I was brought up on three dead languages – Hebrew, Aramaic, and Yiddish (some consider the last not a language at all) – and in a culture that developed in Babylon: the Talmud. The cheder where I studied was a room in which the teacher ate and slept, and his wife cooked. There I studied not arithmetic, geography, physics, chemistry, or history, but the laws governing an egg laid on a holiday and sacrifices in a temple destroyed two thousand years ago. Although my ancestors had settled in Poland some six or seven hundred years before I was born, I knew only a few words of the Polish language. We lived in Warsaw on Krochmalna Street, which might well have been called a ghetto. Actually the Jews of Russian-occupied Poland were free to live wherever they chose. I was an anachronism in every way, but I didn’t know it, just as I didn’t know that my friendship with Shosha, the daughter of our neighbor Bashele and her husband, Zelig, had anything to do with love. Love affairs took place between worldly young men who shaved their beards and smoked cigarettes on the Sabbath and girls who wore blouses with short sleeves and dresses with a décolleté. Such follies did not touch a cheder boy of seven or eight from a Hasidic house.

© Jonathan Cape, 1978.

De Joodse Aaron is de zoon van een chassidische rabbi die in een armoedig huis is een joodse wijk van Warshaw woont. Vanaf zijn vroege jeugd is hij bevriend met Shosha, een simpel, maar lief buurmeisje. Wanneer Aaron later verhuist naar het platteland en jaren later weer terugkeert naar Warshaw, denkt hij nog altijd aan Shosha.
In Warshaw heeft Aaron een aantal moeilijke jaren. Hij probeert de kost te verdienen als schrijver: eerst voor tijdschriften en kranten, later als toneel- en verhalen- en romanschrijver. Wanneer hij bevriend raakt met invloedrijke Polen en rijke Amerikaanse joden, lijkt succes verzekerd: het schrijverschap van Aaron wordt gewaardeerd, hij wordt goed betaald en vrouwen liggen aan zijn voeten.
Toch besluit Aaron terug te keren naar zijn jeugdliefde: de argeloze, onontwikkelde en zelfs zeer simpele Shosha.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Isaac Bashevis SInger

Jaar van uitgave:

1978

Aantal pagina's:

251

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1915-1955

Plaats van handeling:

Polen, Warshaw

Bijzonderheden:

De roman bestaat uit 2 delen, 14 genummerde hoofdstukken, afgesloten door een epiloog.
In het Nederlands heet het boek eveneens ‘Shosha’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De liefdes- en oorlogsroman (en coming-of-age novel) ‘Shosha’ gaat over de periode tijdens en na de Eerste Wereldoorlog, gevolgd door de onzekere periode tussen de wereldoorlogen, uitmondend in de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal beschrijft de wederwaardigheden van arme joden die in een Pools getto klem zitten tussen de Polen, de Russen, de Oostenrijkers en tenslotte de Duitsers.

WAT MOET JE WETEN?

‘Shosha’ beschrijft een wereld van behoudende joden, de chassidische geloofsgemeenschap die in de Poolse hoofdstad Warshaw woonde. Ze hielden zich uitsluitend aan hun eigen – godsdienstige – wetten, maar werden uiteindelijk vermorzeld door de oorlogsmachines van Russen en later van Duitsers.
Het verhaal geeft een mooi beeld van de chassidische wereld in Polen tussen de twee wereldoorlogen.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Shosha’ zijn pittig, maar zeker niet ingewikkeld wanneer je de Engelse taal goed beheerst. Singer schrijft soepel en met heel veel gevoel. In tegenstelling tot veel oudere Joodse schrijvers is hij (met name in deze roman) vrij open over liefde en seks. Zijn taal blijft echter altijd heel keurig.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte; er zijn veel subhoofdstukken. Het boek heeft veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘Shosha’ zeer toegankelijk.
Het verhaal is dat nog meer. Het begint als een coming-of-age roman van een joodse jongeman die zich ontworstelt aan het geloof en die een carrière als schrijver ambieert. Maar gaandeweg wordt het verhaal wranger – vooral wanneer de Tweede Wereldoorlog zijn schaduwen over Polen (en met name over de Joden daar) werpt.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Shosha’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

‘Shosha’ is heel mooi geschreven: heel sober, uiterlijk kil, maar zeer ontroerend zo nu en dan. Het is een oorlogsverhaal dat weinig de oorlogshandelingen, maar des te meer het verdriet vanwege zo’n (dreigende) oorlog beschrijft.

Actie:

De roman ‘Shosha’ is een verhaal met redelijk veel actie. Die actie bestaat met name uit de gebeurtenissen die zich afspelen rond Aaron en zijn vrienden en vriendinnen.

Tijd:

‘Shosha’ speelt zich af in de jaren 1915-1951, de tijd vanaf de Eerste Wereldoorlog tot en met de nasleep van de Tweede Wereldoorlog.

Plaats:

De setting van ‘Shosha’ is voornamelijk de joods-chassidische wijk (het getto) van de Poolse hoofdstad Warshaw. De hoofdpersonen wonen (in hun jeugd) in en rond de straat Krochmalna Street, de straat waar Mr. Singer zelf zijn jeugd doorbracht.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Shosha’: hoe zal de liefde tussen Aaron en Shasha zich ontwikkelen?

Verteller:

De roman ‘Shosha’ heeft een ik-verteller, wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Shosha’ zijn:
• Aaron (‘Arele’) Greidinger: een artistieke jongeman. Hij groeit op in een arme joodse wijk als zoon van een arme rabbi. Nadat hij vanwege de Eerste Wereldoorlog met zijn familie gedwongen wordt naar het platteland te verhuizen, reist hij veel rond in Polen. Hij verliest het strenge (chassidisch) joodse geloof en wil proberen als schrijver carrière te maken;
• Shosha (‘Shoshele’): het simpele buurmeisje van Aaron, een meisje met wie hij als kind altijd speelt. Shosha ging maar kort naar school, ze kan niet lezen of schrijven, ze wordt gepest vanwege haar onnozelheid. Toch heeft ze een bepaalde slimheid en schoonheid – en Aaron houdt van haar.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Shosha’ zijn:
Familie van Aaron en Shosha:
• Bashele: de moeder van Shosha;
• Zelig: de vader van Shosha. Hij werkt in een leerfabriek;
• Yppe en Teibele: de zussen van Shosha;
• Rabbi Menachem Mendl Greidinger: de vader van Aaron, een arme, maar geleerde rabbi;
• Mrs Greidinger: de moeder van Aaron;
• Moishe Greidinger: de jongere broer van Aaron (die later rabbi wordt, net als zijn vader);
Vriendinnen (en minnaressen) van Aaron:
• Dora Stolnitz (een socialiste-communiste), Celia Chentshiner (een rijke, getrouwde vriendin), Betty Slonim (een Amerikaanse actrice van Russische afkomst), Tekla (een dienstmeid in het huis waar Aaron een kamer huurt);
In Krochmalna Street, de joodse wijk:
• Michael (shoemaker), Leibele Bontz (een dief), Joshua (haringverkoper), Asher (melkboer), Leizer (horlogemaker);
In andere, rijkere stadsdelen van Warshaw:
• Dr. Morris Feitzelsohn (een geleerde, filosoof en redenaar), Haiml Chentshiner (een rijke, ietwat fattige man), Sam Dreiman (een Amerikaanse miljonair, een aannemer die lange tijd in Polen gaat wonen), Frits Bander (een acteur), David Lipman (een regisseur), Elbinger (een vriend van Morris), Wolf Felhendler (een vriend van Dora).

Website:

https://www.theguardian.com/books/2003/dec/06/fromthearchives.angelacarter

Film:

De roman ‘Shosha’ is niet verfilmd.

Overig:

Zoals meer romans en verhalen van Mr. Singer is ‘Shosha’ voor een deel gebaseerd op de jeugd van Isaac Bashevis Singer, een jeugd die hij doorbracht in het joods-chassidische getto van de Poolse hoofdstad Warshaw.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Isaac Bashevis SInger.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Fixer van Bernard Malamud
• The Promise van Chaim Potok
• Everything Is Illuminated van Jonathan Safran Foer

Citaat:

In the droshky, Betty put her hand on my shoulder. ‘The girl is an idiot. She belongs in an institution. But you’re in love with her. The moment you saw her, your eyes lit up in a strange way. I’m beginning to think you aren’t in your right mind yourself.’
‘That may be, Betty.’
‘Writers are all slightly touched. I’m crazy, too. All talents are. I once read a book about this. I forget the author’s name.’
‘Lombroso.’
‘Yes, maybe. Or maybe the book was about him. But since each of us is crazy in a different fashion, one can observe the other’s madness. Don’t start up with that girl. She is sick. If you promise her something and don’t keep your word, she’ll crack up altogether.’ (p.78)

Vragen over het boek:

1. Wat is de aantrekkingskracht van Shosha (voor Aaron)?
2. Wat is de consequentie van het ongeloof van Aaron?
3. Wie slaagt er in om Aaron te redden van de Duitse kampen?
4. Waarom is het ‘Beloofde Land’ belangrijk voor Aaron?