There was a man and he had eight sons. Apart from that, he was nothing more than a comma on the page of History. It's sad, but that's all you can say about some people.
But the eighth son grew up and married and had eight sons, and because there is only one suitable profession for the eighth son of an eighth son, he became a wizard. And he became wise and powerful, or at any rate powerful, and wore a pointed hat and there it would have ended ...
Should have ended …
But against the Lore of Magic and certainly against all reason – except the reasons of the heart, which are warm and messy and, well, unreasonable – he fled the halls of magic and fell in love and got married, not necessarily in that order.
And he had seven sons, each one from the cradle at least as powerful as any wizard in the world.
And then he had an eighth son …
A wizard squared. A source of magic.
A sourcerer.

Summer thunder rolled around the sandy cliffs. Far below, the sea sucked on the shingle as noisily as an old man with one tooth who had been given a gobstopper. A few seagulls hung lazily in the updraughts, waiting for something to happen.
And the father of wizards sat among the thrift and rattling sea grasses at the edge of the cliff, cradling the child in his arms, staring out to sea.
There was a roil of black cloud out there, heading inland, and the light it pushed before it had that deep syrup quality it gets before a really serious thunderstorm.
He turned at a sudden silence behind him, and looked up through tear-reddened eyes at a tall hooded figure in a black robe.

© Penguin Random House Company, 1987

Als de verbannen tovenaar Ipslore the Red aan het eind van zijn lange leven is gekomen, haalt Death hem op. Ipslore vertelt dat hij weggestuurd werd van de Unseen University omdat hij getrouwd was. Tovenaars mogen niet trouwen; het zou onder andere kunnen betekenen dat ze na een aantal jaren een achtste zoon zouden kunnen krijgen. En aangezien een tovenaar in principe zelf de achtste zoon van een achtste zoon is, zou zo’n getrouwde tovenaar ook een achtste zoon kunnen krijgen. En dat zou dan – omdat het een achtste zoon in het kwadraat is – een bron van magie kunnen worden: een ‘sourcerer’. Een bijzonder grote magiër die heel veel macht zou hebben. En niemand zit daar op te wachten.
Ipslore laat Death zijn zoon zien, zijn achtste … Deze Coin zou een sourcerer kunnen worden, iets wat Death liever niet ziet; het zou de orde van de gewone, de geleerde en de magische wereld – en dus van de hele Discworld – grondig verstoren. Ipslore belooft dat hij Coin zijn tovenaarsstaf niet zal laten erven teneinde geen sourcerer te laten ontstaan. Maar Ipslore bedriegt Death op zijn oude dag …
Een aantal jaren later verdwijnt Virrid Wayzygoose, de gedoodverfde nieuwe Archchancellor van de Unseen University. Het blijkt dat Coin hierbij een grote rol speelt. De macht van Coin groeit en de tovenaars steunen hem, omdat het erop lijkt dat de macht van de Unseen University almachtig zal kunnen worden.
Maar dan hebben ze niet op de gesjeesde tovenaar Rincewind gerekend. Samen met zijn gelegenheidsvrienden The Luggage, The Librarian en Conina (de professionele dievegge) vluchten ze weg van de Unseen University, nadat ze eerst de hoed hebben gestolen waarmee de Archchancellor zijn ambt moet uitoefenen. De reis van de vreemde reisgenoten gaat naar een gebied van duizend-en-één-nacht, Al Khali, via een schip met onvriendelijke zeerovers en via een soort vreemde onderwereld, The Dungeon Dimensions …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Terry Pratchett

Jaar van uitgave:

1987

Aantal pagina's:

270

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

Een fantasietijd

Plaats van handeling:

Een fantasieplaats, Discworld geheten

Bijzonderheden:

Een fantasyroman zonder hoofdstukken. Wel zijn er regelmatig witregels die een andere scene of andere karakters aangeven.
In het Nederlands heet het boek ‘Betoverkind’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Sourcery’ is het tweede verhaal dat vooral over magie gaat (na Equal Rites). Maar terwijl die roman vooral over heksen gaat, speelt dit verhaal zich vooral af onder en bij de tovenaars, de ‘wizards’. Mannen dus. En zo hoort het ook: mannen zijn degenen die de magie moeten bedrijven en niet de fröbelende vrouwen (vinden die tovenaars).

WAT MOET JE WETEN?

Voor het begrijpen van ‘Sourcery’ heb je niet zo veel specifieke kennis nodig. Wel veel fantasie, fantasy dus ook. Het verhaal kan namelijk niet: het is onzin, kolder, onmogelijk, onlogisch, onnatuurlijk, onwezenlijk. Maar ook ongelooflijk humoristisch.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Sourcery’ zijn regelmatig lastig. De taal is de taal van de fantasy, maar daar komt nog een ander jargon bij. Het gaat vaak over magie; en dat brengt soms specialistische en vrij onbekende woorden met zich mee.
De taal is ook vaak lastig wanneer het lange alinea’s betreft. Die zijn er ook tamelijk veel.
Daar staat tegenover dat de dialogen zeer humoristisch (maar wel weer erg absurd zo nu en dan) zijn.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘Sourcery’ is vaak moeilijk en specialistisch, het gaat vaak over magie en over de gebruiken onder de magiërs. Alinea’s zijn soms lang.
Het verhaal is boeiend. Weliswaar absurd, maar zonder meer de moeite waard. Het verhaal doet denken aan sommige (mythologische) volksverhalen, vol bijgeloof en vreemde gebruiken en tradities. In dit geval zijn het de mores bij de vererving van magie: welke kinderen zijn voorbestemd om tovenaar te kunnen worden en hebben zijn wel de juiste hoeveelheid –en juist niet te veel – macht?
Op basis van deze eigenschappen is ‘Sourcery’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Met ‘Sourcery’ heeft Pratchett zijn stijl gevonden. Wat hij met vorige roman met de dood (‘Death’) deed, doet hij met deze roman met loslopende tovenaars en magiërs. In latere romans zal hij regelmatig op de toverende mannen terugkeren; vooral wanneer hij schrijft over het opleidingsinstituut voor tovenaars, de Unseen University.

Actie:

De fantasyroman ‘Sourcery’ is een verhaal met veel actie. Het gaat natuurlijk om de spanning van de opvolging bij de Unseen University. Maar in deze roman speelt ook de halve gare – en onbewust reislustige – Rincewind een hoofdrol: een tovenaar tegen wil en dank, een avonturier vol vlieg-, vaar- en loopangst en een lafaard pur sang. Een aandoenlijk karakter, een hopeloze magiër die altijd weer op de vlucht moet voor alles en iedereen.

Tijd:

‘Sourcery’ speelt zich af in een niet nader gedefinieerde tijd. Het leven op de Discworld is soms een middeleeuws leven, compleet met stinkende steden, ommuurde kastelen en rare sjacheraars of medicijnbrouwers. Snelle communicatie is er niet, het vervoer gaat ergerlijk traag. Maar het leven is soms wel overzichtelijker dan in onze eigen ‘moderne’ tijd. Ten minste, wanneer de karakters zich een beetje gewoon gedragen. Helaas doet vrijwel niemand op de Discworld dat …

Plaats:

‘Sourcery’ is opnieuw een verhaal over de Discworld. Het verhaal gaat voor een deel over Ankh-Morpork, de stad waar de Unseen University staat. Maar de setting is ook een niet nader genoemd platteland, waar de verbannen tovenaar Ipslore woont. En wanneer Rincewind c.s. op reis moeten, komen ze via de oceaan terecht in Al Khali, een soort Arabisch land waar verhalen van duizend-en-één-nacht verteld kunnen worden, waar tapijten soms vliegen en waar vrouwen – zoals Conina – opgesloten zouden kunnen worden in harems.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Sourcery’: hoe kan vermeden worden dat de macht van de magiërs te groot wordt zodat het wankele evenwicht op de Discworld voorgoed verstoord wordt?

Verteller:

De roman ‘Sourcery’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal zonder een bepaald perspectief te kiezen. Wel leven we mee met belangrijke karakters als Death en Rincewind, maar we zien de handelingen niet per se vanuit hun perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Sourcery’ zijn:
• Rincewind: een niet-afgestudeerde tovenaar. Hij is een beetje een mislukkeling, overal waar hij komt gaat het mis. Maar toch weet hij altijd weer het vege lijf te redden;
• Death: een gevoelloos – maar bij tijd en wijle zeer innemend – wezen. Men zou hem Reaper Man (de ‘oogster’) of The Grim Reaper (‘Magere Hein’) kunnen noemen, ware het niet dat hij zelf niet zo ‘grim’ is. Hij zou zonder gevoel moeten zijn omdat het zijn taak is om mensen en andere levende wezens te begeleiden uit dit Discworldse bestaan. Maar hoewel het een ernstig beroep is, doet hij het met compassie en met de nodige eerbied;
• The Luggage: een soort dekenkist gemaakt van zeer kostbaar hout. De kist heeft honderden pootjes, waarmee hij zeer snel kan lopen, klimmen en zwemmen. Als de kist opengaat en hij is je goedgezind, dan zitten er goudstukken, schoon ondergoed en sokken, voedsel of andere prettige zaken in. Als de kist je niet goedgezind is, kun je maar beter maken dat je wegkomt: het deksel is dodelijk en wie zich eenmaal heeft laten kisten, is voor eeuwig verdwenen. Sinds het tweede verhaal over de Discworld (The Light Fantastic) heeft hij een zekere voorkeur voor de gesjeesde tovenaar Rincewind, een voorkeur die maar door weinigen gedeeld wordt;
• The Librarian: de bibliothecaris van de Unseen University. Hij is een orang oetan (maar ooit schijnt hij een magiër geweest te zijn).

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Sourcery’ zijn:
• Ipslore the Red: een oude tovenaar die binnenkort zal sterven;
• Coin: de achtste zoon van Ipslore, maar eigenlijk de achtste zoon van de achtste zoon van de achtste zoon: dus een wizard in het kwadraat: een ‘sourcerer’;
• Virrid Wayzygoose: een kandidaat Archchancellor van de Unseen University;
• Conina: een dievegge; tevens de dochter van de legendarische boef Cohen the Barbarian;
• Abrim: de Grand Vizier van Creosote;
• Creosote: de Seriph of Al Khali (het land in de woestijn);
• Nijel the Destroyer: een barbaarse held die in opdracht van zijn moeder wollen ondergoed draagt omdat zoiets lekker warm is;

Website:

http://www.terrypratchett.co.uk/

Film:

De roman ‘Sourcery’ is niet verfilmd.

Overig:

De fantasyroman ‘Sourcery’ lijkt soms losjes gebaseerd op Ierse mythologische verhalen, waarin helden een vloek ondergaan of een belofte moeten nakomen. In dit boek is het idee uiteraard tot in het absurde doorgedreven: de achtste zoon van een achtste zoon kan een tovenaar worden, een ‘wizard’. De achtste zoon daarvan is dus de achtste van de achtste van de achtste zoon: een soort dubbele tovenaar. En dat is dan niet een ‘wizard’, maar degene aan de bron van de magie: een ‘sourcerer’.
De geboorte van een ‘sourcerer’ is niet alleen uniek, het is eigenlijk onmogelijk. Een tovenaar mag namelijk niet trouwen …
Het feit dat er hier toch een ‘sourcerer’ geboren wordt komt omdat de vader van de ‘sourcerer’ de dood (Death) om de tuin leidt (iets wat maar weinig stervelingen gelukt).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Terry Pratchett.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Wyrd Sisters van Terry Pratchett
• The Two Towers (The Lord of the Rings, Volume II) van J.R.R. Tolkien
• Harry Potter and the Prisoner of Azkaban van J.K. Rowling

Citaat:

‘That wasn’t wizardry. That was sourcery,’ said Carding, leaning back in his chair.
Spelter stared at him across the bubbling varnish.
‘Sourcery?’
The eighth son of a wizard would be a sourcerer.’
‘I didn’t know that!’
‘It’s not widely advertised.’ (pp.41-42)

Vragen over het boek:

1. Wat zijn de redenen dat Coin Archchancellor van de Unseen University wil worden?
2. Waarom speelt Al Khali (en haar inwoners) een belangrijke rol in dit verhaal?
3. Welke cruciale rol speelt Conina in de plot van het verhaal?
4. Welk besluit neemt Coin aan het eind van het verhaal?