King Richard II: Old John of Gaunt, time-honour'd Lancaster,
Hast thou, according to thy oath and band,
Brought hither Henry Hereford thy bold son,
Here to make good the boisterous late appeal,
Which then our leisure would not let us hear,
Against the Duke of Norfolk, Thomas Mowbray?
John of Gaunt: I have, my liege.
King Richard II: Tell me, moreover, hast thou sounded him,
If he appeal the duke on ancient malice;
Or worthily, as a good subject should,
On some known ground of treachery in him?
John of Gaunt: As near as I could sift him on that argument,
On some apparent danger seen in him
Aim'd at your highness, no inveterate malice.
King Richard II: Then call them to our presence; face to face,
And frowning brow to brow, ourselves will hear
The accuser and the accused freely speak:
High-stomach'd are they both, and full of ire,
In rage deaf as the sea, hasty as fire.

© Longman / New Swan Shakespeare, 1985

Wanneer de Duke of Hereford (Henry Bloingbroke) en de Duke of Norfolk (Thomas Mowbray) elkaar beschuldigen van verraad (tegen Engeland en tegen de koning) moet Koning Richard II bepalen wie er gelijk heeft. Maar dat lukt hem niet. De twee hertogen besluiten het uit te vechten. Richard houdt dat gevecht echter tegen; hij weet zelf heel goed dat hij betrokken was bij de moord op de edelman (Gloucester) om wie het verraad ging: hij verbant de twee hertogen, de één voorgoed en de ander voor zes jaar. Al vanaf het begin in het verhaal is het duidelijk dat Richard via slinkse maatregelen aan de macht is gekomen en zichzelf via nog meer machtsspelletjes in het zadel wil houden. Daarnaast heeft hij zeer slechte raadgevers die hem hoe langer hoe verder in de problemen helpen.
Als zijn oom John of Gaunt sterft besluit Richard direct zijn bezittingen in Ierland te veroveren en hij vertrekt naar dat eiland. Dat is geen wijs besluit: Engeland wordt aangevallen vanuit Frankrijk, edellieden laten Richard in de steek en de strijd in Ierland gaat niet naar wens.
Terug in Wales, en later in Engeland, blijkt dat Richard alle steun zo langzamerhand kwijt is: edellieden die hem trouw waren zijn dood of hebben hun steun betuigd aan Bolingbroke, vleiers en jaknikkers zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. En terwijl Richard afstand van de troon moet doen, krijgt hij warempel iets koninklijks over zich: hij spreekt, rechtvaardig en oprecht zoals een vorst zou moeten doen. Maar het lijkt erop dat die rechtvaardigheid te laat komt: er zijn te veel moorden gepleegd in de naam van de koning …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

William Shakespeare

Jaar van uitgave:

1595

Aantal pagina's:

129

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1300-1400

Plaats van handeling:

GB (meerdere plaatsen in Engeland en Wales)

Bijzonderheden:

Het historische stuk bestaat uit vijf bedrijven en veel tonelen.
In het Nederlands heet het toneelstuk ‘Richard II’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

John of Gaunt: Will the king come, that I may breathe my last
In wholesome counsel to his unstaid youth?
Duke of York: Vex not yourself, nor strive not with your breath;
For all in vain comes counsel to his ear.
(Act II, Scene I)

William Shakespeare schreef een aantal historical plays, toneelstukken die, gebaseerd op verhalen of historische bronnen uit die tijd, vertelden over de lotgevallen van een Engelse koning. Vaak ging het over de laatste dagen van die vorst: meestal was het niet alleen een historical play, maar ook een tragedie. ‘Richard II’ is één van zulke stukken.
Al vanaf het begin van het verhaal is het duidelijk: door zijn criminele gedrag (machtsmisbruik, laten moorden in opdracht) is Richard II gedoemd om in ongenade te sterven – een gevolg van zijn slechte rentmeesterschap.

WAT MOET JE WETEN?

John of Gaunt: This royal throne of kings, this scepter’d isle,
This earth of majesty, this seat of Mars,
This other Eden, demi-paradise,
This fortress built by Nature for herself
Against infection and the hand of war,
This happy breed of men, this little world,
This precious stone set in the silver sea,
Which serves it in the office of a wall,
Or as a moat defensive to a house,
Against the envy of less happier lands,
This blessed plot, this earth, this realm, this England,
This nurse, this teeming womb of royal kings,
Fear’d by their breed and famous by their birth …
(Act II, Scene I)

‘Richard II’ is gebaseerd op de laatste dagen uit het leven van de gelijknamige vorst. Richard wordt opgevoed door zijn beide ooms, Gloucester en John of Gaunt, twee machtige edellieden met veel land en veel macht. Wanneer hij zijn ooms wil laten vermoorden is dat het begin van zijn ondergang.
Veel van de machtige edellieden woonden in de tijd van Richard II in het noorden van Engeland. De strijd die volgde op de dood van Richard II zou een paar eeuwen later leiden tot The War of the Roses, een oorlog tussen de graafschappen Lancaster (Red Rose) en York (White Rose); de ooms van Richard waren voorvaderen van die adellijke families.

DE TAAL

King Richard II: Norfolk, for thee remains a heavier doom,
Which I with some unwillingness pronounce:
The sly slow hours shall not determinate
The dateless limit of thy dear exile;
The hopeless word of ‘never to return’
Breathe I against thee, upon pain of life.
(Act I, Scene III)

De woorden en de zinnen in ‘Richard II’ zijn pittig. De onderwerpen zijn vaak politiek, compleet met intriges en diplomatieke ontwikkelingen. Niet geschikt voor elke lezer dus.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Gardener: They are; and Bolingbroke
Hath seized the wasteful king. O, what pity is it
That he had not so trimm’d and dress’d his land
As we this garden! We at time of year
Do wound the bark, the skin of our fruit-trees,
Lest, being over-proud in sap and blood,
With too much riches it confound itself:
Had he done so to great and growing men,
They might have lived to bear and he to taste
Their fruits of duty: superfluous branches
We lop away, that bearing boughs may live:
Had he done so, himself had borne the crown,
Which waste of idle hours hath quite thrown down.
(Act III, Scene III)

Wat taal betreft is ‘Richard II’ vaak moeilijk te lezen.
Het verhaal is vaak ook lastig. Wat het echter interessant maakt is de persoonlijke draai die Shakespeare aan het stuk geeft: opnieuw een vorst die op een misdadige manier zijn macht misbruikt en die daar uiteindelijk de hoogste prijs voor moet betalen.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Richard II’ een boek met een literair niveau C 5e en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

King Richard: Alack, why am I sent for to a king,
Before I have shook off the regal thoughts
Wherewith I reign’d? I hardly yet have learn’d
To insinuate, flatter, bow, and bend my limbs:
Give sorrow leave awhile to tutor me
To this submission. Yet I well remember
The favours of these men: were they not mine?
Did they not sometime cry, ‘all hail!’ to me?
So Judas did to Christ: but he, in twelve,
Found truth in all but one: I, in twelve thousand, none.
God save the king! Will no man say amen?
Am I both priest and clerk? well then, amen.
God save the king! although I be not he;
And yet, amen, if heaven do think him me.
To do what service am I sent for hither?
(Act IV, Scene I)

‘Richard II’ is mooi en compact geschreven. Met veel aandacht voor persoonlijke gedachten en overwegingen.

Actie:

De tragedie ‘Richard II’ is een verhaal met redelijk veel actie.

Tijd:

Henry Bolingbroke: Then, England’s ground, farewell; sweet soil, adieu;
My mother, and my nurse, that bears me yet!
Where’er I wander, boast of this I can,
Though banish’d, yet a trueborn Englishman.
(Act I, Scene III)

‘Richard II’ speelt zich af in de jaren 1300-1400. Richard II was de koning van Engeland van 1377 tot 1399.

Plaats:

King Richard II: You, cousin Hereford, upon pain of life,
Till twice five summers have enrich’d our fields
Shall not regreet our fair dominions,
But tread the stranger paths of banishment.
(Act I, Scene III)

De setting van ‘Richard II’ is verschillende plaatsen in Engeland (London, Lancaster, Coventry) en in Wales.

Verhaallijn:

King Richard II: Wrath-kindled gentlemen, be ruled by me;
Let’s purge this choler without letting blood:
This we prescribe, though no physician;
Deep malice makes too deep incision;
Forget, forgive; conclude and be agreed;
Our doctors say this is no month to bleed.
Good uncle, let this end where it begun;
We’ll calm the Duke of Norfolk, you your son.
(Act I, Scene I)

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Richard II’: op welke manier worden de laatste dagen van het koningschap van Richard II beïnvloed door zijn hardvochtige gedrag ten opzichte van zijn familie en onderdanen?

Verteller:

De tragedie ‘Richard II’ heeft uiteraard geen verteller.

Hoofdkarakters:

Henry Bolingbroke: Pale trembling coward, there I throw my gage,
Disclaiming here the kindred of the king,
And lay aside my high blood’s royalty,
Which fear, not reverence, makes thee to except.
If guilty dread have left thee so much strength
As to take up mine honour’s pawn, then stoop:
By that and all the rites of knighthood else,
Will I make good against thee, arm to arm,
What I have spoke, or thou canst worse devise.
(Act I, Scene I)

De hoofdkarakters in ‘Richard II’ zijn:
• King Richard II: De koning van Engeland. Na de dood van zijn vader is hij begeleid en opgevoed door zijn ooms, John of Gaunt, Thomas of Gloucester en Edmund of York. Al jong wordt hij koning. Hij trouwt twee maal, maar sterft uiteindelijk kinderloos. Tijdens zijn heerschappij omringt hij zich met onbetrouwbare jaknikkers; zijn betrouwbare adviseurs (zoals zijn ooms) negeert hij volkomen;
• John of Gaunt, Duke of Lancaster: een oom van de koning (Jan van Gent): een wijze man die een zwakke gezondheid heeft;
• Edmund of Langley, Duke of York: een oom van de koning;
• Henry Bolingbroke, Duke of Hereford, Lancaster and Derby: de zoon van John of Gaunt (en de latere koning Henry IV);
• Duke of Aumerle: de zoon van de Duke of York;
• Thomas Mowbray, Duke of Norfolk: een adviseur van de koning die al snel in ongenade valt;
• Queen Isabella of Valois: de echtgenote van King Richard II.

Bijfiguren:

Captain: ‘Tis thought the king is dead; we will not stay.
The bay-trees in our country are all wither’d
And meteors fright the fixed stars of heaven;
The pale-faced moon looks bloody on the earth
And lean-look’d prophets whisper fearful change;
Rich men look sad and ruffians dance and leap,
The one in fear to lose what they enjoy,
The other to enjoy by rage and war:
These signs forerun the death or fall of kings.
Farewell: our countrymen are gone and fled,
As well assured Richard their king is dead.
(Act II, Scene IV)

De belangrijkste bijfiguren in ‘Richard II’ zijn:
• Edellieden: Duke of Surrey, Earl of Salisbury, Lord Berkley, Earl of Northumberland, Henry Percy (Hotspur, de zoon van de Earl of Northumberland), Lord Ross, Lord Willoughby, Lord Fitzwater, Lord Marshal, Sir Stephen Scroop, Sir Pierce of Exton;
• Bushy, Bagot, Green: lagere edellieden rondom King Richard;
• Adellijke dames, echtgenoten van de hogere adel: Duchess of York, Duchess of Gloster (Gloucester);
• Geestelijken: The Bishop of Carlisle, The Abbot of Westminster;
• Captain of a Band of Welshmen:
• Ladies to the Queen: hofdames;
• Anderen: edellieden (Lords), boodschappers (Heralds), officieren, soldaten, tuinmannen, onderhoudsman, boodschapper, schildknaap, andere bedienden.

Website:

http://shakespeare.mit.edu/richardii/full.html

Film:

De tragedie ‘Richard II’ is meerdere malen verfilmd.

Overig:

De volledige titel van ‘Richard II’ is ‘The Tragedy of Richard the Second’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Shakespeare.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Henry IV, Part I van William Shakespeare
• The Power and the Glory van Graham Greene
• A Game of Thrones van George R.R. Martin

Citaat:

King Richard: No matter where; of comfort no man speak:
Let's talk of graves, of worms, and epitaphs;
Make dust our paper and with rainy eyes
Write sorrow on the bosom of the earth.
(Act III, Scene II)

Vragen over het boek:

Beschrijf welke invloed de onderstaande karakters op de plot van het verhaal hebben:
1. John of Gaunt
2. Henry Bolingbroke
3. Duke of Aumerle
4. The Queen