4.5/5 - (2 stemmen)

Macbeth

Niveau:
Genre: drama - tragedy
Thema: crime

Getagd op:
Verkrijgbaar bij bol.com
var bol_sitebar_v2={"id":"bol_1697055276775", "baseUrl":"partner.bol.com","productId":"9200000081591134","familyId":"","siteId":"30874","target":true,"rating":true,"price":true,"deliveryDescription":true,"button":true,"linkName":"The%20Complete%20Works%20of%20William%20Shakespeare%3A%20Ham...","linkSubId":""};

SNEL NAAR...





Het begin!

First Witch
When shall we three meet again?
In thunder, lightning, or in rain?

Second Witch
When the hurlyburly's done,
When the battle's lost and won.

Third Witch
That will be ere the set of sun.

First Witch
Where the place?

Second Witch
Upon the heath.

Third Witch
There to meet with Macbeth.

First Witch
I come, Graymalkin!

Second Witch
Paddock calls.

Third Witch
Anon.

ALL
Fair is foul, and foul is fair:
Hover through the fog and filthy air.

© Addison Wesley Longman Limited / New Swan Shakespeare, 1984

^ Terug naar boven

Algemeen

Het verhaal van de militaire leider Macbeth is losjes gebaseerd op het levensverhaal van de Schotse koning Macbeth die aan het begin van de 11e eeuw leefde. Macbeth is een tragedie over ambitie, macht en rampzalige voorspellingen.
Als het verhaal begint, regeert koning Duncan over Schotland. Zijn leger heeft zojuist een belangrijke veldslag gewonnen, mede dankzij de dappere generaals Macbeth en Banquo. De Noren zijn verslagen. Macbeth is op dat moment de Thane (een militaire leider) van het gebied Glamis. Als Banquo en hij drie heksen (weird sisters) tegenkomen op de hei, voorspellen deze dat hij Thane of Cawdor zal worden en daarna Koning van Schotland. Maar hij zal geen koninklijk nageslacht hebben. Macbeth en Banquo zijn zeer verbaasd over deze vreemde voorspellingen.
Als ze bij Koning Duncan komen, geeft deze onverwacht de titel Thane of Cawdor aan Macbeth vanwege zijn dappere gedrag. De vorige Thane of Cawdor is zojuist geëxecuteerd vanwege verraad tegen de koning. Macbeth vraagt zich af, of hij later dan ook volgens die eerdere voorspelling koning van Schotland zal kunnen worden.
Als Macbeth thuisgekomen op zijn kasteel in Inverness aan zijn vrouw vertelt wat er met hem gebeurd is en wat hem voorspeld is, besluit Lady Macbeth dat ze met zijn tweeën het lot een handje zullen helpen: als Koning Duncan die nacht hun gast is, moet Macbeth de koning vermoorden. Hopelijk is dat de manier om heel snel koning van Schotland te worden.
Helaas krijgen Macbeth en zijn vrouw vanaf dat moment te maken met zwevende dolken, bewegende bossen en een man die niet uit een vrouw geboren is. En terwijl Lady Macbeth continu haar handen wast en Macbeth tot aan zijn knieën in een rivier van bloed lijkt te staan, doen de heksen hun omineuze voorspellingen.


^ Terug naar boven

Boekinformatie

ERK Niveau:
C1

Schrijver:
William Shakespeare

Jaar van uitgave:
1603

Aantal pagina's:
190

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:
11e eeuw

Plaats van handeling:
UK, Schotland, verschillende kastelen

Bijzonderheden:
Een toneelstuk: een tragedie in 5 bedrijven met veel scenes


^ Terug naar boven

Het boek - onderwerp

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Is this a dagger which I see before me,
The handle toward my hand?’ (II.i.32-33)

De lezer moet bereid zijn zich te verdiepen in een indrukwekkend, maar complex verhaal. Er wordt veel gesuggereerd; een dolk zweeft in de werkelijkheid immers maar zelden voor het oog van een moordenaar om aan te geven waar zo’n moord gepleegd moet worden.

‘Thou canst not say I did it. Never shake
Thy gory looks at me.’ (III.iv.50-51)

De tragedie ‘Macbeth’ is een gruwelijk verhaal over moord, doodslag, bedrog en ambitie. Maar zoals eerder opgemerkt, de lezer moet zelf veel conclusies trekken. Dit toneelstuk is geen film, waarbij vaak maar weinig aan de fantasie van de kijker wordt overgelaten.


WAT MOET JE WETEN?

‘… Yet I do fear thy nature:
It is too full o’ the milk of human kindness …’ (I.v.14-15)

‘Macbeth’ gaat over jaloezie, ambitie, krankzinnigheid, wraak en gerechtigheid. Allerhande menselijke eigenschappen (maar vaak slechte) die zeer poëtisch verwoord worden en die hebben geresulteerd in een rijke taal.

‘Round about the cauldron go;
In the poisoned entrails throw. –
Toad, and under cold stone
Days and nights has thirty-one
Sweltered venom, sleeping got,
Boil thou first I’ th’ charmed pot.

Double, double, toil and trouble;
Fire, burn; and cauldron, bubble.’ (IV.i. 4-11)

‘Macbeth’ veronderstelt het bestaan van (en het geloof in) heksen en hun voorspellende krachten, maar het toneelstuk gaat ook uit van een basale kennis van de strijd om de macht op de Britse eilanden, waar Schotten, Ieren en Engelsen elkaar het licht niet in de ogen gunnen.
Het verhaal maakt gebruik van flashbacks, van insinuaties en innuendo, van onbetrouwbare vertellers en van stijlmiddelen als stream-of-consciousness en soliloquy. De verdeling in eenheden die gold voor het traditionele toneel (de eenheid van plaats, tijd en handeling) wordt al snel door Shakespeare verlaten: zijn verhaal vindt plaats op meerdere plekken in  Schotland, het verhaal duurt langer dan de traditionele 24 uur en er is meer dan één verhaallijn.




^ Terug naar boven

Het boek - Moeilijkheid

DE TAAL

‘All hail, ‘Macbeth’! hail to thee, Thane of Glamis!
All hail, ‘Macbeth’! hail to thee, Thane of Cawdor!
All hail, ‘Macbeth’! that shalt be king hereafter.’ (I.iii.48-50)

Het vocabulaire van ‘Macbeth’ omvat veel woorden, dat soms archaïsch, maar vaak ook vernieuwend, revolutionair of schokkend is. Dat maakt het gebruik van een woordenlijst (thesaurus) noodzakelijk.

‘… I am in blood
Stepped in so far, that, should I wade no more,
Returning were as tedious as go o’er.’ (III.iv.137-138)

Zinnen in gesproken teksten lopen soms over regels heen (enjambement), wat bijvoorbeeld het onderscheid tussen hoofd- en bijzinnen lastig kan maken. De combinatie van een moeilijk vocabulaire met complexe zinnen maakt het begrip van de tekst soms ingewikkeld; en daar komt dan ook nog zo nu en dan de ambigue betekenis bij.


DE TAAL EN HET VERHAAL

Omdat de Engelse taal in vierhonderd jaar (uiteraard) behoorlijk veranderd is, is het lezen van en het kijken naar een toneelstuk van Shakespeare nogal lastig. Met name de tragedies met hun lange alleenspraken zijn complex; veel handelingen vinden off-stage plaats en Shakespeare gebruikt veel beeldspraak en exotische (of onbekende) namen en plaatsen. Daarom is het aan te bevelen om een toneelstuk van Shakespeare eerst goed te lezen – samen met de noten en de uitleg – en het daarna te zien, als toneelstuk of als film, bijvoorbeeld (ook) in een moderne vertaling. Het taalniveau van ‘Macbeth’ is C1.
Het literair niveau is ook zeer hoog. Een toneelstuk als ‘Macbeth’ laat veel aan de eigen interpretatie van de lezer over: wat wordt er gezegd en wat betekent het, en wat wordt er niet gezegd of gespeeld en wat betekent dat precies? Shakespeare goochelt met tijd en plaats, decors zijn er vaak nauwelijks, scenes en bedrijven volgen elkaar in rap tempo op, acteurs spelen meerdere rollen, vrouwenrollen worden vaak gespeeld door mannen (in de tijd van Shakespeare gebeurde dit altijd), handelingen van elders worden door onbetrouwbare vertellers verteld, en hoofdpersonen spreken tenslotte ook altijd vanuit hun eigen perceptie. Het literaire niveau van ‘Macbeth’ is daarom niveau C 5e.


Schrijfstijl:

‘There’s blood upon thy face.’
‘T is Banquo’s then.’
‘T better thee without, than he within.’ (III.iv.12-14)

Shakespeare gebruikt beelden uit de Bijbel, uit de Griekse en Romeinse mythologie en uit zijn eigen politieke, religieuze en geografische wereld. Daarnaast suggereert hij veel, waardoor zijn tekst soms ambigu of raadselachtig, maar in veel gevallen rijk aan betekenis is.



^ Terug naar boven

Het boek - het verhaal

Actie:

‘If it were done when ‘t is done, the ‘t were well
It were done quickly …’ (I.vii.1-2)

‘Macbeth’ zit boordevol actie, zowel op als buiten het toneel: plannen worden gesmeed en snel daarna uitgevoerd (of ze blijken bij een volgende scene al te zijn uitgevoerd). Macbeth moet snel handelen, niet alleen om de macht te kunnen grijpen, maar vooral ook om die macht in handen te kunnen houden. De handelingen van Macbeth nopen andere karakters (Banquo, Macduff, Donalbain, Malcolm) ook tot snel handelen.


Tijd:

‘She should have died hereafter:
There would have been a time for such a word. –
Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow …
… Out, out, brief candle!’ (V.v.17-23)

Het verhaal wordt chronologisch verteld. Maar wel wordt er vaak – onder andere om het tempo in het verhaal te houden – achteraf verteld wat er buiten het toneel heeft plaatsgevonden (meestal aan de hand van ooggetuigenissen of brieven).


Plaats:

Het toneelstuk speelt zich af in en bij een aantal kastelen in Schotland (met name in Inverness, waar Macbeth woont).


Verhaallijn:

‘If you can look through the seeds of time,
And say which grain will grow, and which will not.’ (I.iii.58-59)

Er is één belangrijke verhaallijn: die van ‘Macbeth’, een ambitieuze militaire leider, die koning van zijn land wil worden. Daarnaast spelen er andere, minder belangrijke verhaallijnen (maar die de plot wel complexer maken): de politieke situatie in Groot-Brittannië, de troonpretenties van Malcolm, Donalbain, Macduff en Fleance, de krankzinnigheid van Lady ‘Macbeth’ en de onberekenbare gedragingen van de ‘weird sisters’.


Verteller:

‘Methought I heard a voice cry, ‘Sleep no more!
Macbeth does murder sleep …’ (II.ii.34-35)

Het perspectief is verraderlijk: acties en gedragingen worden soms door de verteller toegelicht, maar soms ook op afstand door anderen uitgelegd of geïnterpreteerd. We voelen als lezer of kijker dat Lady Macbeth ambitieus is, maar we merken later dat ze kapot gaat aan de door haarzelf veroorzaakte geweldsspiraal. Iets dergelijks geldt ook voor de besluiteloze en soms roekeloze Macbeth’ en voor de timide en later onbevreesde Macduff, om een paar karakters te noemen.

‘It will have blood, they say, blood will have blood.’ (III.iv.123)

Het verhaal lijkt simpel: een militaire leider grijpt de macht. Maar onderliggende verhalen en beteke-nissen zijn minstens zo belangrijk: wat moet je met een voorspelling doen, wat mag je doen om je eigen lot een handje te helpen, mag je geweld gebruiken wanneer dat leidt tot een snellere oplossing van een probleem, leidt bloedvergieten tot bloedvergieten, enzovoort. Met andere woorden: dilemma’s van elke tijd en elke plaats.




^ Terug naar boven

Het boek - de karakters

Hoofdkarakters:

‘Out, damned spot! out, I say! – One, two; why, then ‘t is time to do ‘t. – Hell is murky.
… Yet who would have thought the old man to have had so much blood in him.’ (V.1.28-32)

De hoofdkarakters in ‘Macbeth’ zijn:
• Macbeth, Thane of Glamis and Cawdor, generaal in het leger van de Schotse koning. Een dappere, populaire, maar ook ambitieuze leider;
• Lady Macbeth: de vrouw van Macbeth, een machtsbeluste dame;
• Banquo, Thane of Lochaber, generaal in het leger van de Schotse koning;
• Macduff, Thane of Fife: een Schotse edelman;
• Hecate, Queen of the Witches: de koningin der heksen;
• The Three Witches: de drie heksen, de vrouwen die voorspellingen doen. Zij worden soms ‘The Weird Sisters’ genoemd.


Bijfiguren:

‘Despair thy charm.
And let the angel whom thou still hast served
Tell thee, Macduff was from his mother’s womb
Untimely ripped.’ (V.viii.13-15)

De bijfiguren in ‘Macbeth’ zijn:
• Duncan, King of Scotland: de Schotse koning. Een goede leider, maar ook (te) goed van vertrouwen;
• Malcolm: de oudste zoon van Duncan, de kroonprins;
• Donalbain: de jongste zoon van Duncan;
• Lady Macduff: de echtgenote van Macduff;
• ‘Boy’: de zoon van Macduff (hij wordt niet bij naam genoemd);
• Fleance: de zoon van Banquo;
• Lennox, Ross, Menteith, Angus, Caithness: Schotse edellieden;
• Siward, Earl of Northumberland: de general van de Engelse strijdkrachten;
• Young Siward: de zoon van de Earl of Northumberland;
• Seyton: een dienaar van Macbeth;
• Doktoren: een Schotse en een Engelse arts;
• Geesten: de geest van Banquo en andere geesten;
• Anderen: een sergeant, een portier, een oude man, bedienden, edellieden, officieren, soldaten, moordenaars, boodschappers.





^ Terug naar boven

Het boek - verder


Film:

‘Macbeth’ is talloze malen verfilmd. De beroemdste verfilming is waarschijnlijk nog altijd die van Roman Polanski uit 1971.


Overig:

The Tragedy of ‘Macbeth’ is één van de vier beroemde tragedies van William Shakespeare, samen met Hamlet, ‘Othello’ en King Lear. Het stuk werd waarschijnlijk tussen 1603 en 1607 geschreven. ‘Macbeth’ werd als titel vaak niet genoemd, omdat men dacht dat het noemen van die naam ongeluk zou brengen; er vonden opvallend veel ongelukken plaats tijdens het instuderen en het uitvoeren van het werk. Vandaar dat het vaak ‘The Scottish Play’ wordt genoemd. ‘Macbeth’ is meerdere malen verfilmd  en het toneelstuk heeft veel kunstenaars geïnspireerd (zoals beeldende kunstenaars en musici).



^ Terug naar boven

Auteur en Werken

Link naar pagina over auteur
-->Informatie over William Shakespeare.

Auteur:

Werken:


^ Terug naar boven

Meer

Leessuggesties:

Als je dit een mooi werk vond, zou je ook kunnen lezen:
• Wuthering Heights van Emily Brontë
• Heart of Darkness van Joseph Conrad
• Lord of the Flies van William Golding


Citaat:
‘Life’s but a walking shadow, a poor player
That struts and frets his hour upon the stage,
And then is heard no more.’ (act V, scene V, p.219)

Vragen over het boek:

1. Leg het volgende citaat uit:
‘By the pricking of my thumbs
Something wicked this way comes.’ (IV.1.44-45)
Had deze tekst op meerdere plaatsen in het toneelstuk kunnen worden gebruikt? Zo ja, waar dan bijvoorbeeld? Zo nee, leg uit in welk verband dit citaat hier wordt gebruikt.
2. Vind je het logisch dat Lady Macbeth het lot een handje wil helpen? Wie is er eigenlijk volgens jou schuldig aan de moord op koning Duncan en waarom vind je dat?
3. Is Macduff volgens jou de juiste persoon om Macbeth uiteindelijk uit te schakelen? Waarom vind je dat?
4. Heeft het toneelstuk ‘Macbeth’ een politieke betekenis volgens jou, bijvoorbeeld voor politieke leiders van nu of uit vroeger tijden? Zo ja, welke? Zo nee, wat is dan de betekenis van het toneelstuk?




^ Terug naar boven

Comments are closed.