It is a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune must be in want of a wife.
However little known the feelings or views of such a man may be on his first entering a neighbourhood, this truth is so well fixed in the minds of the surrounding families, that he is considered as the rightful property of some one or other of their daughters.
‘My dear Mr Bennet,’ said his lady to him one day, ‘have you heard that Netherfield Park is let at last?’
Mr Bennet replied that he had not.
‘But it is,’ returned she; ‘for Mrs Long has just been here, and she told me all about it.’
Mr Bennet made no answer.
‘Do not you want to know who has taken it?’ cried his wife impatiently.
‘You want to tell me, and I have no objection to hearing it.’

© Nelson Doubleday Inc., 1965

Uit de allereerste zin blijkt direct de ambitie van Mrs Bennet, één van de hoofdpersonen van de roman en moeder van vijf huwbare dochters. Mrs Bennet is fanatiek in haar pogingen haar dochters uit te huwelijken en ze spant vaak haar man voor haar karretje om dit gedaan te krijgen. Mr Bennet is veel slimmer en sarcastischer dan zijn echtgenote; hij doet meestal wel wat zij wil, maar hij denkt overal het zijne van en laat dat vaak in ironische commentaren weten.
Als er een vrijgezel in de buurt komt wonen gaat Mr Bennet er, in opdracht van zijn echtgenote, op af. Hij maakt kennis met Charles Bingley, diens twee zusters en hun vriend, de arrogante Fitzwilliam Darcy. De zussen Bennet zijn danig onder de indruk van de modieuze, rijke en wereldwijze mannen. Vooral Jane valt als een blok voor Bingley. Maar Lizzy moet niets hebben van die trotse en arrogante Darcy; hij is weliswaar knap, ontwikkeld en heel rijk, maar Lizzy vindt hem onuitstaanbaar. Zij zoekt toenadering tot George Wickham, ook een charmante man; een officier en ook nog iemand die zegt dat hij slecht behandeld is door Darcy. Lizzy krijgt een hoe langer hoe grotere hekel aan Darcy en aan zijn al even arrogante tante, Lady Catherine de Bourgh.
Ondertussen ontmoet Darcy op allerlei plekken Lizzy toch zo veel mogelijk, meestal heel toevallig ... Hij wordt verliefd op haar en dat laat hij merken ook. Uiteindelijk doet hij haar een huwelijksaanzoek, maar Elizabeth wijst hem af. Ze hoort hoe langer hoe meer slechte verhalen over die charmeur Darcy en ze weet dus zeker dat zo’n man niet te vertrouwen is.
Ondertussen gaan de andere vriendschappen en verlovingen tussen de andere jonge mensen door: zoals die tussen Bingley en Jane, Lydia en Wickham, Collins en Charlotte. En Elizabeth blijft over zonder verloofde. Maar dan hoort ze weer nieuwe verhalen over Darcy; ze zal haar vooringenomenheid toch nog eens beter moeten analyseren …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Jane Austen

Jaar van uitgave:

1813

Aantal pagina's:

282

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

Eerste helft van de 19e eeuw

Plaats van handeling:

UK, het platteland

Bijzonderheden:

Een roman in 19 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Trots en vooroordeel’ of 'Waan en eigenwaan'.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je een belangrijk en vroeg-romantisch verhaal wilt lezen, moet je ‘Pride and Prejudice’ kiezen. Het is het beroemdste boek van Jane Austen en zij is waarschijnlijk de beroemdste Britse schrijfster uit de negentiende eeuw. Dus een must voor de liefhebber van Engelse literatuur.
Ook wanneer je wilt weten waar Bridget Jones, Rebecca de Winter, Jane Eyre, Catherine Earnshaw en al die vrouwelijke karakters uit de boeken van Maeve Binchy, Barbara Cartland, Santa Montefiore en al die andere romantische romanschrijvers op gebaseerd zijn, moet je ‘Pride and Prejudice’ lezen: dit is de moeder van al zulke romantische verhalen.

WAT MOET JE WETEN?

De roman ‘Pride and Prejudice’ is een oud boek. Dat merk je aan de taal: de lastige woorden, de uitgebreide beschrijvingen, de traagheid van de actie. Maar als lezer moet je ook enige kennis hebben van deze periode in Engeland (de 19e eeuw). Het begrijpen van verhoudingen tussen de verschillende seksen en de diverse bevolkingsgroepen zal het begrip en het waarderen van het verhaal zeker bevorderen.

DE TAAL

De taal kan een probleem zijn bij het begrijpen en waarderen van de roman. De woorden zijn vaak gedateerd, zinnen en alinea’s zijn vaak lang. Er zijn wel veel dialogen die het verhaal verlevendigen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De ouderdom van het boek (1813) maakt het verhaal soms tot een lastig te lezen geheel. De beschrijvingen zijn vaak omslachtig, de alinea’s zijn soms lang. De handelingen worden breed uitgesponnen. De plot ontspint zich traag en er is weinig actie in het verhaal.
Wel staan er veel dialogen in het verhaal, waardoor je lezer de karakters goed leert kennen. Er is veel aandacht voor de voornaamste karakters en hun ontwikkeling wordt helder duidelijk gemaakt. Daarnaast is de humor van Austen (haar ironie, haar sarcasme) een voorbeeld geworden voor talloze schrijvers en schrijfsters die na haar kwamen.
Op grond van deze eigenschappen is ‘Pride and Prejudice’ een roman met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

Het gebrek aan actie, de lastige taal en de traagheid van de ontwikkeling van de plot zouden ‘Pride and Prejudice’ tot een onleesbaar boek hebben kunnen maken. Maar niets is minder waar: het boek is nog altijd heel populair. Dat moet wel door de schrijfstijl van Jane Austen komen. Zij schrijft zeer humoristisch; haar humor is nu weer ironisch, dan weer bijtend sarcastisch. De lezer zal zulke bedekte humor wel moeten kunnen begrijpen uiteraard; haar kritische schrijfstijl is nergens populistisch of plat.
Haar beschrijvingen zijn helder en zeer analytisch. Haar mensenkennis is verbluffend; ze weet menselijke eigenschappen als jaloezie, geldzucht, onverschilligheid en onwetendheid genadeloos aan de kaak te stellen.

Actie:

‘Pride and Prejudice’ kent weinig actie zoals we dat tegenwoordig in literatuur gewend zijn (ook, of misschien wel vooral, in romantische verhalen). De roman behandelt het verliefd worden en iemand het hof maken op een zeer kuise wijze. Dat was uiteraard ook gebruikelijk in die tijd: over gevoelens werd weinig gesproken en geschreven, over lichamelijke genegenheid en seks al helemaal niet. Bovendien was het ongehoord dat een vrouw daarover zou schrijven. Literatuuronderzoekers hebben maar zeven kussen kunnen traceren in al de zes romans van Austen (en dat waren dan ook nog broederlijke of zusterlijke kussen …).

Tijd:

De roman speelt zich af aan het begin van de negentiende eeuw, een tijd die lastig was voor veel vrouwen wanneer zij op zoek waren naar een man.
Het verhaal wordt chronologisch verteld. Je komt veel te weten over het verleden (van sommige karakters bijvoorbeeld), maar dat gebeurt uit de derde hand, namelijk via verhalen of brieven van andere karakters.

Plaats:

‘Pride and Prejudice’ speelt zich af op het Engelse platteland en wel midden in het Engelse eilandenrijk. De plaats waar de meeste handelingen plaatsvinden is het plaatsje Longbourn in het graafschap Hertfordshire. Landhuizen hebben namen als Netherfield Park en Pemberley.

Verhaallijn:

Het lijkt alsof er allerlei verschillende verhoudingen en romances zijn, maar uiteindelijk hebben die verschillende verbintenissen allemaal met elkaar te maken. Het knappe van de roman is dat al die verhaallijnen bij elkaar komen en uiteindelijk tot een bevredigend einde leiden.

Verteller:

Er is een auctoriale verteller. Deze levert commentaar op meerdere facetten van de Britse negentiende-eeuwse maatschappij. Dat commentaar is soms ironisch, vaak sarcastisch. Soms gebruikt de verteller bepaalde karakters om hun kritiek te uiten, zodat de lezer zaken begrijpt die anders onduidelijk zouden blijven. Via hun opmerkingen levert de verteller commentaar op wezenlijke zaken zoals het huwelijk, het klassensysteem, de politiek, het grootgrondbezit, de adel, de geestelijkheid, maar ook op menselijke ondeugden als hypocrisie, arrogantie en onwetendheid.

Hoofdkarakters:

De hoofdpersonen van ‘Pride and Prejudice’ zijn:
• Jane Bennet: de oudste dochter van de Bennets;
• Elizabeth (Lizzy): de tweede dochter. Ze heeft een duidelijke kijk op personen en zaken, en ze is vast overtuigd van haar gelijk;
• Charles Bingley: de vrijgezel die op Netherfield Park komt wonen;
• Fitzwilliam Darcy: de vriend van Bingley. Een arrogante en nogal zelfingenomen man.

Bijfiguren:

De roman kent nog een aantal belangrijke minor characters, zoals:
• Mr Bennet: de vader. Hij doet vaak wat zijn vrouw wil, maar hij is te intelligent om niet regelmatig commentaar te leveren op de verschillende gebeurtenissen;
• Mrs Bennet: de moeder. Ze koppelt, ze speculeert en ze doet dat vaak op een opvallende en irritante manier;
• Lydia: de derde dochter van de Bennets;
• Kitty: de vierde dochter;
• Mary: de vijfde dochter;
• Caroline Bingley: de zuster van Charles. Zij is verliefd op Darcy;
• Reverend William Collins: een verre neef van de Bennets;
• Lady Catherine de Bourgh: werkgever van Rev. Collins en een tante van Darcy;
• Charlotte Lucas: de beste vriendin van Elizabeth;
• George Wickham: een militair (een officier).

Website:

https://www.janeausten.org/pride-and-prejudice/pride-and-prejudice-online.asp

Film:

Er zijn veel verfilmingen van ‘Pride and Prejudice’ gemaakt in de loop der jaren, zowel voor de bioscoop als voor de TV.

Overig:

Er zijn veel TV-series van ‘Pride and Prejudice’ gemaakt; daarnaast zijn er veel TV-series en films gemaakt die in meer of mindere mate gebaseerd zijn op (of beïnvloed zijn door) de wereld of de werken van Jane Austen (‘Thornton Abbey’, ‘Bridget Jones’s Diary’, ‘Notting Hill’, ‘To the Manor Born’)

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jane Austen.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Emma van Jane Austen
• Wuthering Heights van Emily Brontë
• Rebecca van Daphne du Maurier

Citaat:

‘May I hope, Madam, for your interest with your fair daughter Elizabeth, when I solicit for the honour of a private audience with her in the course of this morning?’ (p.77)

Vragen over het boek:

1. ‘Pride and Prejudice’ heette in eerste instantie ‘First Impressions’. Verklaar beide titels. Welke titel vind je beter en waarom vind je dat?
2. ‘Pride and Prejudice’ wordt vaak een novel of manners genoemd. Wat wordt hiermee bedoeld? Ben je het eens met die karakterisering? Waarom vind je dat?
3. In hoeverre veranderen karakters in de loop van het verhaal? Kies een tweetal hoofdkarakters (Elizabeth, Jane, Bingley of Darcy bijvoorbeeld) en maak aan de hand van een tweetal fragmenten duidelijk wat die verandering inhoudt.
4. Als je de eerste zin van de roman vergelijkt met het einde van het verhaal, in hoeverre vind je dan dat gelukt is wat Mrs Bennet had gehoopt?