well as all tomorrow.
Bored in advance by tomorrow's tobaccoless hours, he got up and moved towards the door – a small frail figure, with delicate bones and fretful movements. His coat was out at elbow in the right sleeve and its middle button was missing; his ready-made flannel trousers were stained and shapeless. Even from above you could see that his shoes needed resoling.
The money clinked in his trouser pocket as he got up. He knew the precise sum that was there. Fivepence halfpenny – twopence halfpenny and a Joey. He paused, took out the miserable little threepenny-bit, and looked at it. Beastly, useless thing! And bloody fool to have taken it! It had happened yesterday, when he was buying cigarettes. 'Don't mind a threepenny-bit, do you, sir?' the little bitch of a shop-girl had chirped. And of course he had let her give it him. 'Oh no, not at all!' he had said – fool, bloody fool!

© Penguin Random House Company, 1962

Gordon Comstock is een negenentwintigjarige man. Hij heeft een nederig baantje in een onbelangrijke boekhandel en hij woont in een vieze kamer in een armzalig appartement. En hij wacht totdat hij als dichter zal worden ontdekt. Maar dat duurt lang.
Een jaar geleden had hij nog een ‘goede’ baan: hij schreef teksten voor een reclamebureau. Hij kreeg een relatie met een collega, Rosemary, een lieve meid die hem in alles steunde. Een bevriende redacteur, Ravelston, publiceerde regelmatig een gedicht van hem en de eerste dichtbundel van Gordon Comstock, dichter, was net uitgekomen. Het succes lonkte.
Maar alles liep anders. De bundel verkocht niet, Gordon nam ontslag en hij zette zijn vriendschappen, zowel met Rosemary als met Ravelston, op een laag pitje. Hij nam een slecht betaalde baan en hij verhuisde naar een smoezelig kamertje. En dat alles voor de kunst: een kunstenaar hoort te lijden …
Bovendien bleef Gordon trouw aan zijn idealen: geld stinkt en moet dus niet worden begeerd, goed betaalde banen zijn verdacht en het idee van huisje-boompje-beestje is kleinburgerlijk. Of in Gordons ogen: het idee van eengezinswoning-sanseveria-echtgenote is te burgerlijk om na te streven.
Dus blijft Gordon dichten – en lijden …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

George Orwell

Jaar van uitgave:

1936

Aantal pagina's:

264

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1930-1940

Plaats van handeling:

UK, Londen

Bijzonderheden:

Een roman in 12 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Houd de sanseferia hoog’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Keep the Aspidistra Flying’ is een verhaal over geestelijk volwassen worden en over het leven accepteren. De hoofdpersoon, een gemankeerde dichter, kan dat niet: hij wil dichter blijven en niet meedoen in de ratrace van werk, carrière en huisje-boompje-beestje. Het is het dilemma van de hoofdpersoon door het hele boek heen: moet hij zijn hoge idealen opgeven voor geld?

WAT MOET JE WETEN?

‘Keep the Aspidistra Flying’ werd geschreven tussen de beide wereldoorlogen in. Dat is te merken aan het verhaal. De hoofdpersoon ziet het leven als zinloos: mensen werken voor hongerloontjes, er is een constante dreiging van oorlog en de rijken blijven rijk en de armen arm.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Keep the Aspidistra Flying’ zijn pittig. De zinnen zijn vaak lang en dat geldt ook voor de alinea’s en de hoofdstukken. Toch wordt het boek gemakkelijker te lezen naarmate je verder in het verhaal zit. Er zijn veel dialogen en je leert de taal van Gordon waarderen: ironisch en sarcastisch en doorspekt met literatuur (citaten van oudere dichters, zoals Sir Robert Wyatt en Robert Browning).

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft stelt ‘Keep the Aspidistra Flying’ hoge eisen aan de lezer. De woorden op zich zijn niet moeilijk, maar de taal is vrij literair.
Het verhaal is ironisch: er is veel (verborgen) kritiek – zowel op ‘kunstenaars’ als op de gevestigde orde. Gordon is een absurde idealist, Ravelston is een salonsocialist. Alleen een karakter als Rosemary is oprecht: zij houdt echt van Gordon.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Keep the Aspidistra Flying’ een boek met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

George Orwell is heel ironisch in ‘Keep the Aspidistra Flying’. Hij bekritiseert heel veel karakters en heel veel klassen: de luie, drankzuchtige sloebers, de inhalige kleinburgerlijke middenstanders, de welvarende, ongeïnteresseerde rijkaards, de ‘art for art’s sake’-idealisten.

Actie:

De roman ‘Keep the Aspidistra Flying’ is een verhaal met een beperkte hoeveelheid actie.  De hoofdpersoon Gordon werkt, hij heeft zo nu en dan (maar vrij zelden) contact met anderen – maar voornamelijk piekert hij op zijn werk of ligt hij op zijn bed in de armoedige kamer waar hij woont.

Tijd:

‘Keep the Aspidistra Flying’ speelt zich af in de jaren 1930-1940. Het jaar 1934 wordt genoemd. Het verhaal wordt chronologisch verteld en het speelt zich af over een periode van ongeveer een jaar.

Plaats:

De setting van ‘Keep the Aspidistra Flying’ is de stad Londen. Gordon en zijn vriendin Rosemary maken één keer een uitstapje naar het platteland bij Slough (ten westen van Londen), maar verder spelen alle gebeurtenissen zich af in de Britse hoofdstad.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Keep the Aspidistra Flying’: hoe zal het gaan met de carrière van Gordon – zowel zijn literaire als zijn beroepscarrière?

Verteller:

De roman ‘Keep the Aspidistra Flying’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de hoofdpersoon, Gordon Comstock.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Keep the Aspidistra Flying’ zijn:
• Gordon Comstock: een bijna 30-jarige dichter, de enige (en laatste) hoop van het geslacht Comstock. Gordon is een dichter (maar niet een succesvolle). Hij leeft voor de kunst – en hij wil niets, maar dan ook niets met geld of met geld verdienen te maken hebben;
• Rosemary Waterlow: de vriendin van Gordon. Een lieve meid die Gordon via zijn toenmalige werk heeft leren kennen. Ondanks veel tegenslagen blijft Rosemary in de mogelijkheden van Gordon geloven;
• Philip Ravelston: de beste vriend van Gordon. Hij heeft mededogen met de lagere klassen, maar hij kan het niet echt helpen dat hij zo’n enorm vermogen heeft. Als filantropische daad beheert Ravelston een literair tijdschrift (waarin hij Gordon zo veel mogelijk laat publiceren).

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Keep the Aspidistra Flying’ zijn:
• Mrs Weaver, Mrs Penn, Miss Weeks: klanten van Gordon die boeken komen lenen in de bibliotheek/boekhandel waar hij werkt;
• Mrs Wisbeach: de krenterige, achterdochtige hospita van Gordon;
• Flaxman: een medebewoner van het appartement van Mrs Wisbeach;
• Julia: de vijf jaar oudere zus van Gordon, een ongetrouwde vrouw. Zij heeft een eenvoudig baantje in een tea shop, maar ze steunt Gordon (financieel) zo veel ze kan;
• Aunt Angela en Uncle Walter: de enige, nog levende Comstock-familieleden van Gordon en Julia;
• Mr Erskine: de directeur van het reclamebureau waar Gordon een tijdje werkt;
• Mr Clew: de copywriter van het reclamebureau;
• Mr McKechnie: de boekhandelaar/bibliothecaris voor wie Gordon gaat werken;
• Paul Doring: een recensent bij wie Gordon soms op bezoek gaat;
• Hermione Slater: de vriendin van Ravelston;
• Dora en Barbara: prostituees die Gordon vaag kent;
• Mrs Beaver: de huishoudster van Ravelston;
• Mr Cheeseman: een boekhandelaartje uit Lambeth, voor wie Gordon later gaat werken;
• Mrs Meakin: de hospita bij wie Gordon later een kamer huurt.

Website:

De roman is online te lezen:
http://gutenberg.net.au/ebooks02/0200021.txt

Film:

De roman ‘Keep the Aspidistra Flying’ is in 1997 verfilmd, met in de hoofdrollen Richard E. Grant en Helena Bonham Carter.

Overig:

De titel ‘Keep the Aspidistra Flying’ is een zeer ironische: vrijwel alle Engelse gezinnen hadden een sanseveria voor hun raam staan, een nogal saaie, goedkope plant met een groen blad: toentertijd het toonbeeld van burgerlijkheid. De Nederlandse titel van de roman is dan ook heel mooi (en veelzeggend): ‘Houd de Sanseveria Hoog’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over George Orwell.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Armadillo van William Boyd
• jPod van Douglas Coupland
• Making Money van Terry Pratchett

Citaat:

The lower-middle-class people, behind their lace curtains, with their children and their scraps of furniture and their aspidistras – they lived by the money-code, sure enough, and yet they contrived to keep their decency. The money-code as they interpreted it was not merely cynical and hoggish. They had their standards, their inviolable point of honour. They ‘kept themselves respectable’ – kept the aspidistra flying. (p.255)

Vragen over het boek:

1. Waarom is Gordon de ‘laatste hoop’ van het geslacht Comstock?
2. Waarom heeft Gordon vaak te doen met zijn zuster Julia? En waarom helpt hij haar zo weinig?
3. Hoe komt het dat Ravelston Gordon niet echt kan helpen?
4. Wat vind je van het eind van de roman?