Garp's mother, Jenny Fields, was arrested in Boston in 1942 for wounding a man in a movie theater. This was shortly after the Japanese had bombed Pearl Harbor and people were being tolerant of soldiers, because suddenly everyone was a soldier, but Jenny Fields was quite firm in her intolerance of the behavior of men in general and soldiers in particular. In the movie theater she had to move three times, but each time the soldier moved closer to her until she was sitting against the musty wall, her view of the newsreel almost blocked by some silly colonnade, and she resolved she would not get up and move again. The soldier moved once more and sat beside her.
Jenny was twenty-two. She had dropped out of college almost as soon as she'd begun, but she had finished her nursing-school program at the head of her class and she enjoyed being a nurse. She was an athletic-looking young woman who always had high color in her cheeks; she had dark, glossy hair and what her mother called a mannish way of walking (she swung her arms), and her rump and hips were so slender and hard that, from behind, she resembled a young boy. In Jenny's opinion, her breasts were too large; she thought the ostentation of her bust made her look ‘cheap and easy’.
She was nothing of the kind. In fact, she had dropped out of college when she suspected that the chief purpose of her parents' sending her to Wellesley had been to have her dated by and eventually mated to some well-bred man. The recommendation of Wellesley had come from her older brothers, who had assured her parents that Wellesley women were not thought of loosely and were considered high in marriage potential. Jenny felt that her education was merely a polite way to bide time, as if she were really a cow, being prepared only for the insertion of the device for artificial insemination.

© Transworld Publishers Ltd. / Corgi / Victor Gollancz, 1976/1978.

Jenny Fields moet niet veel van mannen hebben. Het is 1942 en de Tweede Wereldoorlog breekt uit. Jenny is verpleegster en in een ziekenhuis voor oorlogsslachtoffers laat zij zich bezwangeren door een zwaargewonde militair, Technical Sergeant Garp. Op die manier heeft ze wel de lusten van een kind, maar niet de last van een man.
Jenny Fields wordt verpleegkundige op een school in New Hampshire. Daar groeit T.S. Garp op, zowel bij zijn vrienden op school als bij zijn moeder. Als jongetje leeft hij continu in onmin met de familie Percy: onder anderen met de hond Bonkers (die Garp een deel van een oor afbijt). Om hem weerbaarder te maken, doet Jenny haar zoon op worstelen, een sport waar hij heel goed in zal worden. Hij sluit vriendschap met de dochter van coach Eric Holm, Helen. Garp wordt verliefd op Helen, maar zij geeft aan dat ze alleen maar met een schrijver trouwen wil. Garp besluit schrijver te worden.
Maar eerst heeft Garp nog een heftige relatie met Cushie Percy. Jenny besluit een aantal maanden met Garp naar Wenen te gaan nadat hij zijn examen voor de middelbare school heeft gehaald. Jenny schrijft daar haar boek, een boek over feminisme, dat zeer succesvol is. Garp sluit vriendschap met een aantal prostituees en gaat ook werken aan een boek.
Terug in New Hampshire besluit Helen met Garp te trouwen (hij is nu immers schrijver). Ze krijgen drie kinderen. En Garp wordt een succesvolle schrijver. Moeder Jenny stelt haar huis open voor verschillende vrouwen die mishandeld zijn. Deze vrouwen hebben zich verenigd in de groep de Ellen Jamesians, een groep feministen die hun tong hebben uitgesneden als eerbetoon aan Ellen James, een vrouw die verkracht werd en bij wie daarna de tong ook werd uitgesneden. Garp vindt het een idioot en gevaarlijk groepje, maar zijn moeder is heel betrokken bij deze vrouwen. Een tijdlang gaat het heel goed met Jenny en haar vriendinnen in het ene huis en Garp en Helen met hun kinderen in een huis daar vlakbij.
Maar later gaat er alsnog van alles en nog wat mis: Helen krijgt een verhouding en Garp probeert het gezin bij elkaar te houden. Via zijn schrijven probeert Garp te verwerken wat hij allemaal meemaakt. Als hij probeert zijn huwelijk te redden, lijkt dat te lukken. Maar de prijs voor dat geredde huwelijk is zeer hoog …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

John Irving

Jaar van uitgave:

1976

Aantal pagina's:

570

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

De roman begint in 1942 en eindigt ergens in de jaren ’80 van de twintigste eeuw

Plaats van handeling:

USA, New Hampshire (een landelijke omgeving), in New York City en in Oostenrijk (Wenen)

Bijzonderheden:

Een roman in 19 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘De wereld volgens Garp’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De novel-of-manners ‘The World According to Garp’ is een saga: een breed uitgesponnen roman met een grote verhaallijn en heel veel zijverhalen. De roman past in de traditie van negentiende-eeuwse Engelse schrijvers als Dickens en Hardy en twintigste-eeuwse Amerikaanse vertellers als Updike en Malamud en latere schrijvers als Wolfe en Franzen.

WAT MOET JE WETEN?

Veel specifieke kennis heb je niet nodig voor het begrijpen van het verhaal. We kennen de wereld van Garp goed via veel films en TV-series: ogenschijnlijk tamelijk gewone gezinnen waarin plotseling veel spectaculaire dingen gebeuren. De omgeving is niet zo belangrijk; de handelingen spelen zich vaak af tussen de personen onderling zonder dat het belangrijk is of dit in een stad of in een dorp gebeurt. Wel beschrijft de roman een specifieke tijd. Dit was de periode van na de Tweede Wereldoorlog: Amerikanen – tenminste zij die in het vrij vooruitstrevende noordoosten (zoals New England) woonden – wilden andere samenlevingsvormen uitproberen. Er was ruimte voor mensen die afweken van de norm: geen allesbepalende godsdienst, niet per se heteroseksuele samenlevingsvormen, meer begrip voor buitenechtelijke relaties.

DE TAAL

De taal van ‘The World According to Garp’ is niet echt moeilijk te noemen. Ook het feit dat de roman al uit 1976 stamt, zal voor weinig problemen zorgen bij de meeste lezers: de woorden doen nergens ouderwets aan. Irving neemt de tijd om de situaties uit te leggen waarin zijn hoofdpersonen zich bevinden. In dat opzicht is hij een ware navolger van Charles Dickens, een door hem bewonderde schrijver.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘The World According to Garp’ is een zeer leesbaar boek. Het is heel dik, maar het is tegelijkertijd heel spannend. Het verhaal is vaak breed uitgesponnen, maar informatief. Het is soms plat en gewelddadig, maar ook ontroerend en levensecht. John Irving is een ras verteller die in deze roman voor het eerst zijn onderwerp (menselijke relaties) en zijn toon (spectaculair, ontroerend, hard) gevonden heeft.
De taal is nergens verouderd. Soms zijn de beschrijvingen erg uitgebreid, maar er zijn veel spannende, ontroerende en soms hilarische situaties waardoor je het verhaal wilt uitlezen. Het boek zit vol met karakters en complexe situaties, maar door de vele spectaculaire gebeurtenissen blijft de spanning in het verhaal.
Op grond van deze eigenschappen is ‘The World According to Garp’ een roman met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

John Irving heeft een heel speciale stijl van schrijven. Hij gebruikt humor soms om heftig verdriet te verwerken. Ook zijn er cliffhangers die pas veel later (soms wel 100 pagina’s verder …) worden verklaard. Bijvoorbeeld: als er iemand sterft, schrijft Garp een verhaal over dood en verderf. De lezer heeft geen idee wie er overleden is en leest dit pas wanneer het hele (nieuwe) verhaal verteld is. De humor, maar ook waarschijnlijk het harde in zijn boeken, zorgde ervoor dat Irving een zeer populaire schrijver werd met deze roman.

Actie:

De novel-of-manners ‘The World According to Garp’ is een typisch Amerikaanse roman: zo’n familiesaga die een aantal jaren beschrijft uit één familie. Amerikaanse schrijvers lijken patent te hebben op dit soort verhalen: een breed uitgesponnen verhaal met spectaculaire gebeurtenissen en vreemdsoortige karakters. Voor de liefhebbers van het genre is dit een zeer spannend boek dat een prima beeld geeft van de jaren 1940 tot 1985: een tijd die in de USA werd gekenmerkt door optimisme, nieuwe samenlevingsvormen en (seksuele) vrijheid.

Tijd:

Het verhaal begint in 1942 wanneer Garp geboren wordt en het volgt het leven van deze hoofdpersoon; de roman eindigt ergens in de jaren tachtig van de twintigste eeuw.

Plaats:

Een groot deel van de roman speelt zich af in en bij een school en in en bij het huis van Jenny Fields, die in de Amerikaanse staat New Hampshire woont. Jenny reist met haar zoon ook naar Wenen in Oostenrijk, waar zij een tijdje wonen. Tenslotte speelt een deel van het verhaal in New York City.

Verhaallijn:

‘The World According to Garp’ kent heel veel verhaallijnen. Uiteraard is de belangrijkste hoe de wereld van (en volgens) Garp er komt uit te zien. Het gaat daarbij om hem en zijn vrouw Helen en om het leven samen met hun kinderen. Maar daarnaast zijn er talloze andere verhaallijnen: het leven van zieke hoertjes in Wenen, de middelbare schoolcultuur op een kostschool in New Hampshire, het sektarisme van de verknipte feministes die bij Jenny Fields neerstrijken, om maar een aantal te noemen.

Verteller:

De roman wordt op een speciale manier verteld. De verteller is een alwetende verteller, maar het lijkt telkens alsof hij citeert uit de autobiografische geschriften van Garp en van diens moeder Jenny Fields. Daarnaast zijn er verhalen die worden verteld door Garp en door Jenny over heel andere karakters die verder geen rol spelen in het verhaal; hun functie is dat ze de verteller vaak helpen om een heftige gebeurtenis te verwerken.

Hoofdkarakters:

De roman kent heel veel karakters. De belangrijkste daarvan zijn:
• (T.S.) Garp: de hoofdpersoon wiens naam in de titel wordt genoemd. Deze hoofdpersoon wordt consequent Garp genoemd; zijn initialen T.S. staan voor ‘Technical Sergeant’, de rang van zijn biologische vader, maar zijn moeder Jenny noemt hem vanaf de geboorte ‘Garp’. We volgen deze Garp vanaf zijn geboorte, via zijn schooltijd naar zijn latere pubertijd in Wenen en weer later als gevierd schrijver en vader en echtgenoot;
• Jenny Fields: de moeder van Garp. Een zelfstandige vrouw die haar zoon als bewust ongehuwde moeder alleen wil opvoeden. Jenny werkt heel lang als verpleegster. Ze moet niets van mannen (of van vrouwen) hebben; haar contacten zijn vrijwel altijd puur beroepsmatig. Haar zoon Garp (en diens latere gezin) is haar enige grote liefde;
• Helen Holm: de vriendin en latere vrouw van Garp. Helen is de dochter van de worstelcoach van Garp. Van jongs af aan zijn die twee a vrienden en Garp besluit al snel dat hij met Helen trouwen wil.
De latere kinderen van Garp en Helen:
• Duncan: de oudste zoon van Helen en Garp;
• Walt: de jongste zoon van Helen en Garp, vijf jaar jonger dan Duncan. De kleuter Walt wordt aan zee vaak door zijn ouders gewaarschuwd voor ‘the undertow’, de gevaarlijke onderstroom die iedereen kan meesleuren. Hij denkt echter dat het een gevaarlijk dier is – ‘The Under Toad’;
• Jenny: de dochter van Helen en Garp, een nakomertje.

Bijfiguren:

Er is een groot aantal bijfiguren. De belangrijkste daarvan zijn:
In New Hampshire, USA:
• Mr. en Mrs. Fields: de rijke en invloedrijke ouders van Jenny. Zij hebben twee zoons en een dochter; de baan van hun dochter (verpleegster) is hen een doorn in het oog;
• Technical Sergeant (T.S.) Garp: een militair die zwaar gewond uit de oorlog in Europa terugkeert. Jenny verzorgt hem tot aan zijn dood. Deze Garp wordt de vader van die andere Garp;
Op de Steering School for Boys in New Hampshire, USA:
• Enkele leerlingen van de school: Hathaway, Meckler, Warner, Clarence DuGard, Talbot Mayer-Jones, Ira en Buddy Grove, Carlisle, Benny Potter;
• Enkele docenten en onderwijs ondersteunden personeel van de school: Miss Creen (nurse), Dean Bodger (decaan), Dr. Pell (principal), Stewart Percy (Secretary of Steering School), Midge Steering Percy (echtgenote van Stewart en familie van de stichters van de school), Mr. Merrill (history), Mr. Langdell (history), Tinch (literature), Donald Whitcomb (een bewonderaar en latere biograaf van Garp);
• De kinderen van Stewart Percy: Stewart Percy Jr. (een bully), Cushie Percy (een wilde zus), Randolph, William, Cushman, (‘Pooh’) Bainbridge (de jongste, ietwat gestoorde zus);
• Ernie Holm: de worstelcoach van Garp – en de vader van Helen.
In Wenen, Oostenrijk (1961):
• Charlotte, Wanga en Tina: drie prostituees die Jenny en Garp in Wenen ontmoeten.
In New Hampshire, USA:
• John Wolf: de New Yorkse redacteur die de autobiografische roman van Jenny Fields uitgeeft;
• Cindy: een babysitter bij Garp en Helen;
• Harrison Fletcher: een collega van Helen, een docent literatuur;
• Alice Fletcher: de echtgenote van Harrison, een schrijfster (die niets lijkt te kunnen afmaken);
• Roberta Muldoon (voorheen Robert Muldoon): een goede vriend en latere huisgenoot van Jenny, een transgender die beroemd werd als American football-ster;
• Mrs. ‘Ralph’: de moeder van een vriendje van Duncan, Ralph;
• Michael Milton: een student en latere goede vriend van Helen;
• Randy: een jongeman die Mrs. ‘Ralph’ verleidt en die later opnieuw in contact komt met Garp;
• Huisgenoten van Jenny Fields en Roberta Muldoon (in Dog’s Head Harbor aan de Atlantische kust van New Hampshire), zoals Laurel;
• Harold: een roekeloze chauffeur;
• Jillsy Sloper: De schoonmaakster op de uitgeverij van John Wolf, een vrouw die zelden boeken leest;
• Dotty: een verpleegster die Garp op een gegeven moment helpt;
• Ellen James: een meisje dat verkracht werd en bij wie de tong werd uitgesneden (om haar niet te kunnen laten vertellen wie de dader was). Een groep verontwaardigde vrouwen hebben zich uit haat tegen de mannen ook de tong laten uitsnijden en ze noemen zich de ‘Ellen Jamesians’;
• Leden van de Fields’ Foundation, een stichting die vrouwen in nood helpt (met name in Jenny Fields’ grote huis in Dog’s Head Harbor: Marcia Fox, Dr. Joan Axe, Hilma Bloch;
• Mrs. Harriet Truckenmiller: de vrouw van een moordende vrachtwagenchauffeur;
• Dickie: de broer van Harriet Truckenmiller;
• Karakters uit de verhalen en romans van Garp: de pensionhouder en gasten van ‘Pension Grillparzer’; Hope Standish en haar aanvaller Oren Rath, zoontje Nicky en echtgenoot Dorsey Standish, de broers Rath en politiemensen (waaronder Sheriff Arden Bensenhaver en zijn deputy).

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/john-irving/world-according-to-garp/

Film:

‘The World According to Garp’ is in 1982 verfilmd, met in de hoofdrollen Robin Williams, John Lithgow, Mary Beth Hurt en Glenn Close.

Overig:

Een Amerikaanse rockband uit Atlanta heeft als groepsnaam de naam van de feministen in de roman, Ellen James Society.
‘The World According to Garp’ was het eerste grote commerciële succes van Irving; hierna zouden nog meerdere succesvolle romans volgen.
De roman gebruikt thema’s die al eerdere door John Irving werden geïntroduceerd: wonen in de Oostenrijkse stad Wenen, de Weense dierentuin (en het loslaten van de dieren), beren als huisdier of als kunstenmaker, de liefde. Zie zijn eerdere romans:

Setting Free the Bears
The Water-method Man
The 158-Pound Marriage

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over John Irving.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Hotel New Hampshire van John Irving
• David Copperfield van Charles Dickens
• The Corrections van Jonathan Franzen

Citaat:

Thus, cancer research did not depress Jenny Garp, who liked to describe herself as her father had described a novelist.
‘A doctor who sees only terminal cases.’
In the world according to her father, Jenny Garp knew, we must have energy. Her famous grandmother, Jenny Fields, once thought of us as Externals, Vital Organs, Absentees, and Goners. But in the world according to Garp, we are all terminal cases. (p.570)

Vragen over het boek:

1. Garp gaat tweemaal in zijn leven naar Wenen. Waarom eigenlijk?
2. Wat is de functie van het hoofdstuk met de titel ‘The World According to Bensenhaver’?
3. Welke rol spelen die Ellen Jamesians in het verhaal?
4. Een bepaalde (ongewilde) woordspeling van Walt komt een paar maal in het verhaal terug: ‘the under toad’. Leg uit hoe en waarom die ‘under toad’ terugkomt in het verhaal.