This is the saddest story I have ever heard. We had known the Ashburnhams for nine seasons of the town of Nauheim with an extreme intimacy – or, rather with an acquaintanceship as loose and easy and yet as close as a good glove’s with your hand. My wife and I knew Captain and Mrs Ashburnham as well as it was possible to know anybody, and yet, in another sense, we knew nothing at all about them. This is, I believe, a state of things only possible with English people of whom, till today, when I sit down to puzzle out what I know of this sad affair, I knew nothing whatever. Six months ago I had never been to England, and, certainly, I had never sounded the depths of an English heart. I had known the shallows.

© Wordsworth Editions Limited / Wordsworth Classics, 2010

De verteller van 'The Good Soldier' is John Dowell, een rijke Amerikaan die het grootste deel van het jaar in Europa woont (in Zuid-Frankrijk en Duitsland) en die zo nu en dan naar zijn huis in Groot-Brittannië of naar zijn (schoon)familie in de Verenigde Staten gaat. Geldzorgen heeft hij totaal niet: door verschillende erfenissen is hij schatrijk geworden. Op het moment dat hij het verhaal vertelt (in 1914, vlak vóór het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog), zijn al zijn vrienden en bekenden uit zijn leven verdwenen: zijn beste vriend en zijn vrouw leven niet meer. Langzaamaan komen we iets te weten over het hoe en waarom.
In een Duits kuuroord ontmoeten John Dowell en zijn vrouw Florence het Britse koppel Edward en Leonora. Edward – die door de verteller ‘the good soldier’ genoemd wordt – is een steenrijke Engelse charmeur die in India als officier heeft gewerkt en daar min of meer is weggepromoveerd vanwege verschillende liefdesaffaires. Zijn echtgenote Leonora, een dame van arme Ierse landadel, vergeeft hem zijn amoureuze uitstapjes (vooral omdat zij zijn geld hard nodig heeft). In een Duits hotel wonen Edward en Leonora langere tijd samen met de jonge, getrouwde vrouw Maisie, die hevig verliefd is op Edward. Kort nadat Edward en Leonora met Dowell en Florence hebben kennisgemaakt, pleegt Maisie zelfmoord, waarschijnlijk vanwege een nieuwe verhouding van de womanizer Edward. Maar Edward en zijn vrouw Leonora lijken onaangedaan.
En dan gebeurt het onvermijdelijke: Edward begint een verhouding met Florence, de vrouw van de verteller John Dowell. Langzamerhand komt John (en met hem ook de lezer) meer te weten over het verleden van Edward en Leonora. Hij krijgt zelfs meer begrip voor Edward. Maar als Edward ook nog eens een verhouding begint met diens jonge protegee Nancy, wordt deze kluwen van relaties onontwarbaar en dit alles leidt tot verschillende drama’s …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Ford Madox Ford

Jaar van uitgave:

1915

Aantal pagina's:

177

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1900 – 1914

Plaats van handeling:

Duitsland, Frankrijk, USA en UK

Bijzonderheden:

Een roman in 4 delen met aparte hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘De goede soldaat’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Je moet een geoefende lezer zijn als je dit mooi geschreven verhaal op waarde wilt schatten. Het voortkabbelende verhaal zit vol literaire trucs, de taal is soms verouderd en het onderwerp zal ver van de meeste lezers af staan.
Interesse in de levens van de echte rijken (landadel en fabrikanten) aan het begin van de twintigste eeuw is vereist om je aan dit verhaal te wagen. Voor wie de onderhuidse spanningen en subtiele insinuaties niet begrijpt is het boek waarschijnlijk minder aansprekend.

WAT MOET JE WETEN?

Enige algemene kennis van de wereld van de rijken tussen 1900 en 1915 is gewenst. Deze beau monde is sindsdien nagenoeg verdwenen: Engelsen en Amerikanen met ‘oud geld’, de bovenklasse die niets anders te doen heeft dan geld uitgeven in de mondaine plaatsen van Europa en die matig geïnteresseerd in alles de beursberichten volgt in Engelse en Amerikaanse dagbladen (bladen die dagelijks worden nagezonden, waar die superrijken zich ook mogen bevinden).
De cultuur is die van de superrijken uit de VS en het Verenigd Koninkrijk: mensen die zich – vaak al eeuwen – totaal geen zorgen om geld of werk hebben hoeven maken. Naar literatuur wordt in het boek niet verwezen; met literaire termen – vooral met flashbacks en met een onbetrouwbaar perspectief – wordt wel geëxperimenteerd.

DE TAAL

Het vocabulaire is niet moeilijk op zich, maar vanwege de ouderdom van het boek (de datum van publicatie was 1915) wel lastig; archaïsch taalgebruik maakt het lezen soms tijdrovend.
De zinsconstructies zijn soms lang, maar lange beschrijvingen worden vaak onderbroken door geanimeerde dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘The Good Soldier’ is een lastig te lezen verhaal. Het zit vol ironie en insinuaties (van huwelijksbedrog tot gemene listen), maar voor de moderne, 21ste-eeuwse lezer zijn die elementen van de roman moeilijk te interpreteren. Een ervaren lezer zal het boek echter zeker waarderen; het verhaal wordt op een prachtige manier verteld. De roman geeft een helder beeld van extreem rijke Amerikanen en Britten, die hun loze levens vullen met reizen en trekken en nietsdoen: van de Provence naar de Duitse minerale bronnen, van hun villa’s in de Verenigde Staten naar hun landhuizen in Groot-Brittannië en weer terug. Veel actie is er niet; tussen de regels door wordt er echter veel geïnsinueerd en gesuggereerd. Het verhaal en de karakters blijven moeilijk herkenbaar voor de Nederlandse, 21ste-eeuwse, jonge lezer. Het verhaal kent talloze flashbacks, verteld door een onbetrouwbare verteller. Dat alles maakt het literaire niveau tot niveau C 5e.
Ook het taal-(ERK-)niveau is lastig: het Engels van voor de Eerste Wereldoorlog staat ver van de moderne lezer af. Vandaar dat het taalniveau niveau C1 is.

Schrijfstijl:

De comedy-of-manners ‘The Good Soldier’ wordt uitvoerig uitgesponnen in een kalme, onderkoelde stijl. Wel laat de auteur telkens enige informatie weg, waardoor de lezer zich regelmatig afvraagt wat er echt gebeurd zou kunnen zijn.

Actie:

Het verhaal kent weinig actie. Er vindt veel spectaculairs plaats: huwelijksbedrog, verdachtmakingen en zelfmoorden, maar al deze handelingen vinden plaats buiten het toneel van de roman (off-stage): de schrijver vertelt iets wat hij gehoord heeft, of iets wat een tijd geleden heeft plaatsgevonden. In dit opzicht lijkt de schrijfstijl van Ford op die van zijn vriend Joseph Conrad, die door zijn verhalen-in-verhalen zeer vernieuwend was binnen de Engelse literatuur.

Tijd:

Het verhaal is één grote flashback. De meeste hoofdpersonen leven niet meer als het verhaal wordt verteld. Maar ook wanneer een (andere) flashback wordt beschreven, goochelt de auteur met tijd en plaats: de lezer wordt door de schrijver geleid van 1905 naar 1914, van de Verenigde Staten naar Duitsland, en weer terug.

Plaats:

De roman speelt zich af in de gebieden waar de rijken der aarde aan het begin van de twintigste eeuw hun (ledige) vrije tijd doorbrachten: de spa’s van Duitsland, de stranden en bergen van Frankrijk, de rijkere woonwijken in de USA en in de UK.

Verhaallijn:

De verhaallijn is simpel. Wat is er gebeurd met de karakters rond de hoofdpersoon, en waarom is dat eigenlijk gebeurd?

Verteller:

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de hoofdpersoon, John Dowell, die in de analyse van het boek door Sara Haslam een ‘unreliable narrator’ wordt genoemd: zijn vrouw Florence is een gevoelloos wezen, zijn vriendin Leonora is een op geld beluste kenau, Edward is een notoire versierder. Maar is dat allemaal wel waar? We horen het alleen maar uit de mond / via de pen van Dowell. Misschien is de waarheid wel heel anders.
De vele flashbacks en flash forwards geven het verhaal zijn spanning. We weten al na een paar pagina’s dat Dowells vrouw niet meer leeft en dat veel andereen ook dood zijn, maar Madox Ford houdt de spanning in het verhaal door te goochelen met de tijd.

Hoofdkarakters:

De hoofdfiguren in ‘The Good Soldier’ zijn:
• John Dowell: een van oorsprong zeer rijke Amerikaan. Hij brengt zijn luxe leventje door in Europa, voornamelijk in Duitsland, Zwitserland en Italië. Soms keert hij even terug naar zijn landhuis in de USA of in de UK;
• Florence Dowell: de rijke echtgenote van John. Ook zij komt uit een rijke familie en ze is gewend aan luxe en aan nietsdoen;
• Edward, ‘The Good Soldier’: een rijke Britse charmeur die lang in India heeft gewoond (en ‘gewerkt’ als officier). Edward is getrouwd, maar dat belemmert hem niet om allerlei affaires te hebben.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Good Soldier’ zijn:
• Leonora: de echtgenote van Edward. Zij is afkomstig uit de arme Ierse landadel. Vanwege haar relatieve armoede tolereert zij de escapades van haar man;
• Maisie: een jonge, gehuwde vrouw die alleen in Europa verblijft. Zij is verliefd geworden op Edward en probeert zo veel mogelijk tijd is zijn nabijheid door te brengen;
• Nancy: een jonge vrouw, een protegee van John Dowell.

Website:

http://www.fordmadoxfordsociety.org/

Film:

De roman ‘The Good Soldier’ is verfilmd.

Overig:

Ford Madox Ford was in zijn schrijven sterk beïnvloed door zijn goede vriend Joseph Conrad, met wie hij ook meerdere werken samen schreef. Conrad is de geniaalste schrijver van de twee, maar ‘The Good Soldier’ is zeker een werk dat te vergelijken is met het beste van Conrad.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Ford Madox Ford.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Jane Eyre van Charlotte Brontë
• Heart of Darkness van Joseph Conrad
• The Golden House van Salman Rushdie

Citaat:

‘Why, she was like the sail of a ship, so white and so definite in her movements. And to think that she will never … Why, she will never do anything again. I can’t believe it …’ (p.101)

Vragen over het boek:

1. John Dowell, de verteller van de roman, schijnt alles om zich heen maar zo’n beetje te laten gebeuren. Hij maakt weinig keuzes. Welke keuzes had hij kunnen maken die het verhaal een andere wending hadden kunnen geven?
2. Het boek zit vol flashbacks en flash-forwards, wat het begrip van het verhaal soms lastig maakt. Maak een tijdlijn waarin je chronologisch aangeeft wanneer Edward zijn verhoudingen begint en beëindigt en wanneer sommige karakters overlijden. Leg uit of de manier waarop Ford Madox Ford zijn verhaal vertelt het boek beter maakt dan wanneer hij het verhaal helemaal chronologisch zou hebben verteld.
3. De roman geeft een tijdsbeeld van een bepaalde periode (1900–1915) en van een bepaalde bevolkingsgroep. Beschrijf deze tijd en deze groep aan de hand van voorbeelden uit de tekst.
4. Het boek heet ‘The Good Soldier’, maar Madox Ford noemde het oorspronkelijk ‘The Saddest Story’. Waarom zou Madox Ford de titel veranderd hebben en vind je dit een verbetering of niet?