'Hurry up, Grandpa!' I shouted. 'We're celebrating tonight.' Grandpa waved. He hadn't heard what I'd said.
He was playing bowls with the old people. He'd known some of them nearly all his life. He nursed his bowl as he waited to roll it, then he stepped forward on to the black disc, hitching his trouser leg as he bent his knee and showing an incongruous flash of red sock. When he'd released his bowl he stood with his feet turned in and his veined hands dangling free, as a child might, watching as it whispered over the soft turf and smiling when it clocked against the jack.
I moved away from the green, hurt suddenly to see how old he was. The sky was rushing to early sunset. The clouds were tinged with apricot. I could see our house from here, and the spread of Sheffield away from it, with street lights already pricking out the way the roads went. I was on the top of the Hole Hills, the windiest green in the world, Grandpa told me. There was a quarry here once. Some people say it's really 'bone hills' because it was built on an old tip, and when I think I'm standing on the bottles and bones and crumbling waste of long-dead families I feel dizzy, as if this tiny moment of the present and all the moments of my future are slipping away fast from me. But Grandpa tells me it's 'bowl hills', because there's a bowling green on the top, and that seems much kinder to me.
'Time to go then, Jess, is it?' Grandpa came up behind me, the bowls knocking together in the little bag Mum gave him for Christmas.
He's smaller than me.

© Reed International Books Ltd / Mammoth, 1995

Jess gaat voor haar studie een jaar lang naar Frankrijk. Ze wordt uitgezwaaid door haar opa, haar oma’s, haar ouders, haar broer en haar vrienden. Terwijl ze afscheid neemt, denkt ze na over die dierbare familie en hoe iedereen terechtgekomen is waar hij of zij nu is.
In aparte hoofdstukken krijgen we de verhalen te horen van de vier grootouders van Jess. Hoe ze elkaar ontmoetten, hoe hard ze moesten werken om een beetje een goed leven te krijgen. Daarna horen we over de ouders van Jess: over hun ontmoeting en over hun leven. Het verhaal gaat over het verdriet om Danny en de vreugde om Danny, Jess en John.
En langzamerhand komen we veel te weten over de industriestad Sheffield in Noord-Engeland en over de arbeiders uit die stad.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Berlie Doherty

Jaar van uitgave:

1986

Aantal pagina's:

128

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1930-1980

Plaats van handeling:

GB, Yorkshire, Sheffield

Bijzonderheden:

Een jeugdroman in 11 getitelde hoofdstukken

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De jeugdroman ‘Granny Was a Buffer Girl’ is een verzameling verhalen over vroeger. De verhalen beschrijven perioden uit de levens van een paar families uit de stad Sheffield. Die families komen door huwelijken bij elkaar. Het zijn harde tijden, vooral voor mensen uit de werkende klassen. De mannen en de vrouwen werken zo’n beetje hun hele leven in de fabrieken van de stad: slecht betaalde banen in ongezonde staalfabrieken. Als je een goed tijdsbeeld wilt krijgen van het industriële noorden van Engeland van ongeveer 1930 tot 1980 dan is dit boek zeker een aanrader.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het begrijpen van ‘Granny Was a Buffer Girl’ heb je geen specifieke kennis nodig. Ms Doherty legt alles heel helder uit. Met name wanneer het gaat over onderwerpen waar wij als Nederlanders misschien minder over weten: de industriële steden in het noorden van Engeland. Het gaat in dit boek uitsluitend over één stad, de bakermat van het wereldberoemde ‘Sheffield steel’.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Granny Was a Buffer Girl’ zijn zeker niet moeilijk. Een heel enkele keer kom je een woord tegen dat oud is en misschien niet meer wordt gebruikt – denk aan ‘buffer girl’ – maar eigenlijk alles wordt goed toegelicht en uitgelegd in dit verhaal.
De alinea’s zijn over het algemeen kort. Het boek telt 11 hoofdstukken die elk een deel van het leven van een familielid beschrijven. De hoofdstukken worden aan elkaar verbonden door de verschillende familieleden die elkaars geliefden, ouders, grootouders of kinderen zijn. Er zijn veel dialogen.

 

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van de jeugdroman ‘Granny Was a Buffer Girl’ is nergens moeilijk. Het verhaal is heel toegankelijk door het gebruik van gewone spreektaal.
Het verhaal is niet spectaculair, maar wel heel boeiend. Bepaalde hoofdstukken zijn grappig of romantisch. Maar ook zijn er zeer ontroerende momenten; bijvoorbeeld wanneer het verhaal van Danny en zijn leven wordt verteld.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Granny Was a Buffer Girl’ een boek met een literair niveau B 4a en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

Berlie Doherty vertelt op een zeer deskundige en betrokken manier over een paar families in de stad Sheffield. Het zijn indrukwekkende verhalen over gewone mensen die in een moeilijke tijd leefden in een zeer industrieel gebied. De stad Sheffield was welvarend geworden door het vervaardigen van staal, maar de rijkdom was alleen maar bij een beperkt aantal mensen terechtgekomen. Het overgrote deel van de bewoners van de stad waren arbeiders, mensen die met hard werken een karig bestaan hadden. Maar mensen die ondanks hun harde leven gelukkig werden met elkaar. Daar gaat ‘Granny Was a Buffer Girl’ over.

Actie:

De jeugdroman ‘Granny Was a Buffer Girl’ is een verhaal met weinig actie. Mensen werken, trouwen, krijgen kinderen en werken tot hun oude dag. En dan begint het leven voor hun kinderen op dezelfde manier. Veel spectaculairs gebeurt er niet. Maar de gebeurtenissen zijn dermate gevoelig verteld dat het verhaal heel leesbaar is.

Tijd:

De roman ‘Granny Was a Buffer Girl’ bestrijkt een periode van meer dan vijftig jaar. Het gaat over de grootouders en de ouders van het zeventienjarige meisje Jess. Tenslotte beschrijft het ook nog het leven van deze meid tot aan haar 17e, het jaar waarin ze uit Sheffield vertrekt om te gaan studeren.

Plaats:

De setting van ‘Granny Was a Buffer Girl’ is de stad Sheffield. Sheffield ligt in het graafschap Yorkshire in het noorden van Engeland. Daar, in dat industriële noorden, liggen de steden die in de negentiende eeuw explodeerden in bevolkingsgroei door de industriële revolutie. Het waren steden die vooral profiteerden van de kolen en staal die werden gewonnen in dat gebied. Sheffield was de staalstad: ‘Sheffield steel’ is nog altijd spreekwoordelijk.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Granny Was a Buffer Girl’: hoe verlopen de levens van de familie van Jess?

Verteller:

De roman ‘Granny Was a Buffer Girl’ heeft een verschillende vertellers. De meeste hoofdstukken hebben een ik-verteller: Jess die het verhaal over haar leven en over dat van haar familieleden vertelt.
Soms is er een alwetende verteller, met name wanneer de levensverhalen van familieleden worden verteld die al wat ouder zijn (zoals de grootouders van Jess).

Hoofdkarakters:

Het hoofdkarakter in ‘Granny Was a Buffer Girl’ is:
• Jess: een 17-jarig meisje uit de industriestad Sheffield. Zij is meestal de verteller van het verhaal. In het eerste hoofdstuk staat ze op het punt om te gaan studeren in Frankrijk. In het laatste hoofdstuk vertrekt ze. De tussenliggende hoofdstukken vertellen de verhalen over haar en haar familieleden.

 

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Granny Was a Buffer Girl’ zijn:
• Grandpa Jack Hall: de opa van Jess. Hij is Protestant, de zoon van een directeur van de school,
• Nan Bridie Rooney: de vrouw van Grandpa. Zij is Rooms-Katholiek, de dochter van een arbeider;
• Grandad Albert Bradley: een fabrieksarbeider, net als de rest van zijn familie;
• Granny Dorothy Hooley: de vrouw van Albert. Zij werd in 1914 geboren. Zij werkte als buffer girl in de fabriek, net als haar zuster Louie. Een ‘buffer girl’ was een meisje dat het staal in de fabriek moest poetsen (zoals bestek) tot het glom; een heel warm en ongezond werkje.;
• Dad Mike (Michael) Bradley: de zoon van Albert en Dorothy, de vader van Jess. Hij houdt niet erg van werken en hij heeft allerlei, slecht betaalde baantjes;
• Mum Josie (Josephine): de moeder van Jess, de dochter van Jack en Bridie Hall. Zij is onderwijzeres;
• Danny: de gehandicapte broer van Jess;
• John: de broer van Jess. Een fanatieke fietser;
• Louie Hooley: de oudere zus van Dorothy;
• Gilbert: de man van Louie;
• Katie: de beste vriendin van Jess en ‘de’ vriendin van John;
• Steve: de broer van de vriendin van Jess. Een tijdlang ‘de’ vriend van Jess;
• Mr Edward: de zoon van de baas van de fabriek waar Dorothy en Louie werken;
• Jennifer: het mooiste meisje van de fabriek;
• Lucy Cragwell: het lelijke eendje van de fabriek.

Website:

http://www.berliedoherty.com/novels/granny-was-a-buffer-girl.html

Film:

De roman ‘Granny Was a Buffer Girl’ is niet verfilmd.

Overig:

De jeugdroman ‘Granny Was a Buffer Girl’ is eigenlijk een verzameling familieverhalen. Dat klinkt niet erg boeiend. Maar dat is het wel: dit is een leerzaam ontroerend verhaal over een familie.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Berlie Doherty.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• That Eye, the Sky van Tim Winton
• A Summer Dance van Maeve Henry
• Girl in Translation van Jean Kwok

Citaat:

In between inspecting the neat rows of boxed cutlery and candlesticks and meat plates that were lined up for export, he roamed from office to office and from floor to floor, anxious to get a glimpse of her; and Dorothy, standing all day long over her buffing wheel while clouds of black dust settled over her newspaper arms and body and her calico head-square, kept casting glances over her shoulder, sensing with every nerve that he was somewhere in the building and that he was looking for her. But it never occurred to him to look among the buffer girls, even though the sickly sweet metal-and-hot-dust smell of their work lay heavy in every room, and the whirr of their machinery wound interminably through the day, and the lusty singing of the girls at their work chimed in every corner. (pp.39-40)

Vragen over het boek:

1. Waarom is Danny een belangrijk karakter in deze roman?
2. Waarom kreeg Dorothy – ‘the buffer girl’ – de titel van deze roman?
3. Welk beeld geeft de hoofdpersoon Jess van haar beide ouders?
4. Wat heeft Jess geleerd van haar familie aan het eind van het verhaal?