Back in the late 1970s, when I was fifteen years old, I spent every penny I then had in the bank to fly across the continent in a 747 jet to Brandon, Manitoba, deep in the Canadian prairies, to witness a total eclipse of the sun. I must have made a strange sight at my young age, being pencil thin and practically albino, quietly checking into a TraveLodge motel to spend the night alone, happily watching snowy network television offerings and drinking glasses of water from glass tumblers that had been washed and rewrapped in paper sheaths so many times they looked like they had been sandpapered. But the night soon ended, and come the morning of the eclipse, I eschewed tour buses and took civic bus transportation to the edge of town. There, I walked far down a dirt side road and into a farmer's field - some sort of cereal that was chest high and corn green and rustled as its blades inflicted burns on my skin as I walked through them. And in that field, when the appointed hour, minute, and second of the darkness came, I lay myself down on the ground, surrounded by the tall pithy grain stalks and the faint sound of insects, and held my breath, there experiencing a mood that I never have been able to shake completely - a mood of darkness and inevitability and fascination – a mood that surely must have been held by most young people since the dawn of time as they have crooked their necks, stared at the heavens, and watched their sky go out.

© St. Martin’s Press / Abacus, 1991

Andrew (Andy) Palmer heeft een bungalow kunnen huren voor een schappelijk prijsje van een bareigenaar, voor wie hij barkeeper is. Hij woont in een dorp, Palm Springs, aan de rand van de Californische woestijn. In de loop van de tijd zijn er twee vrienden bij komen wonen: Dag Bellinghausen uit Toronto, Canada, en Claire Baxter uit het nabijgelegen Los Angeles, Californië. Andy komt zelf uit Portland, Oregon. Alle drie hebben ze genoeg van het luie leventje thuis en van de materialistische maatschappij, die de Verenigde Staten heet. Ze gaan goed om met dieren, voedsel en het milieu. Het liefst rijden ze de woestijn in, om daar een beetje naar de zonsondergang te kijken. Daarnaast vertellen ze elkaar zo veel mogelijk verhalen, waarbij het de bedoeling is dat niemand het verhaal onderbreekt.
Andy verwacht eigenlijk het einde der tijden binnen afzienbare tijd. Hij denkt zo nu en dan een wolk te zien, die aangeeft dat er een kernexplosie heeft plaatsgevonden die heel de wereld zal vernietigen. Maar tot nu toe is dat nog niet gebeurd, gelukkig.
Ondanks hun milieubewuste gedrag en hun afkeer van materialisme doen de drie vrienden soms dingen die niet bij hun woorden passen. Dag steekt bijvoorbeeld een dure auto in de fik met zijn sigaret; Claire gaat een paar dagen aan de boemel met een rijk en knap vriendje uit New York City. En Andy viert gezapig Kerstmis met zijn ouders thuis, als enige van de zeven broers en zussen van het gezin, waarbij hij het hele huis versiert met honderden kaarsen.
Toch moeten ze met zijn drieën zien te overleven in de harde maatschappij die hen slecht heeft voorbereid op het leven van alledag. Ze willen zo min mogelijk meedoen aan de ratrace. Maar of dat lukt is maar de vraag.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Douglas Coupland

Jaar van uitgave:

1991

Aantal pagina's:

211

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1985 – 1990

Plaats van handeling:

USA, Californië, een dorp bij de woestijn (voornamelijk)

Bijzonderheden:

Een roman in 3 delen, veel korte hoofdstukken; illustraties en – grappige – voetnoten.
In het Nederlands heet het boek ‘Generatie X’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als de lezer geïnteresseerd is in het leven van jongeren aan het eind van de 20^e eeuw, is ‘Generation X’ een aanrader. Dit is de wereld van de anti-yuppen, de nieuwe alternatievelingen: lieden die het zwaar hebben om zich te handhaven in een wereld waar geld en macht het leven bepalen.

‘Generation X’ is een avant garde verhaal voor jongeren, maar het geeft vooral een tijdsbeeld van de jongerenwereld rond 1980-1990, toen de bomen niet langer tot in de hemel groeiden in de Verenigde Staten, toen de olie duur was en de banen niet voor het oprapen lagen. In dat opzicht is het meer een historisch document dan een Bildungsroman.

WAT MOET JE WETEN?

Veel algemene kennis is niet nodig voor het begrip van de roman. Het is een verhaal over Californië aan het eind van de vorige eeuw, een wereld die veel lezers bekend zal voorkomen uit film en van TV, uit een tijd en een samenleving die weinig verschilde van onze Nederlandse situatie toentertijd.

‘Generation X’ is een typisch Amerikaans boek, compleet met auto’s (maar vaak wel ‘milieubewuste’, zoals een oude Saab), hamburgers (maar ook sojaburgers), gehuurde woningen (maar wel bungalows met zwembad), rondhangen (maar wel met baantjes in de horeca), met kritiek op ouders en op rijke burgers (maar wel met geldelijke steun van diezelfde personen).

Het boek is geschreven als een milde satire.

DE TAAL

Het vocabulaire is soms moeilijk: verouderde jongerentaal, slang. Veel tekeningen en voetnoten maken veel betekenissen gelukkig duidelijk.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De zinnen zijn over het algemeen kort, evenals de alinea’s.

‘Generation X’ is niet moeilijk te lezen. Soms staan er lastige woorden in, maar de schrijfstijl van Coupland, de korte alinea’s en zinnen en de tekeningen verduidelijken veel. Daarnaast is het een zeer humoristisch boek, dat niet vaak uitnodigt om luid in lachen uit te barsten, maar dat veel mensen zal  doen glimlachen vanwege de satire. Coupland weet heel goed duidelijk te maken hoe moeilijk het is om pro-milieu en pro-bedreigde diersoorten te zijn in een land dat drijft op geld, macht, benzine en de auto-industrie.

Het taal-(ERK-)niveau van de roman is B2 en het literaire niveau is C 4b.

Schrijfstijl:

Coupland schrijft boeiend, humoristisch en met de nodige cliffhangers.

Actie:

Er zit niet veel actie in het boek, een paar relatieproblemen en een vandalistische handeling daargelaten.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld en het speelt zich in een paar maanden af.

Plaats:

De roman speelt zich voornamelijk af in de Amerikaanse staat Californië, in een dorp bij de woestijn.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn: die van Andy. Wat moet hij met zijn leven doen? Is dit leven dat hij nu leidt goed en zal hij het altijd kunnen volhouden? Andere verhaallijnen – zoals die van Claire en Dag – staan ten dienste van het verhaal van Andy.

In de roman worden ook veel afzonderlijke verhalen verteld door de drie hoofdpersonen die hebben afgesproken elkaar regelmatig verhalen te vertellen.

Verteller:

Het verhaal wordt verteld door een ik-verteller; het is daarmee een onbetrouwbaar perspectief, omdat we uitsluitend het verhaal horen uit de mond van Andy.

‘Generation X’ stelt de leegheid van de Amerikaanse consumptiemaatschappij ter discussie. Anderzijds drijft het de spot met anti-yuppen – zoals deze ‘Generation X’-figuren – die zich wel afkeren van de maatschappij, maar die toch diezelfde maatschappij hard nodig hebben voor hun geld, hun voedsel en hun auto’s.

Hoofdkarakters:

Het voornaamste karakter is Andy Palmer, een goede jongen met het hart op de juiste plaats. Hij is idealistisch, hij wil de wereld verbeteren, maar hij neemt ook – kritisch – deel aan de wereld waarin hij leeft.

De andere hoofdpersonen zijn:

Claire Baxter – een lief meisje, de beste vriendin van Andy en van Dag (maar geen geliefde van één van de twee). Ze wacht nog op de ware liefde. Ook zij is milieubewust en kritisch.

Dag Bellinghausen – een anti-yup, maar iets meer een gelegenheidswereldverbeteraar dan de andere twee. Zijn verleden is niet helemaal duidelijk, hij heeft de neiging om dingen te vernielen. Maar zijn vriendschap is echt.

Bijfiguren:

Er zijn kleinere rollen voor de ouders en de broer van Andy, de ouders en de zussen van Claire, de vriendin en de vriend van Claire en de baas van het café waar Andy en Dag werken, en diens vrouw.

De karakters zijn over het algemeen goedwillend. Wel hebben ze in meer of mindere mate problemen met het leven in de V.S. van dat moment, en wel om verschillende redenen.

Website:

http://www.coupland.com

Film:

De roman ‘Generation X’ is verfilmd.

Overig:

De  roman was een groot succes bij jongeren toen het uitkwam: het verhaal was kritisch, humoristisch en vernieuwend. Ingehaald door de tijd zullen sommige situaties nu misschien als flauw of oubollig overkomen (vaak het lot van humor), maar het blijft een mooi tijdsdocument over de laatste jaren van de twintigste eeuw in de USA.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Douglas Coupland.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Kinflicks van Lisa Alther
• A Home at the End of the World van Michael Cunningham
• Freedom van Jonathan Franzen

 

Citaat:

‘It’s hard to explain. We have the same group over here and it’s just as large, but it doesn’t have a name – an X generation – purposefully hiding itself. There’s more space over here to hide in – to get lost in – to use as camouflage. You’re not allowed to disappear in Japan.’ (p.63)

Vragen over het boek:

1. Wat geeft de scene met de radioactieve deeltjes aan met betrekking tot de drie hoofdkarakters van het verhaal?
2. Beschrijf de vriendschap tussen Andy en Claire enerzijds en tussen Andy en Dag anderzijds aan de hand van fragmenten uit het verhaal.
3. Waaruit blijkt dat Andy bang is voor het eind van de wereld? Heeft hij goede redenen om zich zorgen te maken? Waaruit blijkt dit?
4. Aan het eind van de roman neemt Andy een besluit. Welk? Vind je dit een goede beslissing? Waarom (niet)?