'They made a silly mistake, though,' the Professor of History said, and his smile, as Dixon watched, gradually sank beneath the surface of his features at the memory. 'After the interval we did a little piece by Dowland,' he went on; 'for recorder and keyboard, you know. I played the recorder, of course, and young Johns …' He paused, and his trunk grew rigid as he walked; it was as if some entirely different man, some impostor who couldn't copy his voice, had momentarily taken his place; then he went on again: '… young Johns played the piano. Versatile lad, that; the oboe's his instrument, really. Well anyway, the reporter chap must have got the story wrong, or not been listening, or something. Anyway, there it was in the Post as large as life: Dowland, yes, they'd got him right; Messrs Welch and Johns, yes; but what do you think they said then?'
Dixon shook his head. 'I don't know, Professor,' he said in sober veracity. No other professor in Great Britain, he thought, set such store by being called Professor.
'Flute and piano.'
'Oh?'
'Flute and piano; not recorder and piano.' Welch laughed briefly. 'Now a recorder, you know, isn't like a flute, though it's the flute's immediate ancestor, of course. To begin with, it's played, that's the recorder, what they call a bec, that's to say you blow into a shaped mouthpiece like that of an oboe or a clarinet, you see. A present-day flute's played what's known as traverso, in other words you blow across a hole instead of …'
As Welch again seemed becalmed, even slowing further in his walk, Dixon relaxed at his side. He'd found his professor standing, surprisingly enough, in front of the Recent Additions shelf in the College Library, and they were now moving diagonally across a small lawn towards the front of the main building of the College. To look at, but not only to look at, they resembled some kind of variety act: Welch tall and weedy, with limp whitening hair, Dixon on the short side, fair and round-faced, with an unusual breadth of shoulder that had never been accompanied by any special physical strength or skill. Despite this over-evident contrast between them, Dixon realized that their progress, deliberate and to all appearances thoughtful, must seem rather donnish to passing students. He and Welch might well be talking about history, and in the way history might be talked about in Oxford and Cambridge quadrangles. At moments like this Dixon came near to wishing that they really were.

© Penguin Books, 1954/1974.

Jim Dixon is universitair docent aan een kleine universiteit in een Engels provinciestadje. Wat dat betreft heeft hij wel geluk gehad, maar dat is zo’n beetje het enige geluk wat hem is overkomen. Voor de rest zit hem veel tegen. Zijn leidinggevende is Professor Welch, een pedante geleerde, met wie hij redelijk slecht kan opschieten. Hij gooit een stoel om waarop een lid van de Raad van Bestuur wil gaan zitten, hij bekritiseert een boek waaraan Professor Welch zijn medewerking heeft verleend, en bij een overnachting in het landhuis van Professor Welch steekt hij in een dronken bui met een sigaret per ongeluk de lakens van het bed in de brand. Verder heeft hij een vriendin, Margaret, met wie hij alleen maar contact heeft omdat ze volgens hem zo zielig is.
Maar dan ontmoet hij Bertrand Welch, de zoon van zijn professor, en diens intrigerende vriendin Christine Callaghan. Hij voelt wel wat voor die Christine, maar hij heeft geen idee of het wederzijds is. Maar dan ontdekt Jim dat Bertrand iets te verbergen heeft …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Kingsley Amis

Jaar van uitgave:

1954

Aantal pagina's:

251

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1950 - 1955

Plaats van handeling:

Een Engelse provinciestad

Bijzonderheden:

Een roman in 25 hoofdstukken

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Lucky Jim’ is een humoristische roman. Maar wel een roman over de universitaire wereld in de jaren vijftig van de vorige eeuw. En lang niet alles zal iedere lezer aan het lachen maken. Wat Kingsley Amis schrijft is zeker geen kolder: zijn humor heeft meestal een diepere betekenis. Met deze roman stelt hij zaken aan de orde die hem dwarszaten: het starre en nogal snobistische klimaat op de Engelse universiteiten, het discriminerende klassensysteem, hypocrisie en achterdocht. Voor platte humor moet je niet bij ‘Lucky Jim’ zijn, voor maatschappijkritiek wel.

WAT MOET JE WETEN?

Het is handig wanneer je iets weet over de Britse (academische) maatschappij rond 1950 om ‘Lucky Jim’ te kunnen waarderen. Om te slagen in de maatschappij van die tijd was het handig wanneer je voldeed aan de meeste van de volgende kwaliteiten: je was een jongeman, je was rijk, je behoorde tot een hogere klasse, je was naar school gegaan op een sjieke kostschool, en je was tenslotte afgestudeerd aan de universiteit van Oxford of Cambridge. Over dit soort mensen is heel veel geschreven, ook in de literatuur (en vaak met de nodige ironie).
Met enige kennis van deze wereld zul je de roman beter kunnen waarderen.

 

DE TAAL

Op zich zijn de woorden in ‘Lucky Jim’ meestal niet moeilijk, maar Amis beschrijft wel de academische wereld, dus door de onderwerpen die hij aanroert, kan het verhaal voor een aantal lezers moeilijk zijn. Omschrijvingen zijn niet erg uitgebreid. De zinnen zijn van een normale lengte, evenals de alinea’s en de hoofdstukken.
Er zijn heel veel dialogen in de roman, die het verhaal boeiend houden.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Lucky Jim’ bekritiseert de Britse maatschappij van rond 1950. Dat gebeurt met ironie en met sarcasme. Voor de (al wat oudere) lezer die gewend is aan de typisch Britse humor van ‘Monty Python’s Flying Circus’, ‘The Avengers’, ‘Cagney and Lacey’, ‘Mr Bean’, ‘To the Manor Born’, ‘Little Britain’, en veel andere series, is ‘Lucky Jim’ niets bijzonders. Maar je dient wel te bedenken dat Kingsley Amis met deze satirische roman één van de eersten was die het Britse klassenverschil en het eventueel daaruit voorkomende snobisme aan de kaak stelde.
Zo nu en dan zijn er lange beschrijvingen, maar dat zijn uitzonderingen. De roman heeft heel veel dialogen, die het tot een leesbaar verhaal maken. De schrijver gaat wel uit van een behoorlijke woordenkennis.
Op grond van deze eigenschappen is ‘Lucky Jim’ een roman met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘Lucky Jim’ wordt chronologisch verteld. De schrijver vertelt de gebeurtenissen rond Jim op een onderkoelde manier, waarbij hij er in slaagt veel kritiek te leveren op de Britten en op hun starre opvattingen en tradities.

Actie:

Van echt veel actie is in ‘Lucky Jim’ niet sprake. De roman kent geen geweld of spectaculaire acties. Wel zijn er veel grappige incidenten die het verhaal boeiend houden. Vooral de handelingen van de hoofdpersoon zijn door zijn gestuntel vaak hilarisch te noemen.

Tijd:

‘Lucky Jim’ speelt zich af ergens in de jaren voorafgaand aan de roman: 1950 tot 1954. Het geheel speelt zich af in een aantal weken.
Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er zijn geen flashbacks.

Plaats:

De plaats waar ‘Lucky Jim’ speelt wordt niet bij name genoemd, maar het is een universiteitsstadje ergens in Engeland.

Verhaallijn:

Er is één verhaallijn in ‘Lucky Jim’: hoe kan de hoofdpersoon een zeker mate van geluk vinden? Dat geluk zoekt hij in zijn werk, in zijn collega’s, maar vooral in de liefde. En het vinden van dat geluk wordt door velen tegengewerkt. Met name door Jim Dixon zelf; hij lijkt zelf zijn eigen grootste vijand te zijn.

Verteller:

De roman ‘Lucky Jim’ heeft een auctoriale verteller. Amis beschrijft situaties op een onderkoelde manier. Door middel van het beschrijven van hilarische situaties en met behulp van veel understatements weet hij het verhaal boeiend te houden.

Hoofdkarakters:

Het hoofdkarakter in ‘Lucky Jim’ is:
• Jim (James) Dixon: een jonge universitair docent aan een provinciale universiteit. Hij geeft zijn naam aan de roman: een ironische titel uiteraard, want vrijwel alles waarmee en iedereen met wie hij in aanraking komt versterkt de pech die hij in zijn leven heeft.

Bijfiguren:

‘Lucky Jim’ kent een beperkt aantal bijfiguren. De voornaamste daarvan zijn:
• Professor Welch: de leidinggevende van Jim Dixon;
• Margaret Peel: een collega en vriendin van Jim;
• Caton: de uitgever van een tijdschrift over scheepvaart;
• Michie: een ijverige student van Jim (vrijwel de enige);
• Bertrand Welch: de zoon van Professor Welch;
• Christine Callaghan: de vriendin van Bertrand;
• Carol Goldsmith: de vrouw van een collega van Jim;
• Julius Gore-Urquhart: een miljonair (en oom van Christine).

Website:

http://www.britannica.com/EBchecked/topic/20807/Sir-Kingsley-Amis

Film:

‘Lucky Jim’ werd meerdere malen verfilmd, zowel voor de bioscoop als voor TV.

Overig:

‘Lucky Jim’ hoort thuis in een traditie van karakters waar Britse schrijvers het patent op lijken te hebben: de eeuwige sukkel, de maatschappelijke mislukkeling, de aandoenlijke sufferd. Vergelijk ook de boeken van schrijvers als Graham Greene, William Boyd, Ian McEwan, Tom Sharpe, Nick Hornby en Terry Pratchett.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Kingsley Amis.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Wilt van Tom Sharpe
• A Good Man in Africa van William Boyd
• Unseen Academicals van Terry Pratchett

 

Citaat:

He began getting into bed. His four surviving cigarettes – had he really smoked twelve that evening? – lay in their packet on a polished table at the bedhead, accompanied by matches, the Bakelite mug of water, and an ashtray from the mantelpiece. A temporarily inability to raise his second foot onto the bed let him know what had been the secondary effect of drinking all that water: it had made him drunk. (p.60)

Vragen over het boek:

1. Geef drie voorbeelden uit de roman waaruit blijkt dat Jim niet zo ‘lucky’ is. Geef ook een tweetal voorbeelden waaruit blijkt dat hij dat juist wel is.
2. Waarom is Bertrand Welch een onbetrouwbaar figuur? Wanneer komt Jim hier achter?
3. In hoeverre heeft Jim eigenlijk succes bij de vrouwen? Verbaast je dit? Waarom (niet)?
4. Kingsley Amis heeft een humoristische, maar ook een satirische roman geschreven met ‘Lucky Jim’. Geef een voorbeeld van drie groepen Engelsen die hij in deze roman op de hak neemt.