4/5 - (1 stemmen)

Mort

Niveau:
Genre: fantasy
Thema: death

Getagd op:
Verkrijgbaar bij bol.com
var bol_sitebar_v2={"id":"bol_1691955170937", "baseUrl":"partner.bol.com","productId":"30299186","familyId":"30299186","siteId":"30874","target":true,"rating":true,"price":true,"deliveryDescription":true,"button":true,"linkName":"Mort%2C%20Terry%20Pratchett","linkSubId":""};

SNEL NAAR...





Het begin!

This is the bright candlelit room where the life-timers are stored – shelf upon shelf of them, squat hourglasses, one for every living person, pouring their fine sand from the future into the past. The accumulated hiss of the falling grains makes the room roar like the sea.
This is the owner of the room, stalking through it with a preoccupied air. His name is Death.
But not any Death. This is the Death whose particular sphere of operations is, well, not a sphere at all, but the Discworld, which is flat and rides on the back of four giant elephants who stand on the shell of the enormous star turtle Great A'Tuin, and which is bounded by a waterfall that cascades endlessly into space.
Scientists have calculated that the chance of anything so patently absurd actually existing are millions to one.
But magicians have calculated that million-to-one chances crop up nine times out of ten.

© Penguin Random House Company, 1987

^ Terug naar boven

Algemeen

Mortimer (Mort) is een jonge boerenzoon. Maar om zelf als boer aan de slag te gaan lijkt hem maar niks. Gelukkig krijgt hij een baantje aangeboden: Mort mag bij Death aan de slag als jongste hulpje.
Death, de Dood zelf, woont in een keurig huisje, samen met zijn (aangenomen) dochter Ysabell en met de bediende Albert. Het is eigenlijk heel burgerlijk allemaal, huisje-boompje-beestje; Death is net een gewoon mens. Maar zijn werk is ernstiger: Death werkt alleen maar met wezens aan het eind van hun leven. Hij heeft een schuur vol zandlopers waarin de levens van alle Discworld-bewoners verlopen. En nu mag Mort zijn baas Death helpen om de zielen van stervenden naar de andere wereld te helpen. Een mooie en verantwoordelijke baan.
Maar op één van die tochten naar de stervenden komt Mort een prinses tegen, Princess Keli, een erfgename van het koninkrijk Sto Lat. Hij raakt in de ban van haar koninklijke schoonheid en hij besluit haar niet te begeleiden als ze sterft, maar hij wil haar helpen in de wereld te blijven. Om Keli in leven te houden, gaat Mort de hulp van een tovenaar, Igneous Cutwell, inroepen. En dat lukt: Keli blijft in leven. Maar ze lijkt niet echt onder de indruk te zijn van al die moeite die Mort heeft gedaan om haar van de dood te redden; Keli is een beetje een verwend kreng.
Ondertussen bij Death thuis krijgt Mort hoe langer hoe meer verantwoordelijke taken, zodat Death zich wat meer kan terugtrekken uit de uitvaartbranche. Mort kan wezens nu zelf uit het leven helpen en Death krijgt wat extra tijd voor zichzelf. Death besluit een tijdje het leven als mens te ervaren en hij brengt enige tijd door in de grote stad Ankh-Morpork.
Maar voordat Mort helemaal de taak van Death kan overnemen, neemt Albert contact op met zijn werkgever. Het lijkt hem toch beter dat Death de hoofdverantwoordelijke blijft en dat Mort niet meer blijft dan een knecht.
Door het geknoei met leven en dood is er van alles mis gegaan met ruimte, met tijd en met diverse levensbepalende zandlopers in het huis van Death. Mort zal nog één keer een directe confrontatie met Death moeten aangaan om Princess Keli voor een laatste keer – en definitief – van de dood te redden. Een strijd op leven en Death dus eigenlijk …


^ Terug naar boven

Boekinformatie

ERK Niveau:
C1

Schrijver:
Terry Pratchett

Jaar van uitgave:
1987

Aantal pagina's:
316

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:
Een fantasietijd

Plaats van handeling:
Een fantasiewereld – Discworld genaamd; het verhaal speelt zich af bij en in het huis van Death en in Ankh-Morpork.

Bijzonderheden:
Discworld deel 4, een roman zonder hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Dunne Hein’.


^ Terug naar boven

Het boek - onderwerp

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De lezer moet houden van absurde verhalen over een niet-bestaande wereld. De romans van Pratchett zijn soms lastig te lezen vanwege de originele ideeën en het complexe woordgebruik, maar voor de liefhebber van intelligente fantasy is de Discworld-serie een must. ‘Mort’ is een speciaal boek in de Discworld-serie, omdat het – net als Reaper Man – als hoofdpersoon het intrigerende karakter Death heeft. Voor sommige lezers zal dit wellicht iets te morbide zijn; anderen zal het fascineren.


WAT MOET JE WETEN?

Pratchett veronderstelt een zekere kennis van de wereld. Zijn Discworld is weliswaar heel anders dan onze wereld, maar er zijn veel raakvlakken: er is corruptie, jaloezie, misdaad, geldzucht, carrièreplanning. Kortom, Discworld is toch ergens ook net de gewone wereld. Pratchett neemt individuen, beroepsgroepen, naties (zoals de Engelsen), overtuigingen en wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen regelmatig op de hak.
Verder gebruikt Pratchett veel literaire middelen die de ervaren lezer zal herkennen en waarderen: ironie, satire, metaforen, flashbacks, perspectiefwisselingen, enzovoort.




^ Terug naar boven

Het boek - Moeilijkheid

DE TAAL

De woorden in de romans van Pratchett zijn vaak moeilijk, het is regelmatig een C1-niveau. Soms zijn de zinnen lang. Hoofstukken zijn er vrijwel nooit in zijn romans.
Wel zijn er heel veel dialogen. Bovendien is het tempo van het verhaal bijzonder hoog en er is veel actie.
Een bijzonderheid in ‘Mort’ is dat Death altijd in kapitalen spreekt.


DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Mort’ is in veel opzichten zoals de andere Discworld-romans. Wat wel verschilt in dit deel, is dat er veel nadruk ligt op de gedachten en op de gedachtewereld van Death. Death is ongetwijfeld het meest complexe van Pratchetts karakters: hij heeft een zware baan (het begeleiden van stervenden en het wegbrengen van doden), een baan die hij met compassie en met de vereiste ernst doet.
De romans van Terry Pratchett over Discworld zijn zonder meer de moeite van het lezen waard: ze zijn humoristisch, origineel en ze zijn een scherpe satire op onze wereld. Maar ze zijn ook lastig om te lezen. Pratchett legt veel uit (met name aan het begin van een roman) en hij gebruikt daar vaak moeilijke woorden voor. Daarnaast maakt Pratchett gebruik van diverse literaire middelen om zijn boodschap helder te krijgen: veel vormen van humor (satire, sarcasme, kolder), beeldspraak (metaforen), tijdssprongen (flashbacks en flash forwards), interior monologues en stream-of-consciousness. Tenslotte is het fantasy: het is een genre dat slechts een selecte groep lezers zal aanspreken.
Op grond van deze karakteristieken is Mort een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.


Schrijfstijl:

Terry Pratchett schrijft soms moeilijk. Hij gebruikt ingewikkelde woorden en hij heeft originele ideeën en filosofieën over de wereld en over de mensheid. Die filosofieën en ideeën beschrijft hij in zijn Discworld-romans. Daarnaast heeft hij een absurd en soms morbide gevoel voor humor: situaties worden vaak hilarisch – maar ook wel tragisch – beschreven.
Soms onderbreekt Pratchett zijn verhaal om iets uit te leggen wat slechts zijdelings met het verhaal te maken heeft. Dat doet hij in – vaak lange – voetnoten. Voor sommige lezers zal dit lastig zijn.
Datgene wat veel lezers zal afschrikken (de hierboven genoemde kwaliteiten van Pratchett), heeft Terry Pratchett miljoenen fans voor het leven opgeleverd.



^ Terug naar boven

Het boek - het verhaal

Actie:

De fantasyroman ‘Mort’ kent de nodige actie, maar het verhaal begint nogal bespiegelend en het zet de lezer op een verkeerd spoor. Gelukkig begint het werkelijke verhaal al snel, en vanaf dat moment verloopt de actie snel. Die actie houdt pas op wanneer dit specifieke verhaal uit is (terwijl de lezer weet dat er zo weer een volgend verhaal kan komen in de schier onophoudelijke serie over Death en de Discworld).


Tijd:

De verhalen vinden plaats in een fantasietijd. Wel doet deze tijd het meeste denken aan een soort Middeleeuwen: er is geen Industriële Revolutie geweest, het vervoer gaat met karren, koetsen en paarden, de post wordt soms per postduif of per albatros bezorgd, mensen en andere wezens bestrijden elkaar met zwaarden, dolken, knotsen en andere primitieve vernietigingswapens.
De tijd is bij ‘Mort’ nog ingewikkelder te plaatsen dan in de andere Discworld-verhalen: Death is immers een karakter buiten elke tijd. Maar toch is Death net een mens: hij heeft een huis, een bediende, en zelfs een dochter. Zijn huis, dat er zo gewoon uitziet met een tuintje en allerlei gewone huisraad, bevindt zich in een tijdloze ruimte. Zo is Ysabell, de dochter van Death, al jaren achtereen zestien jaar oud. En de leeftijd van de bediende Albert is op geen enkele manier vast te stellen; hij moet zo oud als de heuvels zijn.


Plaats:

De roman is gesitueerd op de Discworld. Dit is een platte, ronde schijf, die, gedragen door vier olifanten, die, gedragen door een reusachtige schildpad, zich door het heelal beweegt. Wie zich te ver waagt naar de randen van de Discword (‘the Rim’), valt er geheid af.
Mort speelt zich grotendeels af rond het huis van Death, maar Death en Mort maken veel uitstapjes naar de bewoonde wereld, teneinde levenden naar gene zijde te helpen.


Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn: de jongeman Mort die aan het werk gaat bij Death. Het verhaal gaat in eerste instantie over het werk van Death: het begeleiden van stervenden is een verantwoordelijke taak. Maar al snel komen er gevoelens om de hoek kijken. Terwijl Death nooit iets voelt voor of tegen een persoon, kent een levend wezen van vlees en bloed als Mort gevoelens (van verliefdheid bijvoorbeeld) die het werk van de dood lastig voor hem maken.


Verteller:

Er is een alwetende verteller. Pratchett vertelt over zijn wereld, Discworld, waarover hij in stukjes en beetjes telkens iets kwijt wil. In elk deel komen er personen uit andere verhalen terug, maar in elk deel spelen er ook unieke karakters eenmalig mee.




^ Terug naar boven

Het boek - de karakters

Hoofdkarakters:

De belangrijkste karakters in ‘Mort’ zijn:
• Death: de Dood. Een gevoelloos – maar ook wel innemend – wezen dat zijn belangrijke werk met ernst en compassie maar zonder verdere emoties doet;
• Mort: het hulpje van Death. Hij heet Mortimer, maar Mort (= Dood in het Frans) is korter en veelzeggender. Hij doet zijn nieuwe werk vol enthousiasme, maar gaandeweg de tijd verandert zijn houding met betrekking tot de dood.


Bijfiguren:

Er zijn talloze bijfiguren die een rol hebben in de roman, zoals bijvoorbeeld:
• Princess Keli: een mooie, maar nogal arrogante prinses. Zij is een prinses uit het koninkrijk Lo Stat. Mort is zeer van haar onder de indruk;
• Ysabell: de (aangenomen) dochter van Death. Zij woont – al jaren – als zestienjarige in het knusse huisje van Death;
• Albert: de trouwe bediende van Death. Hij woont al eeuwen (of eigenlijk al langer) bij Death in huis;
• Cutwell: een tovenaar die Mort helpt om Keli te redden van de dood.





^ Terug naar boven

Het boek - verder


Film:

De roman ‘Mort’ is niet verfilmd.


Overig:

Het lijkt macaber: een verhaal over de dood. ‘Mort’ is een Discworld-roman met de Dood in de hoofdrol (net als Reaper Man), maar dat maakt het op geen enkele manier tot een naar boek. De roman zit vol humor; daarnaast gaat het over iets onafwendbaars – de dood – en daar probeert Pratchett iets aannemelijks van te maken: wat als de Dood een persoon zou zijn, hoe zou hij zich voelen in zijn werk?



^ Terug naar boven

Auteur en Werken

Link naar pagina over auteur
-->Informatie over Terry Pratchett.

Auteur:

Werken:


^ Terug naar boven

Meer

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Reaper Man van Terry Pratchett
• ‘Everyman’ (de oorspronkelijk Nederlandse allegorie ‘Elcerlyc’)
• The Lord of the Rings, Book I – The Fellowship of the Ring van J.R.R. Tolkien


Citaat:
‘It would seem that you have no useful skill or talent whatsoever,’ he said. ‘Have you thought of going into teaching?’ (p.216)

Vragen over het boek:

1. Wat is het voordeel voor Mort om als hulpje van Death aan de slag te gaan? En wat is het voordeel voor Death om een hulpje te hebben?
2. Beschrijf de karakters van de belangrijkste vrouwen uit het verhaal: Keli en Ysabell. Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen die twee?
3. Albert is een speciaal karakter rond Death. Beschrijf zijn karakter en leg uit welke invloed hij heeft op het verloop van het verhaal.
4. Als Terry Pratchett de lezer iets zou willen leren met deze roman, wat zou dat dan hebben kunnen zijn volgens jou? Is hij in die boodschap geslaagd?




^ Terug naar boven

Comments are closed.