One of the luckiest accidents in my wife's life is that she happened to marry a man who was born on the 26th of September. But for that, we should both of us undoubtedly have been at home in Midwich on the night of the 26th – 27th, with consequences which, I have never ceased to be thankful, she was spared.
Because it was my birthday, however, and also to some extent because I had the day before received and signed a contract with an American publisher, we set off on the morning of the 26th for London, and a mild celebration. Very pleasant, too. A few satisfactory calls, lobster and Chablis at Wheeler's, Ustinov's latest extravaganza, a little supper, and so back to the hotel where Janet enjoyed the bathroom with that fascination which other people's plumbing always arouses in her.
Next morning, a leisurely departure on the way back to Midwich. A pause in Trayne, which is our nearest shopping town, for a few groceries; then on along the main road, through the village of Stouch, then the right-hand turn on to the secondary road for – But, no. Half the road is blocked by a pole from which dangles a notice 'ROAD CLOSED', and in the gap beside it stands a policeman who holds up his hand...
So I stop. The policeman advances to the offside of the car, I recognize him as a man from Trayne.
'Sorry, sir, but the road is closed.'
'You mean I'll have to go round by the Oppley Road?'
''Fraid that's closed, too, sir.'
'But –'
There is the sound of a horn behind.
‘'F you wouldn't mind backing off a bit to the left, sir.'
Rather bewildered, I do as he asks, and past us and past him goes an army three-ton lorrywith khaki-clad youths leaning over the sides.
'Revolution in Midwich?' I inquire.
'Manoeuvres,' he tells me. 'The road's impassable.'

© Michael Joseph Ltd / Penguin Books, 1960

De schrijver Richard Gayford en zijn vrouw Janet gaan een nachtje naar een hotel in Londen om daar de verjaardag van Richard te vieren. Als ze terugkomen in Midwich, het dorp waar ze al een jaar met veel plezier wonen, is er iets vreemds aan de hand: alle levende wezens (mensen en dieren) liggen bewusteloos op de grond. Gelukkig is iedereen een dag later weer bij zijn (en haar) positieven en het lijkt alsof de eigenaardige bewusteloosheid geen gevolgen heeft gehad.
Maar dat blijkt een paar maanden later niet het geval te zijn: de vruchtbare vrouwen van het dorp (meisjes, ongehuwde dames, niet meer zulke jonge moeders) zijn allemaal zwanger …
Negen maanden na de ‘Dayout’ worden er eenenzestig kinderen geboren. Ze zijn allemaal gezond, het zijn vrijwel evenveel jongens als meisjes en ze hebben één zeer opvallende overeenkomst: hun ogen zijn goudgeel van kleur …
De baby’s worden in liefde (op)gevoed en verwend. Toch merkt Gordon Zellaby, de vriend van Richard, al heel snel dat er meerdere zaken eigenaardig zijn aan die ‘Children’: zo hoef je maar één jongen of meisje iets te leren, of alle jongens en meisjes weten het. En er zijn meer eigenaardigheden: vreemde zaken die tot de dood van sommige inwoners van Midwich leiden …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

John Wyndham

Jaar van uitgave:

1957

Aantal pagina's:

220

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1950-1960

Plaats van handeling:

Een denkbeeldig stadje in Groot-Brittannië (Midwich genaamd)

Bijzonderheden:

Een sciencefictionroman in 21 genummerde en getitelde hoofdstukken, opgedeeld in twee delen (Part One en Part Two).
In het Nederlands heet het boek ‘Operatie Koekoek’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je houdt van verrassende sciencefictionverhalen, dan is ‘The Midwich Cuckoos’ eigenlijk verplichte kost. Dit verhaal van John Wyndham is één van zijn meest verrassende: een dorp wordt bezwangerd door aliens … Uit de roman blijkt duidelijk de invloed van H.G. Wells – en ook blijkt uit het verhaal welke invloed John Wyndham had op fantasy– en SF-films of op de boeken van Stephen King (‘The Tommyknockers’) of Kazuo Ishiguro (Never Let Me Go).

WAT MOET JE WETEN?

De sciencefictionroman ‘The Midwich Cuckoos’ is een heel spannend en heel verrassend verhaal, maar het is soms ook lastig te lezen: de roman werd halverwege de twintigste eeuw geschreven, mensen schreven (en spraken) omslachtiger en ze kwamen in de literatuur vaak minder snel tot de kern. Dat is in deze roman ook te merken: sommige gebeurtenissen doen er heel lang over om verteld te worden – en dat komt ook omdat je die gebeurtenissen vanuit meerdere perspectieven hoort.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Midwich Cuckoos’ zijn vaak moeilijk. Uit de roman blijkt duidelijk dat dit al een oudere roman is: John Wyndham is vaak nogal uitvoerig en breedsprakig in zijn beschrijvingen. Veel gebeurtenissen hoor je via via (waardoor het tempo in het verhaal zakt) en vaak wordt er veel gediscussieerd en gefilosofeerd (over wetenschap en godsdienst, over psychologie en evolutieleer). Dat maakt het verhaal soms lastig te lezen, vooral wat de taal betreft.
De alinea’s en hoofdstukken zijn vaak behoorlijk kort. Er zijn veel dialogen – deze worden vaak vervlochten in het verhaal dat de verteller heeft opgeschreven.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is ‘The Midwich Cuckoos’ vaak moeilijk, soms langdradig en zo nu en dan zelfs saai.
Maar dat geldt zeker niet voor het verhaal. Dit verhaal is na al die jaren (de roman stamt uit 1957) nog steeds bijzonder origineel. John Wyndham schrijft maar zelden over vliegende schotels en UFO’s: zijn SF-romans gaan juist veel meer over gewone mensen die met buitengewone gebeurtenissen te maken krijgen – waardoor ze voor belangrijke dilemma’s komen te staan. Veel van de romans van Wyndham gaan dan ook meer over goed en kwaad dan over Marsmannetjes.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Midwich Cuckoos’ een boek met een literair niveau C 4e en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

De sciencefictionroman ‘The Midwich Cuckoos’ is een heel origineel verhaal: aliens die als menselijke baby’s ter wereld komen en als koekoeksjongen hun biologische moeders gebruiken voor de bevalling en voor de eerste jaren verzorging.
Maar behalve een origineel verhaal is het ook een heel lastig verhaal om te lezen. En dat komt vooral door de schrijfstijl van John Wyndham (in ieder geval in deze roman): de verteller vertelt gebeurtenissen die hij voornamelijk heeft gehoord van anderen; die anderen vertellen om beurten wat er in Midwich is gebeurd. Er zijn veel speculaties, er wordt veel gewikt en gewogen en er worden allerlei alternatieven aangedragen voor de oplossing van het probleem met de ‘changelings’ (de ‘cuckoos’ of de ‘Children’). Dat maakt de roman vaak lastig leesbaar.

Actie:

De sciencefictionroman ‘The Midwich Cuckoos’ is een verhaal met een beperkte hoeveelheid actie. Veel gebeurtenissen worden veel later verteld – soms zelfs jaren later. Veel actie is er niet: de meeste gebeurtenissen worden verteld aan de hand van dialogen die de verteller heeft opgetekend.

Tijd:

‘The Midwich Cuckoos’ speelt zich af in de jaren 1950-1960. Maar uiteraard is dit een verhaal uit een fantasietijd (een sciencefictionverhaal). Mensen wisten minder van wetenschap en biologie dan nu, de meeste inwoners van een plaatsje als Midwich waren lager opgeleid dan de mensen nu. Wat opvalt is dat er in de jaren ’50 van de vorige eeuw een reële angst was voor aan- of invallen van de Russen (de ‘Koude Oorlog’): in eerste instantie denkt de Britse Geheime Dienst dan ook dat de Sovjets te maken hebben met de vreemde gebeurtenissen in Midwich.
Het verhaal duurt in zijn totaliteit in jaar of tien. Eerst vertelt de schrijver Gayford over wat er gebeurt in het stadje waar hij woont. Dan emigreert hij voor acht jaar naar Canada. Als hij weer even terugkeert in Engeland, brengt hij een bezoek aan Midwich; en dat stelt hem in staat om het tiende jaar te beschrijven (en kort samen te vatten wat er in de tussentijd is gebeurd).
Het verhaal wordt chronologisch verteld met meerdere flashbacks.

Plaats:

De setting van ‘The Midwich Cuckoos’ is het plaatsje Midwich, een denkbeeldig dorp in Groot-Brittannië. Het is onduidelijk waar het ligt in het Verenigd Koninkrijk: Mr Wyndham laat in het midden welke grote plaatsen in buurt liggen (ook de namen van de omliggende dorpen en van het graafschap Winshire zijn verzonnen).

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Midwich Cuckoos’: wie zijn die ‘Midwich Cuckoos’, wat komen ze hier doen en wat zijn van plan?

Verteller:

De roman ‘The Midwich Cuckoos’ heeft een ik-verteller. Deze verteller, de schrijver Richard Gayford, is een heel objectief persoon: hij luistert naar allerlei ooggetuigenverslagen en meningen en geeft die dan zo letterlijk mogelijk weer (aan de hand van dialogen). Eigenlijk is hij – samen met zijn vrouw Janet – een buitenstaander: zij beiden wonen nog maar een jaar in Midwich en een jaar later emigreren ze naar Canada om pas acht jaar later weer eens (kort) terug te keren in het dorp.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Midwich Cuckoos’ zijn:
• Richard Gayford: een auteur. Hij woont sinds een jaar in Midwich en hij vertelt het verhaal van ‘The Midwich Cuckoos’;
• Janet Gayford: de vrouw van Richard. Zij is één van de weinigen in het dorp die niet zwanger raakte omdat ze toevallig die nacht niet in het dorp was;
• Mr Gordon Zellaby: een al wat oudere wetenschapper die zich volledig heeft gestort op het schrijven van zijn wetenschappelijke nalatenschap. Hij is voor de tweede maal getrouwd na zijn scheiding. Zellaby is een gezien man in het dorp, hij wordt beschouwd als een man met verstand van zaken. Omdat hij zo belangrijk wordt geacht is hij tot Justice of the Peace (J.P.) van Midwich gekozen, een belangrijke juridische functie (maar ook een functie, die hem tot één van de notabelen van het dorp maakt). Hij is één van de weinigen die kritisch nadenkt over de komst van de ‘Children’ naar Midwich en die zich ernstig zorgen maakt over de situatie in zijn dorp.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Midwich Cuckoos’ zijn:
• Mrs Angela Zellaby: de tweede vrouw van Gordon. Zij is jaren jonger dan haar echtgenoot (die jaren geleden van zijn eerste vrouw gescheiden is). Tot haar grote verdriet is Angela tot nu toe kinderloos gebleven;
• Miss Ferrelyn Zellaby: de dochter van Gordon Zellaby. Haar moeder is lang geleden van haar vader gescheiden en ze woont al jaren in Londen. Miss Zellaby is verloofd met de militair Alan Hughes;
• Colonel Bernard Westcott: een lid van de Britse geheime dienst. Hij kent Richard Gayford van vroeger toen ze samen in het leger vochten (tijdens de Tweede Wereldoorlog);
• Lieutenant Alan Hughes: de verloofde van Miss Zellaby. Hij is een bescheiden jongeman die hoopt carrière te kunnen maken in het Britse leger;
• Vicar, Reverend Hubert Leebody: de dominee van Midwich. Hij is een vriendelijke, betrokken en bescheiden man;
• Mrs Dora Leebody: de echtgenote van de dominee. Zij is zeer streng gelovig en ze ziet vaak de hand van God in allerlei gebeurtenissen;
• Sir John Tenby, Chief Constable of Winshire: het hoofd van de politie voor het district waartoe Midwich behoort;
• Dr Charley Willers: de huisarts in Midwich;
• Miss Ogle: de vrouw van het postkantoor (en tevens de – nieuwsgierige – telefoniste) van het dorp;
• Miss Lamb: een ongehuwde, bescheiden dame;
• Miss Lattery: de beste vriendin van Miss Lamb;
• Mr Arthur Crimm, O.B.E., the Director of the Station: de leidinggevende in The Grange, een gebouw waar de Military Intelligence, M.I., (en/of een andere Britse geheime dienst) actief is;
• Mr Wilfred Williams: de waard van de belangrijkste pub in Midwich, ‘The Scythe and Stone’;
• Nurse Daniels: de verpleegster die in Midwich werkzaam is;
• Dr Freeman: een psychiater die in Midwich met de ‘Children’ aan het werk gaat.

Website:

http://www.glyndwr.ac.uk/rdover/popfic/the_midw.htm

Film:

‘The Midwich Cuckoos’ is in 1960 en in 1995 verfilmd, met als titel ‘The Village of the Damned’.

Overig:

De SF-roman ‘The Midwich Cuckoos’ heeft veel invloed gehad op films en op latere SF-verhalen. Vergelijk het boek bijvoorbeeld eens met een roman als Frankenstein, Book 4: Lost Souls (Dean Koontz) of Under the Dome (Stephen King) of met een film als ‘The Return of the Body Snatchers’ of ‘Scanners’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over John Wyndham.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The War of the Worlds van H.G. Wells
• 2001, A Space Odyssey van Arthur C. Clarke
• The Tommyknockers van Stephen King

Citaat:

‘The idea of the changeling, therefore, far from being novel, is both old and so widely distributed that it is unlikely to have arisen, or to have persisted, without cause, and occasional support. True, one has not encountered the idea of it taking place on such a scale as this, but quantity does not, in this case, affect the quality of the event; it simply confirms it. All these sixty-one golden-eyed children we have here are intruders, changelings: they are cuckoo children. (p.106)

Vragen over het boek:

1. Waarom zou John Wyndham een verteller als Richard Gayford hebben gekozen voor deze roman?
2. Waarom is Mr Zellaby het hele verhaal door zo belangrijk voor de plot van de roman?
3. Wie zijn nonchalanter in de omgang met de ‘Children’, de leden van de Britse geheime dienst of de inwoners van Midwich? Waarom vind je dat?
4. Wat zou de reden (of: zouden de redenen) hebben kunnen zijn dat de ‘Children’ juist in een plaatsje als Midwich terechtkwamen?