The corpse without hands lay in the bottom of a small sailing dinghy drifting just within sight of the Suffolk coast. It was the body of a middle-aged man, a dapper little cadaver, its shroud a dark pin-striped suit which fitted the narrow body as elegantly in death as it had in life. The hand-made shoes still gleamed except for some scuffing of the toe caps, the silk tie was knotted under the prominent Adam's apple. He had dressed with careful orthodoxy for the town, this hapless voyager; not for this lonely sea; nor for this death.
It was early afternoon in mid-October and the glazed eyes were turned upwards to a sky of surprising blue across which the light south-west wind was dragging a few torn rags of cloud. The wooden shell, without mast or row locks, bounced gently on the surge of the North Sea so that the head shifted and rolled as if in restless sleep. It had been an unremarkable face even in life and death had given it nothing but a pitiful vacuity. The fair hair grew sparsely from a high bumpy forehead, the nose was so narrow that the white ridge of bone looked as if it were about to pierce the flesh; the mouth, small and thin-lipped, had dropped open to reveal two prominent front teeth which gave the whole face the supercilious look of a dead hare.
The legs, still clamped in rigor, were wedged one each side of the centre-board case and the forearms had been placed resting on the thwart. Both hands had been taken off at the wrists. There had been little bleeding. On each forearm a trickle of blood had spun a black web between the stiff fair hairs and the thwart was stained as if it had been used as a chopping block. But that was all; the rest of the body and the boards of the dinghy were free of blood.

© Faber and Faber 1967

Superintendent Adam Dalgliesh, politieman en dichter, heeft in Londen net een lastige zaak opgelost. Hij besluit een week rust te nemen en gaat naar zijn ongetrouwde tante in Suffolk. Zijn tante Jane Dalgliesh is een rustige vrouw, die na de dood van haar verloofde in de Eerste Wereldoorlog altijd vrijgezel is gebleven. Ze is een expert op het gebied van vogels en dat is ook de reden dat ze hier aan de rustige kust van Suffolk in de buurt van een volgelreservaat woont. In het gehucht waar een paar huizen op een flinke afstand van elkaar liggen, wonen veel kunstenaars: de weinig succesvolle misdaadschrijver Maurice Seton, de nichterige acteur Justin Bryce, de snobistische romanceschrijfster Celia Calthrop, diens gevoelloze nicht Elizabeth Marley, de schreeuwerige toneelcriticus Oliver Latham, de ooit beroemde schrijver R.B. Sinclair en zijn huisgenote Alice Kerrison, de gehandicapte secretaresse van Seton, Sylvia Kedge en nog een aantal personages. Dalgliesh denkt er een rustige week door te kunnen brengen.
Maar dat valt tegen. Op de avond dat hij aankomt, komen de buren langs. Hun gezamenlijke buurman Maurice Seton is gevonden: in een bootje, dood, zijn handen afgehakt. Zijn tante is een hakbijl kwijt, toevallig een werktuig waarmee de amputatie kan zijn verricht. De meeste andere buren waren ten tijde van het tijdstip van de dood van Seton in Londen of buiten het dorp en hebben allemaal een alibi. Ook Digby, het enige familielid en de grootste erfgenaam van het fortuin van de steenrijke Seton. Het blijkt dat Seton veel geld van zijn vrouw heeft gekregen, die een paar jaar eerder zelfmoord heeft gepleegd. Iedereen behalve tante Jane Dalgliesh heeft een alibi.
De plaatselijke politie onder leiding van Sergeant Reckless doet het onderzoek. Gaandeweg de ondervragingen gaat Dalgliesh zich meer en meer ergeren aan de onderzoeksmethoden van Reckless en hij besluit zelf ook eens rond te vragen; om te beginnen in Londen, waar de meeste verdachten op de bewuste avond van de moord waren.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

P.D. James

Jaar van uitgave:

1967

Aantal pagina's:

225

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1960–1970

Plaats van handeling:

UK, Suffolk, platteland (kuststreek) en Londen

Bijzonderheden:

Een verhaal in drie delen (Suffolk, London, Suffolk).
Een Adam Dalgliesh Mystery (Superintendent van Scotland Yard).
In het Nederlands heet het boek ‘Tot de dood erop volgt’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Je moet geïnteresseerd zijn in misdaadverhalen. En dan met name in verhalen, waarin niet het plegen van de misdaad, maar het oplossen ervan centraal staat.
Behalve een interesse in (traditionele) misdaadverhalen is het een voordeel, wanneer je als lezer iets hebt met Groot-Brittannië, met name met het Engelse platteland.

WAT MOET JE WETEN?

Een zekere algemene kennis is een voordeel. Bijvoorbeeld om te begrijpen hoe de achterdocht ontstaat tussen regionale politiemensen en medewerkers van Scotland Yard. Dat geldt in mindere mate ook voor de artistieke wereld die hier wordt beschreven en die in zekere zin op de hak wordt genomen.
Het verhaal verwijst zo nu en dan naar de artistieke wereld van Londen (de wereld van het toneel) en naar de kinnesinne tussen schrijvers onderling (misdaad-, romance- en ‘literaire’ schrijvers).
Als auteur gebruikt James een onderkoelde stijl. Ze bekritiseert karakters soms direct, maar veel vaker doet ze dat via ironie (en soms met sarcasme).

DE TAAL

Het vocabulaire is passend bij het verhaal, bij de tijd en bij het (hogere) milieu dat beschreven wordt. Het zal de lezer van dit soort verhalen weinig problemen opleveren.
De omschrijvingen zijn soms uitgebreid, maar het verhaal kent ook veel dialogen.

 

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Unnatural Causes’ is een traditionele misdaadroman: een dode die op mysterieuze wijze aan zijn eind is gekomen, een hoeveelheid verdachten, en een koele speurder. De roman is de derde in de serie misdaadromans met Superintendent Adam Dalgliesh van Scotland Yard in de hoofdrol. Voor de lezer die dit soort verhalen kent (uit de boeken, maar ook uit de film, en – met name – uit de BBC-serie) zal dit verhaal volgens een bekend stramien verlopen. De uitkomst van het verhaal is niet voorspelbaar, het verloop van zo’n misdaadverhaal wel. Dit maakt het boek tot een boek op literair niveau C 4c.
Het vocabulaire past bij dit soort verhalen. De taal is tamelijk traditioneel, de verteltrant is bedachtzaam. De auteur heeft dit verhaal in 1967 geschreven en sindsdien is er het een en ander veranderd in de wereld, ook in de wereld van de misdaadbestrijding (denk alleen maar eens aan de telecommunicatie, DNA-bewijzen, het natrekken van alibi’s en persoonsgegevens via Internet en mobiele telefoon). Het enigszins traditionele van de taal maakt dit boek tot een boek op taal-(ERK-)niveau B2.

 

Schrijfstijl:

De schrijfstijl van James is zeer verzorgd. Ze heeft een grote taalbeheersing. Ze beschrijft in dit verhaal vooral de levens van welgestelde Engelsen en dat heeft consequenties voor het taalgebruik. Maar James is ook in staat om mensen aan de zelfkant van het leven (zoals de karakters in Soho in Londen) goed te beschrijven.

Actie:

Het verhaal kent niet veel actie – er rennen geen agenten met getrokken pistool achter boeven aan – maar het verhaal wordt wel met veel snelheid verteld. Het wordt nergens saai, ook niet wanneer James ingewikkelde zaken uitlegt die nodig zijn voor het begrip van het verhaal.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld. Wel zijn er flashbacks in de vorm van verhalen over het verleden, die de politie – en de lezer – moet kennen om gedragingen van de karakters in het nu te kunnen verklaren.

Plaats:

De roman speelt zich af in het graafschap Suffolk, op het platteland (en dan met name aan de kust) en in Londen.

Verhaallijn:

Er is één grote verhaallijn: die van het oplossen van de moord op Maurice Seton. Die verhaallijn wordt onderbroken door verschillende andere verhaallijnen, die in allemaal in zekere mate te maken hebben met het hoofdthema.

Verteller:

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de auctoriale verteller. Langzaamaan geeft James de lezer aanwijzingen over de werkelijke gang van zaken rond de dood van Seton. In de beschrijvingen van karakters gebruikt James regelmatig ironie.
De plot van het verhaal is het oplossen van een moord. Daarbij komen verschillende motieven aan de orde, die de karakters beter verklaren: jaloezie, arrogantie, hebzucht, snobisme.

Hoofdkarakters:

Het hoofdpersonage is Superintendent Adam Dalgliesh. Hij is een succesvolle detective bij Scotland Yard, maar hij is ook een gerespecteerd dichter. Als karakter is hij vlak: de lezer komt niet heel veel over hem te weten.

Bijfiguren:

Er zijn veel bijfiguren (‘verdachten’) in het verhaal:
• Inspector Reckless en Sergeant Courtney: de plaatselijke politiemensen;
• Digby Seton: de neef van Maurice Seton. Hij woont in het huis van zijn oom; het lijkt erop dat hij het meeste geld van Seton zal erven;
• Sylvia Kedge: de secretaresse van Seton, de invalide dame die ook in het dorp woont;
• Celia Calthrop: een romanschrijfster  die met haar nicht Elizabeth Marley in het dorpje woont;
• Elizabeth Marley: de nicht van Ms Calthrop, een studente uit Cambridge;
• Jane Dalgliesh: de tante van Adam. Zij is een amateur vogelkenner die al jaren aan de kust woont;
• R.B. Sinclair: een gepensioneerde schrijver van klassieke werken, de buurman van Ms Dalgliesh;
• Allison Kerrison: de huisgenote van R.B. Sinclair;
• Oliver Latham: een toneelcriticus uit Londen;
• Justin Bryce: een acteur uit Londen.

Website:

http://literature.britishcouncil.org/p-d-james

Film:

Unnatural Causes’ is verfilmd.

Overig:

‘Unnatural Causes’ is een Adam Dalgliesh-mysterie, een verhaal met Superintendent Adam Dalgliesh in de hoofdrol.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over P.D. James.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Man in the Queue van Josephine Tey
• The Safe House van Nicci French
• The Ice Twins van S.K. Tremayne

Citaat:

‘Still detecting, Superintendent? You look, if I may say so, like an under-rehearsed First Grave Digger. What a glutton for work you are! But surely you can let poor Henry Scrivener rest in peace? It’s a little late, I should have thought, to start investigating that particular murder [Scrivener died in1786]. Besides, aren’t you trespassing?’ (p.111)

Vragen over het boek:

1. Had dit verhaal zich ook in Londen kunnen afspelen? Met andere woorden, welke rol speelt het graafschap Suffolk in dit verhaal? Leg je antwoord uit met behulp van voorbeelden uit de tekst.
2. Beschrijf Superintendent Adam Dalgliesh aan de hand van fragmenten uit de tekst. Hoe zou je Dalgliesh willen karakteriseren?
3. Kies drie karakters uit het verhaal en geef aan welke redenen zij gehad zouden kunnen hebben gehad om Maurice Seton uit de weg te ruimen. Worden deze redenen op een bevredigende manier door de auteur beschreven?
4. Vind je deze misdaadroman nog steeds actueel in deze tijd? Denk daarbij niet aan het ontbreken van moderne communicatiemiddelen, maar vooral aan de manier waarop het verhaal verteld wordt.