It was about eleven o’clock in the morning, mid October, with the sun not shining and a look of hard wet rain in the clearness of the foothills. I was wearing my powder-blue suit, with dark blue shirt, tie and display handkerchief, black brogues, black wool socks with dark blue clocks on them. I was neat, clean, shaved and sober, and I didn’t care who knew it. I was everything the well-dressed private detective ought to be. I was calling on four million dollars.
The main hallway of the Sternwood place was two stories high. Over the entrance doors, which would have let in a troop of Indian elephants, there was a broad stained-glass panel showing a knight in dark armour rescuing a lady who was tied to a tree and didn’t have any clothes on but some very long and convenient hair. The knight had pushed the visor of his helmet back to be sociable, and he was fiddling with the knots on the ropes that tied the lady to the tree and not getting anywhere. I stood there and thought that if I lived in the house, I would sooner or later have to climb up there and help him. He didn’t seem to be really trying.
There were French doors at the back of the hall, beyond them a wide sweep of emerald grass to a white garage, in front of which a slim dark young chauffeur in shiny black leggings was dusting a maroon Packard convertible. Beyond the garage there were some decorative trees trimmed as carefully as poodle dogs. Beyond them a large greenhouse with a domed roof. Then more trees and beyond everything the solid, uneven, comfortable line of the foothills.

© Penguin Random House Company / Hamish Hamilton, 1939

Philip Marlowe is privédetective in Los Angeles: Hollywood, Beverly Hills, Santa Monica, dat soort voorsteden waar de heel rijken wonen. Marlowe zelf is niet zo rijk; hij moet flink sappelen om een redelijk inkomen te krijgen. Maar hij overleeft; hij heeft een kantoortje, hij is zijn eigen baas en hij heeft regelmatig klanten voor wie hij aan de slag moet.
Op zekere dag wordt hij ingehuurd door General Sternwood, een gepensioneerde oliebaron. Deze woont in een landhuis voor de superrijken en Marlowe kijkt zijn ogen uit. Hij hoort dat Sternwood afgeperst wordt door een zekere Arthur Geiger. Maar als hij de zaak verder onderzoekt, merkt hij dat de beide dochters van Sternwood, Vivian en Carmen, samen met de ex-man van Vivian, Rusty Regan, bij die afpersing betrokken zijn.
En dan verdwijnt Regan, de schoonzoon van Sternwood, spoorloos. Marlowe komt erachter dat Regan zich vooral bezig hield met illegale zaken. En wanneer hij verder gaat met vragen en speuren, merkt hij dat er mensen zijn die er belang bij hebben dat Regan niet meer gevonden wordt. Dus besluit Marlowe dan toch maar ongevraagd verder te zoeken …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Raymond Chandler

Jaar van uitgave:

1939

Aantal pagina's:

220

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1930 – 1940

Plaats van handeling:

USA, Los Angeles (Hollywood)

Bijzonderheden:

Een detectiveroman in 32 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Het grote slapen’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De misdaadroman ‘The Big Sleep’ is een beroemde detective, een standaardvoorbeeld voor detective- en thrillerschrijvers. Raymond Chandler baande met deze roman een pad voor zijn daaropvolgende roman, maar ook voor andere – met name – Amerikaanse schrijvers die in dit genre zouden volgen: Ed McBain, Dashiell Hammett, Mickey Spillane, Damon Runyon en John McDonald. En voor latere vrouwelijke misdaadschrijvers, zoals Karin Slaughter en Tess Gerritsen.
Maar hoewel ‘The Big Sleep’ op het eerste gezicht op een gemakkelijk te lezen pulp fiction-boek lijkt, is dat absoluut niet het geval. Raymond Chandler heeft een zeer onderkoelde humor en hij is een heel intelligente schrijver. Zijn ironie zal misschien niet door elke lezer worden herkend.

WAT MOET JE WETEN?

Chandler beschrijft een wereld die lezers misschien zullen kennen uit films en roman uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Het is de tijd van de drooglegging in de Verenigde Staten, de arme Amerikaan heeft tekort aan van alles en nog wat en de plattelanders en arbeiders in Californië moeten veel moeite doen om het hoofd boven water te houden. En met name over deze tijd en deze plaats beschrijft Chandler de andere kant: die van de ultrarijken. Het zijn fabrikanten, filmmagnaten en luie miljonairskinderen die hij regelmatig in zijn romans laat optreden. En dat doet hij niet als één van hen (zoals bijvoorbeeld F. Scott Fitzgerald dat deed): Chandler is de buitenstaander die met milde spot en bijtend sarcasme de ondeugden van de nieuwe rijken aan de orde stelt. Want dat zijn het vaak: rijken die hun rijkdom hebben verkregen op een plotselinge en soms illegale manier. Zijn hoofdkarakter Philip Marlowe is de buitenstaander, een sappelende detective, maar wel iemand met normen en waarden die meestal deugen.

DE TAAL

De alinea’s waarin een situatie wordt uitgelegd, zijn regelmatig lang. Maar er zijn veel boeiende dialogen die het tempo in het verhaal houden.
Sommige woorden hebben te maken met typisch Amerikaanse zaken uit de jaren 1930-1940: de drooglegging, alcoholgebruik, de depressie, de wereld van entertainment en film, het werk van de privédetective.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal is wisselend gemakkelijk en moeilijker: beschrijvingen zijn vaak lastig, er wordt slang uit die periode gebruikt, maar er zijn ook veel dialogen en er zit een hoog tempo in het verhaal.
De plot lijkt een rechttoe rechtaan verhaal. Maar dat is slechts schijn; gaandeweg het verhaal komen er meer zijlijnen bij die het verhaal boeiender maar ook complexer maken. Daarnaast is de roman een spiegel voor de samenleving in Californië uit die tijd: Chandler beschrijft zijn karakters en de gebeurtenissen met ironie en soms met sarcasme. Dat kan deze detective voor sommige lezers complex maken.
Op grond van deze eigenschappen is ‘The Big Sleep’ een roman met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

Raymond Chandler legt uitgebreid uit wie zich waar bevindt in deze roman. Dat kan wel eens als langdradig overkomen op de moderne lezer die aan snellere beschrijvingen gewend is. Daarentegen zijn de dialogen nog altijd vlot geschreven. En de handelingen – met spanning, ontvoeringen, moord en doodslag – zorgen ervoor dat de lezer het verhaal wil uitlezen. Bovendien is Chandler een humoristische schrijver die het stijlmiddel ironie tot in de finesse beheerst.

Actie:

De misdaadroman ‘The Big Sleep’ kent veel actie. Maar die actie wordt wel regelmatig onderbroken door de auteur die uitgebreide beschrijvingen geeft en door de verteller die zijn visie op van alles en nog wat geeft. Die visie is meestal ironisch en de uitleg is vaak verhelderend, maar ze halen wel zo nu en dan het tempo uit het verhaal.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld. De roman speelt zich af over een periode van een aantal weken.

Plaats:

‘The Big Sleep’ speelt zich geheel af in Los Angeles en in de voorsteden van die conglomeratie.

Verhaallijn:

Eigenlijk zijn er twee verhaallijnen in de roman. Het gaat in het verhaal in eerste instantie om het oplossen van de verdwijning van Regan. Maar na verloop van tijd komt daar een andere verhaallijn bij: waarom doen die dochters van Sternwood zo geheimzinnig en wat hebben zij te maken met de moorden die in de loop van de tijd plaatsvinden?

Verteller:

De detective ‘The Big Sleep’ heeft een enkelvoudig perspectief. De verteller is Philip Marlowe, de privédetective die alle karakters die hij ontmoet en zelfs alle situaties waarin hij zich bevindt met de nodige humor beschrijft. In dat opzicht lijkt hij een voorloper van good guys en speurders in de film, zoals James Bond, Indiana Jones en zelfs Inspector Clouseau.
Via de verteller ventileert Raymond Chandler zijn kritiek op de Amerikaanse samenleving, tenminste op de bevolkingsgroepen die hij hier beschrijft: de ‘filthy rich’ uit Los Angeles en de slaapsteden daaromheen.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Big Sleep’ zijn:
• Philip Marlowe: een detective uit Los Angeles. Hij is onderkoeld en lijkt vaak ongeïnteresseerd; een typische hoofdpersoon uit een hard-boiled story. Hij lijkt een man zonder vaste relatie te zijn, maar hij is wel iemand die snel en goede contacten heeft. Als karakter is hij een typische detective: hij observeert wat hij ziet, maar alle geweld en alle misdaden die hij meemaakt lijken hem niet echt te raken (of van invloed te zijn op zijn karakter);
• General Guy Sternwood: een rijke bewoner van het landhuis waar Marlowe’s hulp wordt ingeroepen;
• Carmen Sternwood: een dochter van de General. Zij lijkt vrij hulpeloos en onschuldig, maar het blijft lang onduidelijk of ze dat ook echt is;
• Vivian Regan-Sternwood: een dochter van de General. Zij is een keiharde tante en een charmeur; Marlowe doet veel moeite om haar te doorgronden (en om nauwere banden met haar te ontwijken).

Bijfiguren:

Er zijn veel andere karakters in de roman die soms veel met de plot van het verhaal te maken hebben. De belangrijkste daarvan zijn:
• Rusty Regan: de echtgenoot van Vivian;
• Arthur Geiger: een boekhandelaar;
• Joe Brody: een onderwereldfiguur die meer van allerlei illegale praktijken weet;
• Eddie Mars: een rijke onderwereldfiguur, eigenaar van een casino;
• Mona Mars: de echtgenote van Eddie;
• Canino: de ondergeschikte van Eddie Mars;
• Carol Lundgren: een huurmoordenaar;
• Harry Jones: een bekende van Rusty.

Website:

http://home.comcast.net/~mossrobert/

Film:

De misdaadroman ‘The Big Sleep’ is meermalen verfilmd.

Overig:

Behalve speelfilms zijn er ook TV-films van de romans van Chandler, zoals ‘The Big Sleep’, gemaakt.
De (gedeeltelijke) animatiefilm ‘Who Framed Roger Rabbit?’ met een konijn in de hoofdrol is duidelijk geïnspireerd door de detective Philip Marlowe. ‘The Big Lebowski’ van de Coen Brothers is ook gedeeltelijk geïnspireerd door de roman.
‘The Big Sleep’ wordt regelmatig gerekend tot de 100 beste Engelstalige romans ooit.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Raymond Chandler.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Marathon Man van William Goldman
• The Surgeon van Tess Gerritsen
• Criminal van Karin Slaughter

 

Citaat:

‘Stand there, you son of a bitch,’ she said.
The gun pointed at my chest. Her hand seemed to be quite steady. The hissing sound grew louder and her face had the scraped bone look. Aged, deteriorated, become animal, and not a nice animal. (p.210)

Vragen over het boek:

1. Geef aan de hand van drie fragmenten uit de tekst aan hoe Chandler denkt over de rijken van Los Angeles.
2. Welke aanwijzingen krijg je in de loop van het verhaal over de eerste moord die gepleegd is?
3. Verandert Philip Marlowe op de een of andere manier in de loop van dit verhaal? Maak je antwoord duidelijk aan de hand van ten minste twee fragmenten uit de roman.
4. Had deze roman zich ook hebben kunnen afspelen in een rijke wijk van (bijvoorbeeld) de Engelse hoofdstad Londen? Waarom (niet)? Maak je antwoord duidelijk aan de hand van een fragment uit de roman.