People are afraid to merge on freeways in Los Angeles. This is the first thing I hear when I come back to the city. Blair picks me up from LAX and mutters this under her breath as her car drives up the onramp. She says, ‘People are afraid to merge on freeways in Los Angeles.’ Though that sentence shouldn't bother me, it stays in my mind for an uncomfortably long time. Nothing else seems to matter. Not the fact that I'm eighteen and it's December and the ride on the plane had been rough and the couple from Santa Barbara, who were sitting across from me in first class, had gotten pretty drunk. Not the mud that had splattered the legs of my jeans, which felt kind of cold and loose, earlier that day at an airport in New Hampshire. Not the stain on the arm of the wrinkled, damp shirt I wear, a shirt which had looked fresh and clean this morning. Not the tear on the neck of my gray argyle vest, which seems vaguely more eastern than before, especially next to Blair's clean tight jeans and her pale-blue T-shirt. All of this seems irrelevant next to that one sentence. It seems easier to hear that people are afraid to merge rather than ‘I'm pretty sure Muriel is anorexic’ or the singer on the radio crying out about magnetic waves. Nothing else seems to matter to me but those ten words. Not the warm winds, which seem to propel the car down the empty asphalt freeway, or the faded smell of marijuana which still faintly permeates Blair's car. All it comes down to is that I'm a boy coming home for a month and meeting someone whom I haven't seen for four months and people are afraid to merge.

© Simon & Schuster, 1985

Clay, een 18-jarige student, komt een maand thuis. ‘Thuis’ is Los Angeles, California; Clay studeert op een college in de Amerikaanse staat New Hampshire, aan de oostkust van de USA. En nu, in de vier weken kerstvakantie waarin hij geen college heeft, heeft hij tijd genoeg om alles te doen wat hij wil. Hij bezoekt zijn vroegere vrienden en vriendinnen, hij gaat naar zijn oude vertrouwde drugsdealer en hij weet weer waarom het thuis zo’n kille bedoening was. Zijn moeder woont nog steeds thuis met zijn twee verwende zussen en zijn vader woont ergens in een penthouse.
Clay gaat zich te buiten aan drank, aan drugs, aan vrouwen en aan mannen. Geld is er meer dan genoeg, drank en drugs kan hij overal krijgen en de vrouwen en mannen staan (en liggen) voor hem klaar.
Het is alleen de vraag of Clay van al die overvloed gelukkig wordt …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Bret Easton Ellis

Jaar van uitgave:

1985

Aantal pagina's:

208

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1980-1990

Plaats van handeling:

USA, Los Angeles

Bijzonderheden:

De roman ‘Less Than Zero’ heeft geen hoofdstukken. De scenes zijn heel kort – vaak één of een paar pagina’s – en ze worden afgewisseld door witregels.
In het Nederlands heet het boek ‘Minder dan niks’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Less Than Zero’ is interessant voor lezers die meer willen weten over de lege levens van de ultrarijke jongeren in L.A. in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Geld speelt bij hen over het algemeen geen enkele rol – ze hebben alles wat hun hartje begeert. Met die ledigheid komen echter wel levensgevaarlijke afleidingen (en verleidingen) in hun levens: veel alcohol, veel drugs, veel sadomasochistische experimenten met leeftijdgenoten. Die avonturen worden zeer plastisch beschreven. Als je niet houdt van expliciete taal, dan moet je deze roman zeker niet lezen.

WAT MOET JE WETEN?

De debuutroman van Bret Easton Ellis, ‘Less Than Zero’, werd uitgebracht toen Ellis nog maar 21 jaar oud was. Dat is wel te merken aan het verhaal: de roman is een verhaal over seks, drugs en rock-and-roll, het ruige en onaangepaste werk van een jonge hond. Maar wel een jonge hond met een groot schrijverstalent.

DE TAAL

De taal van ‘Less Than Zero’ is geschreven in een taal van en voor jongeren. Je zou kunnen zeggen dat het ook de taal van de straat is, maar dat is een beetje kort door de bocht. Hoewel veel scenes over vrij- en zuip- en snuifpartijen gaan, weet Bret Easton Ellis toch duidelijk te maken – vaak in inleidende langere zinnen – wat zijn boodschap is.
De alinea’s zijn over het algemeen niet lang. Er zijn heel veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat de taal betreft is ‘Less Than Zero’ helder: Bret Easton Ellis windt nergens doekjes om – hij vertelt alles wat hij wil vertellen.
Wat het verhaal aangaat, geldt dat ook. De roman is een keihard verhaal over een nihilistische wereld: rijke jongeren die doen wat ze willen, waar ze dat willen en met wie ze dat willen. Ontzag voor een ander of voor henzelf schijnt er niet te zijn. Dat betekent ook dat er in een aantal scenes zeer grof geweld (met name op seksueel gebied) wordt gebruikt.
Veel lezers zal dat tegen de borst stuiten.
Wat betreft het literaire niveau is deze roman van niveau C 4c; het taal-(ERK-)niveau is B2.

Schrijfstijl:

De roman ‘Less Than Zero’ leest heel gemakkelijk. Het verhaal zelf heeft niet veel om de hakken, maar het wordt in een zeer snel tempo verteld. Hoewel je als lezer vermoedt dat het verhaal net zo zal eindigen als het begon, wil je het toch uitlezen. En dat is een verdienste van deze jonge schrijver (Ellis was pas 21 toen hij het boek schreef).

Actie:

De roman ‘Less Than Zero’ is een verhaal met veel actie. Die actie zal niet elke lezer aanspreken: ‘feesten’ waarbij jongeren zich klem zuipen en snuiven, waarbij daarnaast veel vluchtige relaties worden aangegaan (zowel hetero- als homoseksueel), waarbij gevaarlijke spelletjes worden gespeeld.

Tijd:

‘Less Than Zero’ speelt zich af in de jaren 1980-1990. Het is Kerstvakantie: de hoofdpersoon gaat deze vakantie terug naar zijn woonplaats om daar de kerstdagen en oud en nieuw door te brengen.
Het verhaal duurt in totaal vier weken en het wordt chronologisch verteld.

Plaats:

De setting van ‘Less Than Zero’ is de stad Los Angeles in Californië, de mondaine stad aan de westkust van de USA. Hoewel er allerlei groepen in L.A. wonen – arm en rijk, blank, zwart en Hispanic, artiest en zwerver, filmproducent en straatveger – is dit de wereld van de ultrarijken: Clay en zijn vrienden en vriendinnen hebben heel rijke ouders waardoor ze kunnen doen wat ze willen op materieel gebied. Ze rijden in dure auto’s van Sunset Boulevard naar Venice, van Hollywood naar Beverly Hills, van Laurel Canyon naar Santa Barbara – en weer terug, opzoek naar (nog meer) vermaak.

Verhaallijn:

De belangrijkste verhaallijn in ‘Less Than Zero’ is: hoe zal Clay zijn vier weken doorkomen – hier in zijn oude woonplaats, met zijn vrienden van ‘vroeger’: van vóór de zomer, toen hij nog gewoon in L.A. woonde en niet in New Hampshire studeerde.

Verteller:

De roman ‘Less Than Zero’ heeft een ik-verteller, wat regelmatig zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief. De schrijver vertelt – in de tegenwoordige tijd – wat hij in vier weken meemaakt.
Regelmatig zijn er flashbacks waarin Clay vertelt over vroegere jaren: zijn schooltijd, zijn bezoeken aan zijn grootouders in Palm Springs, zijn ouders die toe nog bij elkaar waren.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Less Than Zero’ zijn:
• Clay: de 18-jarige ik-verteller. Hij studeert aan een college in de staat New Hampshire, maar als het verhaal begint is hij teruggekeerd naar zijn oude woonplaats Los Angeles om daar de kerstdagen bij zijn moeder en zijn twee zussen door te brengen.
• Blair: de beste vriendin van Clay. Ze zijn een tijdlang heel close geweest, maar sinds Clay in New Hampshire studeert, is hun relatie nogal bekoeld;
• Julian: één van de beste vrienden van Clay. Hij is een zware gebruiker (van drugs);
• Trent: een (mannelijk) model. Eén van de beste vrienden van Clay.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Less Than Zero’ zijn:
• Rip: een dealer in drugs. Hij gebruikt zelf ook en hij is soms moeilijk te traceren;
• Daniel: een vriend van Clay.
• Kim en Alana: goede vriendinnen van Blair;
• Muriel: een vriendin die verslaafd is en die regelmatig opgenomen wordt;
• Finn: een man die mannelijke prostituees verhuurt;
• De psychiater van Clay: een dokter waar Clay regelmatig komt voor een consult;
• Jared: een vriend/minnaar van Blair’s vader;
• Clay’s mother: zij woont met haar kinderen in het grote huis in de heuvels;
• Clay’s father: sinds de scheiding woont hij alleen in penthouse in L.A.;
• Clay’s first sister: zij blijft naamloos. Ze is ongeveer 15 jaar oud (denkt Clay);
• Clay’s second sister: ook zij blijft naamloos. Ze is ongeveer 13 jaar oud (denkt Clay);
• Blair’s vader: een zeer succesvolle filmproducent;
• Blair’s moeder: een vrij anonieme dame;
• Leden van de kennissenkring van Clay en Blair: Kim, Cliff, Warren, Didi Hellman, Raoul, Pierce, Griffin, Derf, Spin, Dimitri, Heston, Benjamin, Lene, Troy, Ronnette, Christie, Atif, Evan.

Website:

https://www.enotes.com/topics/less-than/in-depth

Film:

In 1987 werd er een film uitgebracht die ‘Less Than Zero’ heet. Deze film is heel losjes gebaseerd op de roman. Er zijn plannen om de roman nogmaals te verfilmen, maar dan dichter bij de originele tekst.

Overig:

De titel ‘Less Than Zero’ heeft dezelfde titel als een song van de Britse singer/songwriter Elvis Costello. Het was de eerste single van Costello; het nummer staat op het eerste album van de zanger, ‘My Aim Is True’ (1977). Toen Bret Easton Ellis jaren later een sequel schreef op ‘Less Than Zero’, gaf hij die roman opnieuw de titel van een Elvis Costello-song: Imperial Bedrooms (2010).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Bret Easton Ellis.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook de volgende romans kunnen lezen:
• Imperial Bedrooms van Bret Easton Ellis
• On the Road van Jack Kerouac
• Generation X van Douglas Coupland

Citaat:

I finger the menu; put my cigarette out.
‘You never did. Other people made an effort and you just … It was just beyond you.’ She takes another sip of her wine. ‘You were never there. I felt sorry for you for a little while, but then I found it hard to. You’re a beautiful boy, Clay, but that’s about it.’
I watch the cars pass by on Sunset.
‘It’s hard to feel sorry for someone who doesn’t care.’
‘Yeah?’ I ask.
‘What do you care about? What makes you happy?’
‘Nothing. Nothing makes me happy. I like nothing,’ I tell her. (pp.204-205)

Vragen over het boek:

1. Welke indruk krijg je van de ouders van Clay? Maak je mening duidelijk aan de hand van twee fragmenten uit de roman.
2. Wat is de reden (Wat zijn de redenen) dat de jongeren in het milieu waarin Clay zich bevindt zich gedragen zoals ze dat doen, volgens jou?
3. Is er iemand om wie Clay echt geeft (of echt gegeven heeft)? Maak je antwoord duidelijk aan de hand van een fragment uit de roman.
4. Wat zou(den) de reden(en) kunnen zijn waarom Clay zich zo ongelukkig voelt?