[Enter Demetrius and Philo.]

Philo: Nay, but this dotage of our general's
O'erflows the measure: those his goodly eyes,
That o'er the files and musters of the war
Have glow'd like plated Mars, now bend, now turn,
The office and devotion of their view
Upon a tawny front: his captain's heart,
Which in the scuffles of great fights hath burst
The buckles on his breast, reneges all temper,
And is become the bellows and the fan
To cool a gipsy's lust. [Flourish within.]
Look where they come:
Take but good note, and you shall see in him
The triple pillar of the world transform'd
Into a strumpet's fool: behold and see.

[Enter Antony and Cleopatra, with their trains; Eunuchs fanning her.]

Cleopatra: If it be love indeed, tell me how much.
Antony: There's beggary in the love that can be reckon'd.
Cleopatra: I'll set a bourn how far to be belov'd.

© Addison Wesley Longman Limited / New Swan Shakespeare, 1983

De minnaars Antony en Cleopatra zijn het liefst altijd bij elkaar. Maar dat is helaas niet mogelijk. In Alexandrië (Egypte) verneemt Antony dat zijn vrouw overleden is. Omdat de andere machtige man van het Romeinse Rijk, Caesar, in Rome veel roddels over Antony hoort, en omdat de derde machthebber, Pompey, in het oosten van het rijk een leger aan het vormen is, besluit Antony uit Egypte te vertrekken.
De jaloerse Cleopatra vermoedt dat Antony in Rome aangekomen haar snel zal vergeten. En dat gebeurt ook …
Als Antony voor een belangrijke veldslag weer in Egypte is, bedenkt Cleopatra een plan om zich voor altijd van zijn onvoorwaardelijke liefde te vergewissen.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

William Shakespeare

Jaar van uitgave:

1606

Aantal pagina's:

180

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

De eerste eeuw voor Christus

Plaats van handeling:

Alexandrië (Egypte) en Rome (Italië)

Bijzonderheden:

Een historisch toneelstuk in 5 bedrijven en veel scenes.
In het Nederlands heet het toneelstuk ‘Antonius en Cleopatra’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Cleopatra: O Charmian,
Where think’st thou he is now? Stands he or sits he?
Or does he walk? or is he on his horse?
O happy horse, to bear the weight of Antony!
Do bravely, horse! for wott’st thou whom thou mov’st?
The demi-Atlas of this earth, the arm
And burgonet of men. – He’s speaking now,
Or murmuring ‘Where’s my serpent of old Nile?’
For so he calls me.
(Act I, scene 5)

Hoewel ‘Antony and Cleopatra’ een tragedie, en tot op zekere hoogte ook een historical play van Shakespeare is, is het tegelijkertijd een verhaal over een grote liefde: die van Mark Antony en Cleopatra voor elkaar. De liefde is gedoemd om te mislukken: machtsverhoudingen en complexe familierelaties zorgen ervoor dat Mark Antony met andere vrouwen moet trouwen – en ook Cleopatra heeft zo haar verplichtingen.

WAT MOET JE WETEN?

Caesar: You may be pleas’d to catch at mine intent
By what did here befall me. Your wife and brother
Made wars upon me; and their contestation
Was theme for you, you were the word of war.
(Act II, scene 2)

Voor het waarderen van ‘Antony and Cleopatra’ is het noodzakelijk dat je je een beetje inleest in de Romeinse geschiedenis. De periode van de eerste eeuw voor Christus was een chaotische tijd in het Romeinse Rijk: leden van het driemanschap (triumviraat) vochten elkaar regelmatig de tent (lees: de Senaat) uit en rebellie vond in allerlei hoeken van het rijk plaats – zoals in dit toneelstuk in Egypte en in Syrië.

DE TAAL

Second Messenger: Fulvia thy wife is dead.
Antony: Where died she?
Second Messenger: In Sicyon:
Her length of sickness, with what else more serious
Importeth thee to know, this bears. [Gives a letter.]
Antony: Forbear me. [Exit Messenger]
There’s a great spirit gone! Thus did I desire it:
What our contempts doth often hurl from us,
We wish it ours again; the present pleasure,
By revolution lowering, does become
The opposite of itself: she’s good, being gone;
The hand could pluck her back that shov’d her on.
(Act I, scene 2)

De woorden en de zinnen in ‘Antony and Cleopatra’ zijn lastig. De taal is oud (uit het begin van de 17e eeuw) en de setting is formeel (de hoven van Egypte en Rome). Daarnaast is een hoofdthema ‘politiek’, niet een alledaags onderwerp.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Menas: Who would not have his wife so?
Enobardus: Not he that himself is not so; which is Mark Antony. He will to his Egyptian dish again: then shall the sighs of Octavia blow the fire up in Caesar; and, as I said before, that which is the strength of their amity shall prove the immediate author of their variance. Antony will use his affection where it is: he married but his occasion here.
(Act II, scene 6)

De taal van ‘Antony and Cleopatra’ is niet echt toegankelijk.
Het verhaal is boeiend, maar tegelijkertijd ook lastig. Het gaat vaak over macht en over (gebrek aan) vertrouwen. Mark Antony vertrouwt zijn geliefde Cleopatra vaak niet, en dat is wederzijds. Voeg daarbij dat ook de andere Romeinse leiders (Caesar en Pompey) wantrouwend zijn, en dat andere (leger)leiders vaak ook niet weten wie bij welke groep hoort op elk moment. Kortom: een politiek gekonkel dat veelal om macht draait.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Antony and Cleopatra’ een boek met een literair niveau C 6d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Enobardus: Her gentlewomen, like the Nereids,
So many mermaids, tended her i’ the eyes,
And made their bends adornings: at the helm
A seeming mermaid steers: the silken tackle
Swell with the touches of those flower-soft hands
That yarely frame the office. From the barge
A strange invisible perfume hits the sense
Of the adjacent wharfs.
(Act II, scene 2)

‘Antony and Cleopatra’ is een tragedie, maar gedeeltelijk ook een historisch stuk van Shakespeare (met de nodige historische vrijheden). Het gaat met name om de (semi-historische) gebeurtenissen: veldslagen, politiek gekissebis. De karakters krijgen daardoor iets minder nadruk.

Actie:

Antony: All is lost;
This foul Egyptian hath betrayed me:
My fleet hath yielded to the foe; and yonder
They cast their caps up, and carouse together
Like friends long lost. – Triple-turn’d whore!
(Act IV, scene 12)

Het toneelstuk ‘Antony and Cleopatra’ is een verhaal met vrij veel actie: er vinden veel veldslagen plaats. Overigens zijn de meeste gevechten off-stage, zoal meestal in de toneelstukken van Shakespeare en zijn tijdgenoten.

Tijd:

‘Antony and Cleopatra’ speelt zich af in de eerste eeuw voor Christus. Het toneelstuk duurt een aantal dagen – waarmee Shakespeare zich niet houdt aan de eenheid van tijd (24  uur). Trouwens de eenheid van plaats laat hij ook los:

Plaats:

De setting van ‘Antony and Cleopatra’ is meerdere plaatsen: Alexandrië (Egypte), Rome, Athene en een aantal slagvelden in Zuid-Europa, Syrië en Egypte.

Verhaallijn:

Caesar: The breaking of so great a thing should make
A greater crack: the round world
Should have shook lions into civil streets,
And citizens to their dens. The death of Antony
Is not a single doom; in the name lay
A moiety of the world.
(Act V, scene 1)

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Antony and Cleopatra’: hoe zal de relatie zich ontwikkelen tussen Antony, Cleopatra en de andere leiders in het Romeinse Rijk?

Verteller:

Iras: Finish, good lady; the bright day is done,
And we are for the dark.
(Act V, scene 2)

Het toneelstuk ‘Antony and Cleopatra’ heeft uiteraard geen verteller. Veel handelingen die off-stage hebben plaatsgevonden kom je te weten via boodschappers en via vertrouwelingen die de hoofdkarakters informeren.

Hoofdkarakters:

Cleopatra: If it be love indeed, tell me how much.
Antony: There’s beggary in the love that can be reckon’d.
Cleopatra: I’ll set a bourn how far to be belov’d.
Antony: Then must thou needs find out new heaven, new earth.
(Act I, scene 1)

De hoofdkarakters in ‘Antony and Cleopatra’ zijn:
• Mark Antony (Marcus Antonius): een Romeins staatsman en veldheer. Hij is één van het driemanschap (triumviraat) dat het Romeinse Rijk bestuurt. Antony heeft een vrouw in Rome, maar hij verblijft al tijden bij zijn minnares, de mooie Egyptische vorstin, Cleopatra;
• Cleopatra: de koningin van Egypte. Zij heeft haar paleis in Alexandrië. Cleopatra had meerdere relaties – zo heeft ze ook een kind van Julius Caesar – maar haar grote liefde is toch wel Mark Antony.

Bijfiguren:

Enobardus: Now he’ll outstare the lightning. To be furious
Is to be frighted out of fear; and in that mood
The dove will peck the estridge; and I see still
A diminution in our captain’s brain
Restores his heart: when valour preys on reason,
It eats the sword it fights with. I will seek
Some way to leave him.
(Act III, scene 13)

De belangrijkste bijfiguren in ‘Antony and Cleopatra’ zijn:
• Octavius Caesar: de grote leider in Rome, lid van het triumviraat;
• Aemilius Lepidus, Sextus Pompeius: een grote leider, lid van het triumviraat. Pompey (zoals hij in het toneelstuk wordt genoemd) bestuurt een groot deel van het oosten van het Romeinse Rijk;
• Domitius Enorbardus, Ventidius, Eros, Scarus, Dercetas, Demetrius, Philo: vertrouwelingen van Antony;
• Maecenas, Agrippa, Dolabella, Proculeius, Thyreus, Gallus: vertrouwelingen van Caesar;
• Menas, Menecrates, Varrius: vertrouwelingen van Pompey;
• Taurus, Canidius, Silius: officieren in het Romeinse leger;
• Euphronius: een ambassadeur van Antony;
• Alexis, Mardian, Seleucus, Diomedes: vertrouwelingen van Cleopatra;
• Soothsayer: een waarzegger;
• Clown: een nar;
• Octavia: zuster van Caesar, latere vrouw van Antony;
• Charmian, Iras: bedienden van Cleopatra;
• Officieren, soldaten, boodschappers en ander dienaren.

Website:

http://www.gutenberg.org/cache/epub/1534/pg1534.html 

Film:

Enobardus: I will tell you.
The barge she sat in, like a burnish’d throne,
Burn’d on the water: the poop was beaten gold;
Purple the sails, and so perfumed that
The winds were love-sick with them; the oars were silver,
Which to the tune of flutes kept stroke, and made
The water which they beat to follow faster,
As amorous of their strokes.
(Act II, scene 2)

‘Antony and Cleopatra’ is talloze malen verfilmd, zowel voor de BBC als voor de bioscoop.

Overig:

Cleopatra:  Peace, peace!
Dost thou not see my baby at my breast
That sucks the nurse asleep?
(Act V, scene 2)

‘Antony and Cleopatra’ eindigt met de zelfmoorden van Antony en Cleopatra zoals dat wel vaker gebeurt bij Shakespeare (in Romeo and Juliet, bijvoorbeeld). De zelfmoorden zijn legendarisch: het (Romeinse) zwaard voor Mark Antony, de gifslang (‘the worm’, ‘the asp’) voor Cleopatra.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Shakespeare.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Murder in the Cathedral van T.S Eliot
• Waiting for the Barbarians van J.M. Coetzee
• Wolf Hall van Hillary Mantel

Citaat:

Antony:
Let Rome in Tiber melt, and the wide arch
Of the rang'd empire fall! Here is my space.
Kingdoms are clay: our dungy earth alike
Feeds beast as man: the nobleness of life
Is to do thus [Embracing]; when such a mutual pair
And such a twain can do't, in which I bind,
On pain of punishment, the world to weet
We stand up peerless.
(Act I, scene 1)

Vragen over het boek:

1. Welke politieke motieven bewegen Antony als je naar zijn gedrag kijkt?
2. Waarom wisselt Shakespeare zo vaak van setting: Alexandrië, Rome, Syria, enzovoort?
3. Waarom denkt Antony dat Cleopatra hem bedriegt?
4. Waarom denkt Cleopatra soms dat Antony onbetrouwbaar is?