I can feel the heat closing in, feel them out there making their moves, setting up their devil doll stool pigeons, crooning over my spoon and dropper I throw away at Washington Square Station, vault a turnstile and two flights down the iron stairs, catch an uptown A train ... Young, good looking, crew cut, Ivy League, advertising exec type fruit holds the door back for me. I am evidently his idea of a character. You know the type: comes on with bartenders and cab drivers, talking about right hooks and the Dodgers, calls the counterman in Nedick's by his first name. A real asshole. And right on time this narcotics dick in a white trench coat (imagine tailing somebody in a white trench coat. Trying to pass as a fag I guess) hit the platform. I can hear the way he would say it holding my outfit in his left hand, right hand on his piece: ‘I think you dropped something, fella.’
But the subway is moving.
‘So long flatfoot!’ I yell, giving the fruit his B production. I look into the fruit's eyes, take in the white teeth, the Florida tan, the two hundred dollar sharkskin suit, the button-down Brooks Brothers shirt and carrying The News as a prop. ‘Only thing I read is Little Abner.’
A square wants to come on hip ... Talks about ‘pod,’ and smoke it now and then, and keeps some around to offer the fast Hollywood types.
‘Thanks, kid,’ I say, ‘I can see you're one of our own.’ His face lights up like a pinball machine, with stupid, pink affect.
‘Grassed on me he did,’ I said morosely. (Note: Grass is English thief slang for inform.) I drew closer and laid my dirty junky fingers on his sharkskin sleeve. ‘And us blood brothers in the same dirty needle. I can tell you in confidence he is due for a hot shot.’ (Note: This is a cap of poison junk sold to addict for liquidation purposes. Often given to informers. Usually the hot shot is strychnine since it tastes and looks like junk.)

© Olympia Press (Paris) / John Calder / Paladin / Grafton Books, 1959/1982.

In een chaotische serie verhalen vertelt de auteur hoe verslaving aan drugs een mens ten gronde kan richten. Vrienden en familie worden verloren, alle geld en bezittingen worden ingeruild voor drugs en alle waardigheid van de gebruiker verdwijnt. Daarnaast lijdt de gebruiker aan angstdromen over aanrandingen en verkrachtingen, over dood en geweld. Elk besef van tijd en plaats lijkt te verdwijnen in deze heksenketel …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

William Burroughs

Jaar van uitgave:

1959

Aantal pagina's:

251

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1950-1960

Plaats van handeling:

USA (New York City), meerdere andere plaatsen

Bijzonderheden:

De roman heeft meerdere, nogal onsamenhangende hoofdstukken. Het boek wordt meestal uitgegeven met een introductie en bijlagen.
In het Nederlands heet het boek ‘Naakte lunch’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Het min of meer autobiografische ‘The Naked Lunch’ is een rauw, hard, en vaak confronterend boek. Het boek kwam eerst uit in Frankrijk nadat veel Engelstalige uitgevers het manuscript hadden afgewezen. Na jaren kwam het boek wel uit in de Engelstalige wereld.
Het bovenstaande maakt duidelijk dat dit niet een roman voor elke lezer is. Het verhaal gaat veel over drugsverslavingen – maar daarnaast komt er veel harde (homo)seks en zeer veel geweld in voor.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘The Naked Lunch’ moet je weten dat een deel van wat Mr. Burroughs schrijft op eigen ervaring berust; in ieder geval de drugsverslaving. Hij was een grootgebruiker die vaak aan de zelfkant van de maatschappij leefde. Toch genoot hij een zekere roem bij velen – met name bij andere schrijvers en kunstenaars (hoewel ook hier diverse Burroughs-haters waren).

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Naked Lunch’ zijn goed te begrijpen, maar houd er wel rekening mee dat de taal plat en vaak vulgair is: er wordt zeer expliciet verwezen naar seks, (drugs)verslaving en ziekten voortkomende uit de verslaving. De schrijver portretteert de karakters veelal als zwaar verslaafde homoseksuele mannen. Niet iedereen zal de ontboezemingen van Mr. Burroughs kunnen waarderen.
De alinea’s zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn geen hoofdstukken.

 

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘The Naked Lunch’ expliciet en vaak vulgair.
Het verhaal is dat zeer zeker ook. Het is een verzameling verhalen die de gevaren van drugs duidelijk maakt. Maar later wordt het een orgie van (homo)seks en zeer veel geweld. Karakters verdwijnen en worden vermoord – maar later blijken sommigen ongedeerd te zijn … Tenslotte is het boek een politieke aanklacht: tegen willekeur en corruptie (van politie en politieke leiders), tegen de doodstraf en tegen de waanzin van de ‘moderne’ (1950-1960) maatschappij.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Naked Lunch’ een boek met een literair niveau C 5b en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘The Naked Lunch’ werd oorspronkelijk in 1959 in Parijs uitgegeven: Britse en Amerikaanse uitgevers leken zich er niet aan te willen wagen vanwege de onderwerpen en de taal. Uiteindelijk kwam het boek vijf jaar later in Engeland uit. Het geeft wel aan hoe lezers en uitgevers aankeken tegen het boek.

Actie:

De roman ‘The Naked Lunch’ is een verhaal met veel actie. Die actie betreft vaak gewelddadige handelingen (al of niet in angstdromen): zowel op het gebied van seks als op het gebied van mishandeling, marteling, moord en doodslag. Kortom: een serie verhalen die veel lezers tegen de borst zal stoten.

Tijd:

‘The Naked Lunch’ speelt zich af in de jaren 1950-1960. Het is ongelooflijk dat Mr. Burroughs dit soort ervaringen en angstdromen voor een deel meemaakte – hij leefde klaarblijkelijk heel lang aan de zelfkant van het leven, in een wereld van misdadigers, verslaafden en mannelijke en vrouwelijke hoertjes.

Plaats:

De setting van ‘The Naked Lunch’ is voor een deel New York City. Maar ook wordt er verwezen naar Chicago, New Orleans, Houston, Mexico City, naar Londen en naar Arabische steden, zoals Tanger in Marokko (Tangiers).

 

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Naked Lunch’: zal de verteller dit soort wreedheden overleven?

 

Verteller:

De roman ‘The Naked Lunch’ heeft een auctoriale verteller – maar een enkele keer komt er een ik-verteller voor in de roman.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Naked Lunch’ zijn:
• Echte hoofkarakters zijn er niet in het boek. Er is een ik-verteller die ‘Bill’ heet. Dit zou Mr. Burroughs himself kunnen zijn. Verder zijn sommige karakters opvallend vaak aanwezig in de verhalen: Dr. Benway (een arts), Lee (een gebruiker), Salvador Hassan O’Leary (een man met heel veel andere namen).

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Naked Lunch’ zijn:
• Drugsgebruikers, –dealers/-pushers en prostituees die kort worden genoemd in de roman. Ze hebben gewone namen of opvallende bijnamen: Bill, Bart, Willy the Disk, The Rube, Lupita, Bradley the Buyer, Joselito, Carl, The Man (een dealer), The Sailor, ‘Fats’ Terminal, The President, Miguel, NG Joe, Mugwump, Ali, A.J., ‘The Great Slastubitch’, Mary, Johnny, Mark, Doctor ‘Fingers’ Schafer, Iris, The Party Leader, Dr. Berger, The County Clerk, Doc Parker, Aracknid, Marvie, Leif the Unlucky, Carl Peterson, Joe, Hauser en O’Brien (politiemannen), Bill.

Website:

https://www.theguardian.com/books/booksblog/2009/apr/16/naked-lunch-william-burroughs

Film:

De roman ‘The Naked Lunch’ is niet verfilmd.

Overig:

De roman ‘The Naked Lunch’ was – ondanks (of dankzij?) de schrijfstijl en het thema – een inspiratie voor andere schrijvers en kunstenaars. Zo merk je duidelijk de invloed van het boek op latere romans over verslavingen (zoals Trainspotting). Ook was er in de jaren zeventig van de vorige eeuw een gerenommeerde band die zich noemde naar een seksspeeltje dat in het boek een naam heeft: ‘Steely Dan’. Tenslotte werkte de Amerikaanse singer-songwriter Tom Waits in de jaren negentig van die eeuw samen met William Burroughs wat resulteerde in het album ‘The Black Rider’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Burroughs.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Cain’s Book van Alexander Trocchi
• Post Office van Charles Bukowski
• Less than Zero van Bret Easton Ellis

Citaat:

‘The Naked Lunch’ is a blueprint, a How-To Book … Black insect lusts open into vast, other planet landscapes … Abstract concepts, bare as algebra, narrow down to a black turd or a pair of aging cajones …
How-To extend levels of experience by opening the door at the end of a long hall … Doors that only open in Silence … ‘Naked Lunch’ demands Silence from The Reader. Otherwise he is taking his own pulse … (pp.176-177)

Vragen over het boek:

1. Wat schrijft William Burroughs over drugs en over het gebruik daarvan?
2. Wat zou de ‘functie’ kunnen zijn van de gewelddadige passages uit het boek volgens jou?
3. Welke ideeën heeft Burroughs over de politieke situatie in de USA, wanneer je afgaat op deze roman?
4. Verklaar de titel van het boek.