When Patrick Domostroy turned the ignition key of his car, no sound came from the engine and no lights showed on the dashboard. He tried again and again, and still nothing happened: the battery was dead.
Knowing that in his neighborhood it would take at least an hour to get a mechanic to show up and not wanting to lose the time, he unbolted the battery from its brackets and put it in an old canvas bag he kept in the trunk of the car. Then he carefully lugged the bag the full length of the parking lot, and when he reached the street, he hailed a taxi.
In a few minutes he was at the 'National Know How', the largest automobile service station in the South Bronx. A big sign reading ‘Wouldn’t You Rather Know How?’ loomed above the main entrance.
Canvas bag in hand, Domostroy went to the manager, a big-bellied guy in a blue work shirt, with JIM stitched on his white coveralls.
‘Will you charge a battery for me?’ asked Domostroy.
‘Sure,’ said Jim. ‘Just bring her in.’
‘Here,’ Domostroy said, setting down the bag on the floor.
Jim looked at the bag, then at Domostroy over his glasses. ‘The car,’ he said, pronouncing each word deliberately; ‘bring the car in.’
‘I can’t,’ said Domostroy. ‘It wouldn’t go with a dead battery.’
‘Couldn’t you jump-start it?’ Jim asked.
‘A jump-start is not enough: It needs a full charge. I just took the battery out, grabbed a taxi and here it is!’ He prodded the bag open with the tip of his shoe.
Jim lifted his eyes wearily and asked, ‘Where is the car?’
‘In the Old Glory’s parking lot,’ Domostroy replied.
‘You brought this’ – Jim pointed at the battery – ’in a cab?’
‘Sure. It was too heavy to carry all the way here on foot,’ said Domostroy.
Jim’s expression changed. Taking his glasses off, he kicked the bag shut. He called to another mechanic. ‘Pete, will you come here for a minute!’

© Michael Joseph / Arrow Books, 1982/1983.

Domostroy is een voormalig componist. Hij kwam al op jonge leeftijd met zijn ouders uit Oost-Europa naar New York City. Zijn ouders overleden al snel en Domostroy bekwaamde zich in klassieke muziek en in componeren. Hij werd heel beroemd, vooral bij liefhebbers van klassieke muziek. Na een aantal jaren stopte hij abrupt. Hij ging wonen in een verlaten theater en speelde ’s avonds als begeleider bij muziekgezelschappen en vocalisten. Heel zijn leven draait om muziek en om vrouwen: hij heeft nooit lange relaties, maar hij heeft vrijwel altijd wel een vriendin voor de lichamelijke liefde. Vrijwel niemand kent de componist Domostroy nog.
Goddard is een gevierd popartiest. Hij heeft een aantal albums gemaakt die in oplagen van vele miljoenen over de toonbank gingen en gaan. Op eigen kracht heeft hij veel instrumenten leren bespelen, hij schrijft eigen teksten en muziek, hij heeft een eigen studio in een afgelegen huis in Californië en hij neemt alles alleen op. Maar Goddard heet geen Goddard. Niemand weet wie hij is.
Wanneer Domostroy een nieuwe, intrigerende vrouw (Andrea) ontmoet, verleidt deze hem om op zoek te gaan naar Goddard. Domostroy gaat akkoord: zo blijft Andrea bij hem en zo kan hij zijn enorme muziekkennis gebruiken om een raadsel op te lossen (en Andrea aan zich te binden).
Als ook Goddard een nieuwe, intrigerende vrouw ontmoet, besluit hij muziek aan haar op te dragen. Maar deze Leila is getrouwd en ze kan haar man en kinderen niet verlaten. Dan maakt Goddard kennis met de klassieke pianiste Donna, mooi en getalenteerd.
Maar wanneer Goddard anonieme brieven krijgt van een bewonderaarster, denkt hij dat ze van Leila komen. Die zijn echter geschreven door Domostroy. In opdracht van Andrea …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Jerzy Kosiński

Jaar van uitgave:

1982

Aantal pagina's:

283

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1980-1990

Plaats van handeling:

USA, New York City, The Bronx

Bijzonderheden:

De roman bestaat uit 4 genummerde delen.
In het Nederlands heet het boek ‘Speelbal’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Pinball’ is een verhaal over muziek: klassieke en populaire. Maar het is bovenal een verhaal over verhoudingen tussen mensen: over identiteit, eenzaamheid, succes en het ontbreken daarvan, over seksualiteit en manipuleren.
Het boek geeft je enig inzicht in de bovenstaande onderwerpen. Kosiński was een schrijver die onderwerpen als eenzaamheid en gevoelens op een vaak zeer rationele en kille manier beschreef.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Pinball’ moet je er tegen kunnen dat Mr. Kosiński nooit een blad voor de mond nam: hij beschrijft allerlei onderwerpen (en met name seksuele) zeer gedetailleerd.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Pinball’ zijn – vooral in het begin – redelijk lastig. Domostroy is een klassiek componist die uitgebreid uitlegt hoe hij zijn werk schreef. Dat maakt de roman in het begin misschien lastig. Er is veel aandacht voor de Poolse componist Chopin. Daarnaast is de taal heel expliciet wanneer het over seks gaat: Domostroy en Goddard hebben veel intense relaties.
De alinea’s en de subhoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘Pinball’ eerst moeilijk te lezen, maar dat verandert wanneer er meer spanning in het verhaal komt. De seksuele scenes worden uitgebreid beschreven; dit wordt wellicht niet gewaardeerd door elke lezer.
Het verhaal is spannend, ondanks het (voor hem) saaie werk van Domostroy. Hij was een klassiek componist die besloot begeleidend pianist te worden. Maar al snel komt er een spannende intrige in het verhaal: een mooie vrouw vraagt Domostroy op zoek te gaan naar een voor hem volkomen onbekende popmusicus.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Pinball’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘Pinball’ heeft als setting New York en de muziekwereld. Maar het hoofdthema is – zoals heel vaak bij Kosiński – een eenzame man die alleen wil zijn en blijven maar die desalniettemin heel veel (seksuele) relaties heeft.

Actie:

De roman ‘Pinball’ is een verhaal met redelijk veel actie. Veel actie bestaat uit de uitgebreide vrijpartijen die Domostroy en Goddard hebben met hun minnaressen.

Tijd:

‘Pinball’ speelt zich af in de jaren 1970-1980. Domostroy is een klassiek componist (en vandaar vrij ‘tijdloos’), maar Goddard is een popster die vergeleken wordt met tijdgenoten als Bob Dylan, John Lennon, Johnny Cash en Bruce Springsteen.

Plaats:

De setting van ‘Pinball’ is New York City, en dan met name het stadsdeel The Bronx. Goddard heeft een landhuis in de buurt van San Diego. Enkele scenes spelen dan ook in Californië en in (Mexicaans) Tijuana.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Pinball’: hoe zal Domostroy ooit Goddard kunnen vinden en wanneer dat gelukt is, wat zal er daarna gebeuren?

Verteller:

De roman ‘Pinball’ heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Pinball’ zijn:
• Patrick Domostroy: een klassiek componist. Hij groeide op in Oost-Europa, verloor al op jonge leeftijd zijn ouders en emigreerde naar de USA. Daar bekwaamde hij zich in muziek: hij werd een zeer geliefd componist van ‘serieuze’ (zijn eigen woorden) klassieke muziek. Op een gegeven moment stopte hij abrupt met componeren. Nu is hij ‘guard and custodian’ van een bouwvallige voormalige ‘ballroom’, ‘Old Glory’. ’s Avonds verdient hij een redelijke boterham als begeleidend pianist in een New Yorkse bar, ‘Kreutzer’s’. Domostroy heeft veel minnaressen, maar een lange relatie heeft hij nooit gehad;
• Goddard (pseudoniem van James ‘Jimmy’ Osten): een beroemde popartiest: schrijver, instrumentalist, zanger van zijn eigen nummers. De bestverkopende artiest sinds jaren. Niemand weet echter hoe hij heet of waar hij woont – zijn leven is een raadsel;
• Andrea Gwynplaine: een jonge, mooie muziekstudent aan Juilliard Academy in New York. Zij begint een relatie met Domostroy in de hoop dat deze Goddard voor haar zal kunnen traceren;
• Donna Downes: een Afro-Amerikaanse pianiste met zeer veel talent. Goddard raakt met haar bevriend. Die vriendschap brengt haar in contact met Domostroy.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Pinball’ zijn:
• Leila Salem: een intrigerende Libanese die Goddard in San Diego ontmoet. Leila (een christelijke vrouw) is gehuwd met een islamitische ambassadeur die in Mexico City werkt. Het echtpaar heeft twee kinderen;
• Gerhard Osten: een van oorsprong Duitse immigrant, de vader van James. Zijn vrouw Leonore was pianiste die stierf toen James nog jong was. Osten woont in een groot huis op Long Island. Hij begon uit idealisme een uitgeverij voor klassieke muziek – ‘Etude Classics’: de muziekuitgever die de klassieke (maar weinig verkopende) meesterwerken van Domostroy uitgeeft. ‘Etude Classics’ wordt in feite in de markt gehouden door ‘Nokturn Records’ (en dus door James);
• Vala Stavrova: de tweede vrouw van Gerhard Osten, een wulpse, nogal berekenende Russische immigrante (die duidelijk belust is op het – vermeende – kapitaal van Osten);
• Oscar Blaystone, president of ‘Nokturn Records’: de muziekuitgever die de successen van Goddard uitgeeft. Blaystone kent de identiteit van zijn sterartiest niet;
• Mechanics Jim en Pete: monteurs die de accu van Domostroy opladen;
• Sidney Nash, freelance journalist: een vage, maar vriendelijke kennis van Domostroy;
• Angelina Jimenez: een vrouw die Domostroy meer vertelt over Goddards muziek;
• Samuel Scales: de advocaat van Domostroy, zo’n beetje de enige link die hij nog heeft met de muziekuitgeverswereld;
• Debbie: een meisje dat Goddard ontmoet;
• Paul: een agent van Donna;
• Ahmed Salem: de echtgenoot van Leila. Hij is twintig jaar ouder dan zijn vrouw (die trouwde op haar vijftiende);
• Shoshone Indianen: de drie bedienden die het grote huis-annex-studio van Goddard onderhouden en bewaken, ergens in de woestijn bij San Diego;
• Marcello: een acteur, een minnaar van Donna;
• Leden van de bende ‘Born Free’: Hispanics, boefjes en afpersers, met wie Domostroy een redelijk goede band heeft;
• Chick Mercurio: een popster die het met zijn band in populariteit moet afleggen tegen Goddard;
• Lucretia: een hoertje in Kreutzer’s waar Domostroy wekelijks speelt.

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/jerzy-kosinski/pinball/

Film:

De roman ‘Pinball’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Pinball’ is de achtste en laatste roman van Kosiński die tijdens zijn leven werd gepubliceerd.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jerzy Kosiński.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Hermit of 69th Street van Jerzy Kosinski
• Juliet, Naked van Nick Hornby
• Utopia Avenue van David Mitchell

Citaat:

Yet by remaining hidden from his public, Jimmy Osten could at least make what he wanted of his life and keep his art in the jukebox. Domostroy, on the other hand, because of his former celebrity as a performer and composer, could never separate his life from his art; and since his composing had ended, his life had become his only art – aimless as the path of a steel ball in a pinball machine. (p.275)

Vragen over het boek:

1. Waarom wil Andrea dat Domostroy haar helpt?
2. Hoe komt het dat Goddard zo succesvol is volgens jou?
3. Waarom is de relatie tussen Goddard en Leila belangrijk voor de plot van het verhaal?
4. In hoeverre veranderen de relaties tussen Domostroy, Andrea, Goddard en Donna?