It was between seven and eight o'clock on a March evening, and all over London the bars were being drawn back from pit and gallery doors. Bang, thud, and clank. Grim sounds to preface an evening's amusement. But no last trump could have so galvanized the weary attendants on Thespis and Terpsi-chore standing in patient column of four before the gates of promise. Here and there, of course, there was no column. At the Irving, five people spread themselves over the two steps and sacrificed in warmth what they gained in comfort; Greek tragedy was not popular. At the Playbox there was no one; the Playbox was exclusive, and ignored the existence of pits. At the Arena, which had a three weeks' ballet season, there were ten persons for the gallery and a long queue for the pit. But at the Woffington both human strings tailed away apparently into infinity. Long ago a lordly official had come down the pit queue and, with a gesture of his outstretched arm that seemed to guillotine hope, had said, ‘All after here standing room only.’ Having thus, with a mere contraction of his deltoid muscle, separated the sheep from the goats, he retired in Olympian state to the front of the theatre, where beyond the glass doors there was warmth and shelter. But no one moved away from the long line. Those who were doomed to stand for three hours more seemed indifferent to their martyrdom. They laughed and chattered, and passed each other sustaining bits of chocolate in torn silver paper. Standing room only, was it? Well, who would not stand, and be pleased to, in the last week of 'Didn't You Know?' Nearly two years it had run now, London's own musical comedy, and this was its swan song. The stalls and the circle had been booked up weeks ago, and many foolish virgins, not used to queues, had swelled the waiting throng at the barred doors because bribery and corruption had proved unsuccessful at the box office. Every soul in London, it seemed, was trying to crowd into the Woffington to cheer the show just once again. To see if Golly Gollan had put a new gag into his triumph of foolery – Gollan who had been rescued from a life on the road by a daring manager, and had been given his chance and had taken it. To sun themselves yet once more in the loveliness and sparkle of Ray Marcable, that comet that two years ago had blazed out of the void into the zenith and had dimmed the known and constant stars. Ray danced like a blown leaf, and her link aloof smile had killed the fashion for dentifrice advertisements in six months. ‘Her indefinable charm’, the critics called it, but her followers called it many extravagant things, and defined it to each other with hand-wavings and facial contortions when words proved inadequate to convey the whole of her faery quality. Now she was going to America, like all the good things, and after the last two years London without Ray Marcable would be an unthinkable desert. Who would not stand forever just to see her once more?

© Penguin Random House Company / Arrow Books, 1953.

Een man in een wachtrij ('the man in the queue') wordt doodgestoken, terwijl de mensen wachten tot de deuren opengaan voor de voorstelling. Niemand heeft iets gemerkt. Het is moeilijk om de identiteit van het slachtoffer vast te stellen: niemand kent hem en hij draagt niets bij zich dat hem identificeert. Als inspecteur Alan Grant van Scotland Yard de zaak onderzoekt, vindt hij al snel een verdachte. En daarna nog één, en dan nog één, en nog één. Hij moet via de keukens van Londense restaurants naar de buitenwijken van de stad, van Noord-Schotland via Eastbourne in Zuid-Engeland weer terug naar Londen reizen om de dader te vinden.
Grant is een onverstoorbare speurder, die in dit eerste verhaal uit zijn speurderscarrière laat zien waarom Scotland Yard hem zo waardevol vindt. Hoewel hij zelf vaak mijmert over een zorgeloos leven waarbij hij alleen zo nu en dan gaat vissen in de wateren van de Schotse Hooglanden, werkt hij toch dag en nacht aan de oplossing van deze mysterieuze moord.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Josephine Tey

Jaar van uitgave:

1929

Aantal pagina's:

247

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1920–1930

Plaats van handeling:

UK, London, the Scottish Highlands, Eastbourne

Bijzonderheden:

Een misdaadroman in 18 hoofdstukken

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Iemand die van oudere misdaadverhalen houdt, zal zeker van dit boek genieten. Josephine Tey schreef weinig, ze schreef weinig spectaculair, maar ze schreef op een boeiende en verzorgde manier, waarmee ze in haar verhalen een helder tijdsbeeld schetst van Groot-Brittannië tussen de twee wereldoorlogen.
Een interesse in misdaad en in de oudere speurders van Scotland Yard is een vereiste. Daarnaast geeft het verhaal een mooie impressie van Londen (en later van Schotland).

WAT MOET JE WETEN?

Veel algemene kennis is er niet nodig voor het begrijpen van deze detective, of het zou moeten zijn dat de lezer ideeën over snel vervoer, snelle communicatie en een flitsende misdaad(bestrijding) moet vergeten.
Enige kennis van Groot-Brittannië tussen 1920 en 1950 is handig, met name voor wat betreft verdwenen muntsoorten, maten, gewichten, gerechten en verouderde vervoersmiddelen. Josephine Tey gebruikt weinig literaire trucjes; zo nu en dan is ironie een stijlfiguur in haar roman.

DE TAAL

Het vocabulaire is lastig. Dit komt voornamelijk door het feit dat het verhaal al zo oud is (1929). Op zich zijn de woorden niet moeilijk (zeker niet voor een lezer uit die tijd), maar het feit dat er beschrijvingen zijn van verdwenen zaken of dat ze verouderde begrippen hanteert maakt het lezen soms moeilijk. Bijvoorbeeld: er wordt gesproken over oude maten, gewichten en geldeenheden; het transport per trein en auto is sinds 1929 uiteraard totaal veranderd.
De zinsconstructies zijn niet erg moeilijk, maar sommige alinea’s zijn erg beschrijvend. Gelukkig worden de beschrijvende alinea’s regelmatig afgewisseld door duidelijke dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Het verhaal is niet moeilijk qua thematiek of uitwerking. Het is een misdaadverhaal met een moord in het eerste hoofdstuk en een oplossing die in het laatste hoofdstuk volgt. Wat dat betreft lijkt het op een modern misdaadverhaal. Maar daarmee houdt de vergelijking op. ‘The Man in the Queue’ is ouderwetser dan een modern misdaadverhaal: er worden geen bloedige geweldsmisdrijven gepleegd, er zijn geen spectaculaire achtervolgingen, de taal is zeer verzorgd, en het aantal moorden blijft beperkt tot één. Dit alles maakt dat het literaire niveau van het boek niveau C 4d is.
De taal maakt het verhaal lastiger. Het taalgebruik is soms archaïsch, begrippen zijn verouderd, achtervolgingen en verbindingen verlopen trager (Waarom neemt de inspecteur geen vliegtuig? Waarom belt hij niet even met zijn mobieltje? Had hij niet beter even op Google kunnen kijken?): allemaal gevolgen van het feit dat het verhaal uit 1929 stamt. Maten en gewichten, muntsoorten en middelen van vervoer, ze zijn allemaal veranderd. Dat maakt het taal-(ERK-)niveau tot C1.

Schrijfstijl:

De schrijfstijl van Josephine Tey is zorgvuldig en bedachtzaam. Ze gebruikt een mooi soort Engels, het Engels van de middle classes uit het Londen van de jaren twintig van de twintigste eeuw.

Actie:

Er is wel enige actie in het boek: er wordt een moord gepleegd en meerdere verdachten worden achtervolgd teneinde de dader te arresteren. Maar toch is de actie van een heel ander niveau dan die van de gemiddelde misdaadroman uit de eenentwintigste eeuw: gewelddadige beschrijvingen en spectaculaire achtervolgingen vinden niet plaats. Zelfs als de inspecteur een verdachte van Londen naar Schotland volgt, gebeurt dat met een trage trein, met een pruttelende bus en met een gammel bootje.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld. Na het plegen van een moord volgen we inspecteur Grant op zijn zoektocht naar de moordenaar.

Plaats:

De misdaadroman speelt zich af in de UK. Inspecteur Alan Grant achtervolgt zijn verdachte van London naar de Scottish Highlands. Maar ook moet hij naar de stad Eastbourne aan de zuidkust om meer te weten te komen.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn: het oplossen van een moord. Gaandeweg komt de lezer echter ook veel te weten over de verdachten en hun vrienden en bekenden.

Verteller:

Er is een auctoriale verteller die de touwtjes strak in handen houdt. Via haar komen we te weten waarom Inspecteur Grant bepaalde beslissingen neemt, maar ook waarom verdachten zich gedragen zoals ze doen.
De betekenis van dit verhaal zou kunnen zijn dat misdaad soms op toeval berust. Voor de hand liggende daders blijken vaak volkomen onschuldig te zijn.

Hoofdkarakters:

De hoofdpersoon is inspecteur Grant, een slimme maar ietwat anonieme politieman. Hij is bevlogen voor zijn werk en hij is populair bij ondergeschikten en meerderen.
Er zijn een commissaris bij Scotland Yard (Barker) en een agent (Williams); verdere politieambtenaren spelen geen rol van betekenis. Dan zijn er de verdachten, voor het merendeel aanwezigen in de rij (‘queue’) waar de moord plaatsvond.

Bijfiguren:

Er zijn meerdere verdachten met verschillende mensen om hen heen. Zo zijn er de mensen rondom Lamont (‘the Dago’), zowel in Londen als in Noord-Schotland. Dan zijn er de crimineel Danny Miller, de actrice Ray Marcable, de ober Raoul Lagarde en Mrs Everett.
Josephine Tey slaagt erin de verdenking op de een na de andere verdachte te laden; per hoofdstuk behandelt ze een verdachte, die vaak ook weer snel vrijgepleit kan worden. Maar toch blijft er altijd een zweem van verdenking rond de meeste personen, waardoor de dader onbekend blijft tot aan het laatste hoofdstuk.

Website:

http://margotkinberg.blogspot.nl/2011/02/in-spotlight-josephine-teys-man-in.html

Film:

‘The Man in the Queue’ is verfilmd.

Overig:

Verwacht bij deze detective geen bloederige moorden of bloedstollende gijzelingen: het verhaal speelt zich in een bedaard tempo af; het blijft allemaal heel keurig. Maar de kracht van de roman zit niet in het spectaculaire, maar in het zorgvuldige. Ms Tey is een talentvolle schrijfster, een tijdgenoot van die andere beroemde misdaadschrijfsters, Agatha Christie en Dorothy L. Sayers.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Josephine Tey.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Thirty-nine Steps van John Buchan
• At Bertram’s Hotel van Agatha Christie
• A Mind to Murder van P.D. James

 

Citaat:

‘You’re a marvel, Grant. With a case like that I should have been as pleased as Punch and all over myself. It isn’t canny. If you’re ever fired from the force, you can set up as something in the second-sight line at five bob a time.’ (p.244)

Vragen over het boek:

1. Het boek kent veel verdachten. Kies er één uit en leg uit waarom zij/hij verdacht is en licht toe aan de hand van fragmenten uit de tekst hoe inspecteur Grant deze verdachte ontmaskert/vrijpleit.
2. ‘The Man in the Queue’ is een misdaadroman, maar wel een roman uit 1929. Leg uit op welke manier deze roman verschilt van moderne misdaadverhalen.
3. Als je deze roman zou mogen verfilmen, welke facetten uit het verhaal zou je dan zeker wel/niet gebruiken? En waarom?
4. Josephine Tey heeft relatief weinig romans geschreven en haar verhalen zijn niet echt spectaculair te noemen. Toch is zij altijd bijzonder populair gebleven bij een bepaald publiek. Hoe zou dat kunnen, denk je? Bewijs je antwoord aan de hand van fragmenten uit het boek.