Scene I. Athens. The palace of Theseus.
Enter Theseus, Hippolyta, Philostrate, and Attendants

Theseus:
Now, fair Hippolyta, our nuptial hour
Draws on apace; four happy days bring in
Another moon: but, O, methinks, how slow
This old moon wanes! she lingers my desires,
Like to a step-dame or a dowager
Long withering out a young man revenue.

Hippolyta:
Four days will quickly steep themselves in night;
Four nights will quickly dream away the time;
And then the moon, like to a silver bow
New-bent in heaven, shall behold the night
Of our solemnities.

Theseus:
Go, Philostrate,
Stir up the Athenian youth to merriments;
Awake the pert and nimble spirit of mirth;
Turn melancholy forth to funerals;
The pale companion is not for our pomp.

© Addison Wesley Longman Limited / New Swan Shakespeare, 1987

Helena is smoorverliefd op Demetrius. Demetrius is echter verliefd op Hermia. En Hermia moet van haar vader trouwen met Lysander. Allemaal heel lastig. En de Hertog van Athene, Theseus, moet hier ook nog rechtspreken. Hij stelt zijn besluit een dag uit. Bovendien zal hij de volgende dag gaan trouwen.
Ter gelegenheid van het huwelijk van de hertog met Hippolyta, de Koningin van de Amazonen, wil een groep handwerkslieden een tragedie opvoeren. Ze besluiten te gaan oefenen in het woud.
In het woud in de buurt van de stad Athene heeft de Elfenkoning ruzie met zijn vrouw. Hij besluit met behulp van zijn knecht Puck en een aantal kruiden een toverkunst uit te voeren.
Hermia besluit weg te lopen van huis. Ze maakt een afspraak met haar geliefde Lysander voor ’s avonds laat, in het woud. Als Helena dat hoort, besluit ze Demetrius te waarschuwen.
In het duistere woud aangekomen, ontmoeten de vier geliefden elkaar. Maar ook ontmoeten zij de handwerkslieden. En de Elfenkoning met zijn toverkunsten …

ERK Niveau:

C2

Schrijver:

William Shakespeare

Jaar van uitgave:

1595

Aantal pagina's:

200

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

16e eeuw

Plaats van handeling:

Een bos bij Athene, maar in werkelijkheid een bos ergens op het Engelse platteland

Bijzonderheden:

Een toneelstuk in 5 bedrijven en in meerdere scenes.
In het Nederlands heet het toneelstuk ‘Een midzomernachtdroom’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘A Midsummer Night’s Dream’ is één van de bekendste komedies van Shakespeare. Niet vanwege de beroemde citaten – die zijn er nauwelijks te vinden in dit toneelstuk – maar vooral vanwege de beroemde Shakespeareaanse verwisselingen en toneelstukken-in-toneelstukken. Bovendien heeft deze komedie mooie voorbeelden van metaforen en andere vormen van beeldspraak (zoals de simile).

WAT MOET JE WETEN?

Voor het begrijpen en waarderen van ‘A Midsummer Night’s Dream’ moet je iets weten van de tijd waarin dit stuk geschreven werd. Het was 1595: de Engelse edellieden (en het koningshuis) waren oppermachtig in het Britse rijk, het land was in handen van weinigen. Die weinige rijken waren grootgrondbezitters, zij hadden alles voor het zeggen. De meerderheid van de bevolking was arm, onontwikkelden had nauwelijks rechten (vaak waren ze weinig meer dan horigen, een soort veredelde slaven).
Shakespeare beschreef deze samenleving. Hij verplaatste het Engelse volk van het platteland naar een denkbeeldig Griekenland (hij beschreef een hoofdstad Athene met een groot woud eromheen, mannen en vrouwen met Griekse namen), maar hij had zijn eigen Engeland in het achterhoofd: klassenverschillen, rijke maar rechtvaardige edellieden, domme maar trouwe arbeiders, wouden vol met feeën, elfen, goblins en andere sprookjeswezens.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘A Midsummer Night’s Dream’ zijn zonder meer lastig te noemen. De taal is ‘modern’ Engels, maar dan wel het moderne Engels uit het eind van de 16e en het begin van de 17e eeuw. Shakespeare gebruikte heel veel woorden die niet langer bestaan in het Engels (of die tegenwoordig een andere betekenis hebben).
Er zijn nauwelijks regieaanwijzingen, op een paar zinnen na (‘Scene I. A wood near Athens.’ Of iets dergelijks). Soms rijmen zinnen, maar vaker niet; die zinnen zijn geschreven in blank verse: de zinnen rijmen niet maar ze hebben wel een bepaald ritme, een bepaalde cadans.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘A Midsummer Night’s Dream’ is vaak heel lastig, een gevolg van het feit dat dit toneelstuk al honderden jaren oud is. Niet alleen zijn de woorden vaak moeilijk te begrijpen en de zinnen soms afwijkend van het hedendaags Engels, maar ook suggereerde Shakespeare met zijn taal meer dan hij letterlijk zei. Er zijn verwijzingen naar de strijd tussen de seksen, naar klassenongelijkheid, naar politieke en maatschappelijke situaties: vaak heeft een tekst een grote ambiguïteit.
Het verhaal is bij Shakespeare vaak minder belangrijk dan de boodschap die hij wil overbrengen in zijn stukken. Zo’n boodschap zit (uiteraard) duidelijker in de ernstige stukken – zoals de tragedies en de historische stukken – dan in de komedies, maar in de meeste werken van Shakespeare zit wel een zekere boodschap.
Op basis van deze eigenschappen is ‘A Midsummer Night’s Dream’ een boek met een literair niveau C 5e en een taal-(ERK-)niveau C2.

Schrijfstijl:

Het toneelstuk ‘A Midsummer Night’s Dream’ is een komedie. Een komedie met spannende gebeurtenissen (verkeerde verliefdheden, boze vaders, betoverde verliefden) die allemaal keurig worden opgelost. Maar het is ook een stuk over verbeelding en met veel beeldspraak. Die imagery wordt duidelijk aan de hand van allerlei vergelijkingen: de maan en het duister van de nacht, vruchten en fruit en het uiterlijk van de vrouw (een blos op de wangen), gecultiveerde tuinen en onherbergzame wouden, een komedie met een ernstige ondertoon (‘A Midsummer Night’s Dream’) en een lachwekkende tragedie (‘Pyramus en Thisbe’, de tragedie die de werklieden opvoeren).

Actie:

De komedie ‘A Midsummer Night’s Dream’ is een verhaal met veel actie. Die actie vindt plaats binnen ongeveer een etmaal (een avond, een nacht, een dag en een avond) op één toneel met maar weinig spelers. Die spelers waren alleen maar mannen (ook in de vrouwenrollen) bij Shakespeare, het toneel had geen enkel decor (behalve een doek dat in dit geval een kamer, een slaapkamer of een plek in het woud aangaf, geen gordijnen en geen verlichting. Het toneelstuk werd altijd overdag (’s middags) opgevoerd. De opmerkingen over het maanlicht worden geweldig door Shakespeare opgelost door een acteur die met een maan op een tak rondloopt tijdens ‘Pyramus and Thisby’, het toneelstuk in een toneelstuk.

‘Nay, faith, let me not play a woman; I have a beard coming.’ (Flute; Act I, Scene II, line 39)

Tijd:

‘A Midsummer Night’s Dream’ speelt zich af in de jaren 1550-1600. Shakespeare suggereert een exotische plek (Athene en een woud daar vlak bij) en een sprookjesachtige tijd (Griekse edellieden in grote paleizen), maar het lijkt ondanks al dat exotische meer op het Engelse platteland dan op een toneel in een klassiek Grieks landschap.
Het gehele toneelstuk speelt zich af over een periode van ongeveer een dag (zoals dat ook verplicht was volgens de eenheden van tijd, plaats en handeling): het verhaal begint in de avond en het eindigt de volgende avond.

Plaats:

De setting van ‘A Midsummer Night’s Dream’ is volgens Shakespeare de Griekse stad Athene en een bos bij Athene. Nu lagen en liggen er weinig bossen rond Athene; het is dan ook duidelijk dat Shakespeare eerder een Engels landhuis en een nabijgelegen bos in gedachten had. Ondanks de toneelaanwijzingen en de Grieks klinkende namen gaat het verhaal over Engelse edellieden, gegoede burgers, eenvoudige arbeiders en (echte Engels) bosgeesten zoals elfs, fairies en goblins.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘A Midsummer Night’s Dream’: zullen de jonge geliefden elkaar krijgen en zullen de oudere geliefden hun liefde voor elkaar blijven houden?

Verteller:

De roman ‘A Midsummer Night’s Dream’ heeft geen verteller. Er is nooit een stem van buiten of van boven die commentaar geeft op de gebeurtenissen. Wat niet wegneemt dat er wel eens commentaar is op een gebeurtenis; maar dat gebeurt dan door een karakter uit het toneelstuk zelf.
In ‘A Midsummer Night’s Dream’ is er zo nu en dan commentaar van Theseus, de hertog van Athene en van Oberon, de koning van de elfen.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘A Midsummer Night’s Dream’  zijn:
De edellieden uit Athene (de hogere klassen):
• Theseus: de hertog van Athene, verloofd met Hippolyta;
• Hermia: de dochter van Egeus, verliefd op Lysander;
• Lysander: verliefd op Hermia (maar niet de hele tijd);
• Helena (Helen): verliefd op Demetrius;
• Demetrius: verliefd op Hermia (maar niet de hele tijd);
De elfen uit het woud:
• Oberon: de Elfenkoning, getrouwd met Titania;
• Puck (Robin Goodfellow): de knecht van Koning Oberon;
Een werkman uit Athene (en ook een acteur van het stuk ‘Pyramus and Thisby’):
• Nick Bottom: een wever; hij speelt de rol van Pyramus.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘A Midsummer Night’s Dream’  zijn:
De edellieden uit Athene (de hogere klassen):
• Hippolyta: de Koningin van de Amazones, verloofd met Theseus;
• Egeus: de vader van Hermia. Hij wil dat zijn dochter met Demetrius trouwt;
• Philostrate: de meester van de dromen;
• Spirits 1 en 2: zij spreken alleen maar tegen Oberon en Puck.
De elfen uit het woud:
• Titania: de Elfenkoningin, getrouwd met Oberon;
• Peaseblossom, Cobweb, Moth en Mustardseed: bedienden van Koningin Titania.
De werklieden uit Athene (en ook de acteurs van het stuk ‘Pyramus and Thisby’):
• Peter Quince: een timmerman, de leider van de toneelgroep; hij speelt de rol van Prologue;
• Francis Flute: een haardensmid; hij speelt de rol van Thisby;
• Robin Starveling: een kleermaker; hij speelt de rol van Moonshine;
• Tom Snout: een ketellapper; hij speelt de rol van Wall;
• Snug: een bouwvakker; hij speelt de rol van Lion.

Website:

http://shakespeare.mit.edu/midsummer/full.html

Film:

‘A Midsummer Night’s Dream’ is vele malen verfilmd. Tevens is het bewerkt voor toneel en tot een musical. Tenslotte zijn gebeurtenissen, karakters en citaten gebruikt in latere literatuur, in kunst en in muziek.

Overig:

De komedie ‘A Midsummer Night’s Dream’ is een toneelstuk over verbeelding. Het is een fantasieverhaal (echte fantasy), maar met elementen uit de ‘echte’ wereld: liefde, jaloezie, hartstocht, haat en vergeving. Het verhaal gaat over heftige gevoelens, maar er ligt een dikke saus humor en absurditeit overheen.
Van het toneelstuk-in-het-toneelstuk ‘Pyramus and Thisby’ is overigens een zeer humoristisch gedicht geschreven door de Nederlandse dichter Kees Stip: ’Dit is het bloedig moordverhaal van Pyramus en Thisbe / De één een schone jongeling, wiens oude heer in vis dee …’

 

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Shakespeare.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Tempest van William Shakespeare
• The Hobbit van J.R.R. Tolkien
• Lords and Ladies van Terry Pratchett

Citaat:

On the ground
Sleep sound:
I'll apply
To your eye,
Gentle lover, remedy.
Squeezing the juice on Lysander’s eyes
When thou wakest,
Thou takest
True delight
In the sight
Of thy former lady's eye:
And the country proverb known,
That every man should take his own,
In your waking shall be shown:
Jack shall have Jill;
Nought shall go ill;
The man shall have his mare again, and all shall be well.
(Puck: Act III, Scene II, lines 448-463)

Vragen over het boek:

1. Waarom wil Theseus in eerste instantie Egeus zijn zin geven?
2. In welk opzicht is Helena een tragische figuur?
3. Wat heeft het toneelstuk ‘Pyramus and Thisby’ met het toneelstuk (‘A Midsummer Night’s Dream’) te maken (behalve dat het in dit toneelstuk wordt opgevoerd)?
4. Wat leert dit toneelstuk je als kijker/lezer over de liefde?