Everyone seems to remember with great clarity what they were doing on November 22nd, 1963, at the precise moment they heard President Kennedy was dead. He was hit at 12.22 in the afternoon, Dallas time, and the announcement that he was dead came at half past one in the same time zone. It was 2.30 in New York, 7.30 in the evening in London and 8.30 on a chilly, sleet-swept night in Hamburg.
Peter Miller was driving back into the town centre after visiting his mother at her home in Osdorf, one of the outer suburbs of the city. He always visited her on Friday evenings, partly to see if she had everything she needed for the weekend and partly because he felt he had to visit her once a week. He would have telephoned her if she had a telephone, but as she had none, he drove out to see her. That was why she refused to have a telephone.
As usual he had the radio on, and was listening to a music show being broadcast by North West German Radio. At half past eight he was in the Osdorf Way, ten minutes from his mother’s flat, when the music stopped in the middle of a bar and the voice of the announcer came through, taut with tension.
‘Achtung, Achtung. Here is an announcement. President Kennedy is dead. I repeat, President Kennedy is dead.’
Miller took his eyes off the road and stared at the dimly illuminated band of frequencies along the upper edge of the radio, as if his eyes would be able to deny what his ears had heard, assure him he was tuned in to the wrong radio station, the one that broadcast nonsense.

© Danesbrook Productions Ltd, 1972/1979.

Een oud-gevangene van een concentratiekamp, Salomon Tauber, heeft zelfmoord gepleegd. Deze joodse man heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog de meest verschrikkelijke dingen meegemaakt. Met name de commandant van dat kamp, de SS-Captain Eduard Roschmann, was een beul en een grote sadist. Jaren later – het is 1963 – ziet Tauber die commandant in Hamburg: blakend van gezondheid, even rijk en even arrogant als vroeger. Uit wanhoop (de echte beulen worden toch nooit gestraft) pleegt Tauber zelfmoord.
Wanneer de freelance journalist Peter Miller het dagboek van Tauber leest wordt hij met afschuw vervuld. Hij besluit Roschmann te zoeken en te laten berechten. Maar de Duitse Miller merkt dat er veel Duitsers zijn die het verleden niet opnieuw willen oprakelen.
En dan zijn er nog de oud-SS’ers. Zij hebben zich na de oorlog verenigd in de organisatie die ODESSA wordt genoemd: een geheime organisatie die alle oud-SS’ers helpt – aan een nieuwe identiteit, waar nodig een nieuw vaderland en zeer zeker een nieuwe, en mogelijk zeer mooie carrière …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Frederick Forsyth

Jaar van uitgave:

1972

Aantal pagina's:

285

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1960-1965

Plaats van handeling:

Duitsland (meerdere plaatsen)

Bijzonderheden:

De roman bestaat uit 18 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Geheim dossier’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De thriller ‘The Odessa File’ is een mengeling van fictie en non-fictie: fictionele karakters beleven hun avonturen in een setting van de werkelijkheid in de jaren zestig van de twintigste eeuw. Zo wordt er gesproken over de moord op Kennedy (22/11/1963), over de regeerperiode van Adenhauer en Erhart (West-Duitsland) en van Ben Gurion (Israël). Daarnaast is er de nasleep van de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog: politieke en militaire kopstukken lopen nog vrij rond – sommigen zelfs in Duitsland – terwijl ze duizenden moorden (meestal op Joden) op hun geweten hebben. De speurtocht naar hen wordt in dit verhaal gedaan door ‘goede’ Duitsers – Duitsers voor wie de rechtvaardigheid uitstijgt boven de zielenrust van velen.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘The Odessa File’ moet je iets weten van de wereld in 1963. Israël werd gesteund door President John F. Kennedy van de USA – totdat hij vermoord werd. Ex-nazi’s leefden soms in weelde met geroofd (Joods) geld en bezittingen – veelal in Zuid-Amerika. Geheime dienst (zoals de CIA uit de USA en de Mossad uit Israël) deden hun best om de oorlogsmisdadigers alsnog te pakken en te laten berechten. Maar tegelijkertijd was er hoogstwaarschijnlijk ook een geheime organisatie van oud-nazi’s: ODESSA. En die letters hebben niets te maken met de stad in Oekraïne, maar ze zijn een afkorting: Organisation der ehemaligen SS-Angehörigen.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Odessa File’ zijn goed te begrijpen, maar je moet de nodige kennis van de Engelse taal in huis hebben: soms gaat het verhaal diep in op politieke, historische of militaire onderwerpen.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘The Odessa File’ niet echt moeilijk wanneer het thema (politiek, oorlog, spionage) je interesseert.
Het verhaal is zonder meer spannend. Een freelance journalist ontdekt bij toeval het dagboek van een joodse man die zelfmoord heeft gepleegd. En die zelfmoord had alles te maken met de kampcommandant die hem en velen met hem mishandelde in een concentratiekamp – en die commandant blijkt nog te leven, en te leven in weelde bovendien …
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Odessa File’ een boek met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘The Odessa File’ is spannend geschreven. Mooi opgebouwd: een thriller voortvloeiend uit de Tweede Wereldoorlog waarbij de scheidingslijn tussen goed en kwaad soms moeilijk te trekken is.

Actie:

De thriller ‘The Odessa File’ bevat een verhaal met veel actie.

Tijd:

‘The Odessa File’ speelt zich af in de jaren 1960-1965. Het exacte jaar is 1963. Op 22 november van dat jaar werd de Amerikaanse president John F. Kennedy vermoord. Een moment voor oud-nazi’s om zich nóg meer dan voorheen te richten op hun doel: de vernietiging van de joden (en daarbij ook hun nieuwe land, de staat Israël).

Plaats:

De setting van ‘The Odessa File’ is voornamelijk Duitsland. Veel scenes spelen in Hamburg, maar later gaat het verhaal heel Duitsland door (samen met Peter Miller).

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Odessa File’: zal het de journalist lukken om de oud-nazi te vinden en hem te laten berechten?

Verteller:

De roman ‘The Odessa File’ heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Odessa File’ zijn:
• Peter Miller: een 29-jarige freelance journalist die in Hamburg woont en werkt. Hij is altijd op zoek naar spectaculaire berichten. Wanneer hij op de hoogte wordt gesteld van de zelfmoord van een oude joodse man, lijkt dat nauwelijks bijzonder: totdat Peter over het leven van de oude man leest;
• Sigrid Rahn: de 22-jarige vriendin van Peter, naast zijn Jaguar zijn grote liefde. Sigrid is danseres in en nachtclub op de Reeperbahn in Hamburg;
• Salomon Tauber: een joodse oud-gevangene uit een concentratiekamp (onder andere in Riga). Hij schrijft een dagboek (wat hem belangrijk maakt voor het verhaal). Op zijn 56e pleegt hij zelfmoord: de man die hij haat zal nooit gestraft worden …
• SS-Captain Eduard Roschmann (alias ‘Vulkan’): een oud-SS-er, een voormalige kampcommandant van een kamp in Riga (Letland) – een plek waar hij duizenden joden liet vermoorden. Zowel Salomon als Peter Miller weten dat hij nog leeft: rijk en ongemoeid  – maar waar …?

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Odessa File’ zijn:
• Inspector Karl Brandt: een voormalige klasgenoot van Peter, een politieman uit Hamburg die Peter het dagboek van Salomon Tauber laat lezen;
• Leden van de ODESSA-group: Peter Bodden (‘El Gumra’), Max Bachmann (‘El Hadj’), Wolfgang Lutz (Ze’ev) (een van oorsprong joodse Duitser);
• Andere oud-nazi’s: SS Lieutenant Krause, Señor Ricardo Suertes (a.k.a. Richard Gluecks), Hein Memmers, Mackensen (een huurmoordenaar), Hilda (secretaresse), ‘Der Werwolf’, Franz Baye, Klaus Winzer (paspoortenvervalser), Oskar (bodyguard);
• Egyptenaren die ODESSA steunen: Marshal Abdel Hakim Amer, Colonel Ali Samir;
• Medewerkers van kranten waarvoor Peter Miller regelmatig werkt: Hans Hoffmann (directeur van veel kranten), Max Dorn (correspondent);
• Israëlische militairen, politici en geheim agenten: General Meir Amit, General Aharon Yaariv;
• Volkmar Schiller: een detective;
• Anthony Cadbury: een voormalig buitenland correspondent van een Britse krant, een man met heel veel kennis over de Tweede Wereldoorlog;
• Lord Russell: een adviseur van de Britse overheid in Duitsland in 1945;
• Simon Wiesental: een beroemde joodse speurder die na de Tweede Wereldoorlog zeer veel oud-nazi’s achtervolgde en liet berechten (een historisch karakter);
• Mordechai (Motti), Leon, Alfred Oster, Josef Kaplan: mannen die in Duitsland voor de Mossad (de Israëlische geheime dienst) werken;
• Victor Koppel: een inbreker en kluizenkraker.

Website:

https://astrofella.wordpress.com/2015/02/23/the-odessa-file-frederick-forsyth/

Film:

De thriller ‘The Odessa File’ is in 1974 verfilmd met in de hoofdrollen Jon Voigt en Maximilian Schell.

Overig:

‘The Odessa File’ is de tweede roman van Mr Forsyth. Opnieuw is het boek een mengeling van thriller en politieke situaties.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Frederick Forsyth.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Marathon Man van William Goldman
• The Boys from Brazil van Ira Levin
• The Baker’s Daughter van Sarah McCoy

Citaat:

He jerked the gun barrel towards Miller.
‘You going to finish him?’ asked the man.
‘Sure. He screwed up the project. Identified Roschmann and posted the lot to the police, along with a pile of other stuff. If you’re on that file, you’d better get out too.’
‘What file?’
‘The Odessa file.’ (pp.275-276)

Vragen over het boek:

1. Wat zijn enkele verschillen (noem er ten minste drie) tussen ODESSA en de Mossad?
2. Waarom is de Mossad een storende factor bij de speurtocht van Peter Miller?
3. Welke fouten maakt Peter Miller tijdens zijn speurtocht?
4. Wat is de reden dat Peter Miller zo graag SS-Captain Eduard Roschmann wil pakken?