Don’t be afraid. My telling can't hurt you in spite of what I have done and I promise to lie quietly in the dark — weeping perhaps or occasionally seeing the blood once more — but I will never again unfold my limbs to rise up and bare teeth. I explain. You can think what I tell you a confession, if you like, but one full of curiosities familiar only in dreams and during those moments when a dog's profile plays in the steam of a kettle. Or when a corn-husk doll sitting on a shelf is soon splaying in the corner of a room and the wicked of how it got there is plain. Stranger things happen all the time everywhere. You know. I know you know. One question is who is responsible? Another is can you read? If a pea hen refuses to brood I read it quickly and, sure enough, that night I see a minha mãe standing hand in hand with her little boy, my shoes jamming the pocket of her apron. Other signs need more time to understand. Often there are too many signs, or a bright omen clouds up too fast. I sort them and try to recall, yet I know I am missing much, like not reading the garden snake crawling up to the door saddle to die. Let me start with what I know for certain.

© Penguin Random House Company / Vintage, 2009.

De Engels-Nederlandse kolonist Jacob Vaark merkt dat hij het hoofd beter boven water kan houden wanneer hij niet alleen maar boert, maar ook erbij handelt in het nieuwe land, New England. De staten waar hij zijn handel drijft - Maryland, Delaware en zijn thuisstaat Virginia - worden bewoond door Native Indians, de oorspronkelijke inwoners van het land, maar ook door heel veel slaven, de Afro-Amerikanen. De Europeanen die er wonen zijn een mengelmoes van Engelsen, Nederlanders, Duitsers, Zweden, Schotten, Ieren, Spanjaarden, Portugezen en vele andere nationaliteiten. Die Europeanen komen uit een turbulente wereld waaruit ze vaak gedwongen werden te vertrekken; dat kwam omdat ze crimineel waren, in de prostitutie zaten, of anderszins door de wet werden dwarsgezeten. Maar de meeste kolonisten behoorden tot vervolgde kerkgenootschappen: Baptisten, Anabaptisten, Mennonieten, Quakers, Presbyterianen, de vele andere kleine Protestantse kerken of Rooms-Katholieken.
In dat bonte gezelschap begint Jacob zich hoe langer hoe beter thuis te voelen. Hij bemoeit zich niet met de conflicterende geloven; hij zorgt er gewoon voor dat hij een succesvolle, maar eerlijke handelaar is. Als hij zich redelijk heeft gesetteld in Virginia, laat hij een vrouw komen uit Engeland. Rebekka is een hardwerkende vrouw die zich snel thuis voelt bij haar nieuwe man in haar nieuwe land. Bij Jacob in huis werkt al een aantal jaren de Indiaanse vrouw Lina. Later komt er een lichtelijk autistische jonge vrouw bij, een schipbreukelinge: Sorrow. Als tenslotte het slavenmeisje Florens door Jacob wordt (vrij)gekocht, is de huishouding vrijwel compleet.
Nu hopen de bewoners van Jacobs huis alleen nog op een mooi leven. Rebekka en Jacob hopen op kinderen, de slecht behandelde vrouwen hopen op vrede en rust. Het is de vraag of dat allemaal zal lukken in dit harde en onverschillige klimaat …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Toni Morrison

Jaar van uitgave:

2008

Aantal pagina's:

165

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

17e eeuw

Plaats van handeling:

USA, Virginia, platteland

Bijzonderheden:

Een roman in een twaalftal ongetitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Een daad van barmhartigheid’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je iets wilt weten over de beginjaren van de Europese kolonisatie van de oostkust van de Verenigde Staten, dan is ‘A Mercy’ een aanrader. Het verhaal speelt zich af in betrekkelijk nieuwe staten (in 1690) als Virginia en Maryland. De positie van veel kolonisten, van de meeste Native Americans en van alle Afro-Amerikaanse slaven is allerbelabberdst. En als je dan ook nog vrouw bent in zo’n minderheidsgroep, dan is je leven helemaal een beproeving.

WAT MOET JE WETEN?

De korte roman ‘A Mercy’ speelt zich af aan het eind van de 18e eeuw in het oosten van de Verenigde Staten. Veel is er onduidelijk in politiek, godsdienstig en militair opzicht: van wie is het gebied en wie is er de baas? Er wonen Engelsen, Nederlanders, Duitsers, heel veel Afro-Amerikaanse slaven, de nodige Native Indians; er zijn Protestanten, Presbyterianen, Rooms-Katholieken en Baptisten (om maar een paar geloofsgemeenschappen te noemen). Kortom: de situatie is zeer onoverzichtelijk. Met name voor nieuwe bewoners van het land, zoals Jacob Vaark en zijn vrouw en bedienden.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘A Mercy’ zijn regelmatig lastig te noemen. Het is een erg literair verhaal, en dat is ook aan de taal te merken. De alinea’s zijn soms erg lang. De hoofdstukken zijn van een normale lengte, maar er zijn weinig dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is dit een vrij lastig te lezen boek. Ms Morrison schrijft duidelijk voor geoefende lezers.
Ook wat het verhaal betreft is ‘A Mercy’ zeker niet gemakkelijk te noemen. Het verhaal wordt verteld vanuit meerdere perspectieven: soms is er een auctoriale verteller, soms wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van Lina, Florens, Sorrow of Jacob. Dat maakt dat je de gebeurtenissen vanuit meerdere gezichtspunten bekijkt.
Ook het gebruik van flashbacks en het gegoochel met de tijd kan voor verwarring zorgen: terwijl Jacob in het ene hoofdstuk nog jong en energiek is, is hij een hoofdstuk verder moe, ziek of zelfs overleden.
Op basis van deze eigenschappen is ‘A Mercy’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Toni Morrison schrijft heel mooi. Haar taalgebruik is gevarieerd en altijd passend bij de tijd of bij het karakter. Veel gebeurtenissen worden achteraf pas aangestipt of worden later pas vanuit een later tijdstip weergegeven. Dat maakt het lezen van ‘A Mercy’ tot een boeiende, maar intensieve bezigheid. In deze roman behandelt Morrison – zoals heel vaak in haar romans – de positie van de vrouw op een realistische manier; ze maakt pijnlijk duidelijk hoe zwaar het leven van de meeste vrouwen was bij het ontstaan van de Verenigde Staten.

Actie:

De roman ‘A Mercy’ is een verhaal met veel actie. Het gaat over de tochten van Jacob door het nieuwe land. Maar vooral gaat het over de ontberingen die de vrouwen hebben moeten ondergaan, met name voordat ze bij Jacob in huis kwamen wonen.

Tijd:

‘A Mercy’ speelt zich aan het einde van de achttiende eeuw af. Het jaar 1790 wordt genoemd. De Amerikaanse staten die beschreven worden waren behoorlijk autonoom en vrij slecht bestuurbaar; gelukszoekers en kleine criminelen hadden veel macht in dit nieuwe land. Het leven was hard; niet alleen voor de kleine boeren en handelaren (zoals Jacob), maar vooral voor de zwarte bewoners van het land. En wanneer je dan behalve zwart ook nog vrouw was, was je vaak vogelvrij.
Het verhaal beschrijft de laatste maanden uit het leven van Jacob, maar er zijn veel flashbacks naar vroeger. Met name wanneer de verschillende vrouwen terugdenken aan hun vroegere leven.

Plaats:

De plaats die in ‘A Mercy’ vooral wordt beschreven, is de oostkust van het land dat nu de USA vormt. Jacob trekt als handelaar door staten als Maryland en Delaware, maar vooral door zijn thuisstaat, Virginia. Het verhaal beschrijft met name het Amerikaanse platteland.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘A Mercy’: zullen de leden van de huishouding van Jacob Vaark rust en vrede kunnen vinden in hun nieuwe huis?

Verteller:

De roman ‘A Mercy’ heeft meerdere vertellers. Er is een tweetal ik-vertellers: Sorrow en Florens. Maar soms is er een auctoriale verteller die de gebeurtenissen vertelt vanuit het perspectief van Jacob, Lina of Rebekka.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘A Mercy’ zijn:
• Jacob Vaark (vaak ‘Sir’ genoemd door zijn bedienden): een handelaar en boer. Hij wordt een vrij welvarende man ondanks zijn simpele afkomst als Nederlands-Engelse immigrant. Hij heeft geen affiniteit met slavenhandelaren, maar ook niet met godsdienstige sekten;
• Rebekka: de vrouw van Jacob. Zij is door Jacob uit Londen naar de USA gehaald;
• Lina (Messalina): een Indiaanse (Native Indian) bediende van Jacob. Ze heeft weinig herinneringen aan haar oude stam;
• Sorrow: een jonge blanke vrouw die getraumatiseerd is door een schipbreuk waarbij ze haar hele familie verloor. Jacob heeft haar in huis genomen;
• Florens: een zwart meisje. Zij is de dochter van een slavin van een Portugees. Jacob heeft haar als betaling van de Portugees ‘gekregen’. Zij is zestien jaar als ze haar verhaal begint te vertellen.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘A Mercy’ zijn:
• Willard Bond: een arme blanke Europeaan die zichzelf door hard werken moet vrijkopen;
• Scully: een arme blanke Europeaan die zichzelf door hard werken moet vrijkopen;
• Senhor D’Ortega: een Portugese herenboer, die in een faillissement verwikkeld is wanneer Jacob met hem onderhandelt;
• Anne, Judith, Lydia, Patty, Abigail en Dorothea: reisgenoten van Rebekka op weg naar de USA;
• Reverend Father: de priester die Florens heeft leren lezen en schrijven;
• Widow Ealing: een weduwe die aan Florens onderdak verleent;
• The blacksmith: de zwarte smid die een hek voor Jacob maakt.

Website:

http://www.litlovers.com/reading-guides/13-fiction/680-mercy-morrison

Film:

De roman ‘A Mercy’ is niet verfilmd.

Overig:

De roman ‘A Mercy’ geeft een zeer reëel beeld van de positie van vrouwen uit het einde van de 18e eeuw in de Verenigde Staten. Nergens is het verhaal sentimenteel (ondanks de vele slechte ervaringen die de vrouwen hebben), maar als lezer kom je heel veel te weten over een meestal vergeten groep kolonisten: de vrouw uit een minderheidsgroep (de Afro-Amerikanen en de Native Indians, bijvoorbeeld).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Toni Morrison.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Their Eyes Were Watching God van Zora Neale Hurston
• I Know Why the Caged Bird Sings van Maya Angelou
• The Color Purple van Alice Walker

Citaat:

It was not a miracle. Bestowed by God. It was a mercy. Offered by a human. I stayed on my knees. In the dust where my heart will remain each night and every day until you understand what I know and long to tell you: to be given dominion over another is a hard thing; to wrest dominion over another is a wrong thing; to give dominion of yourself to another is a wicked thing. (pp.164-165)

Vragen over het boek:

1. Waarom is Sorrow zoals zij geworden is en in welk opzicht verandert haar karakter en/of haar levenssituatie?
2. Waarom is Rebekka content met haar leven in haar nieuwe vaderland?
3. Leg uit of Lina een sleutelpositie in het gezin van Jacob heeft (of niet) en hoe dat komt.
4. Het lijkt alsof Florens het hoofdkarakter van de roman is. Vind je dat ook? Bepaal je mening aan de hand van een aantal fragmenten uit de roman.