No one would have believed in the last years of the nineteenth century that this world was being watched keenly and closely by intelligences greater than man's and yet as mortal as his own; that as men busied themselves about their various concerns they were scrutinized and studied, perhaps almost as narrowly as a man with a microscope might scrutinize the transient creatures that swarm and multiply in a drop of water. With infinite complacency men went to and fro over this globe about their little affairs, serene in their assurance of their empire over matter. It is possible that the infusoria under the microscope do the same. No one gave a thought to the older worlds of space as sources of human danger, or thought of them only to dismiss the idea of life upon them as impossible or improbable. It is curious to recall some of the mental habits of those departed days. At most terrestrial men fancied there might be other men upon Mars, perhaps inferior to themselves and ready to welcome a missionary enterprise. Yet across the gulf of space, minds that are to our minds as ours are to those of the beasts that perish, intellects vast and cool and unsympathetic, regarded this earth with envious eyes, and slowly and surely drew their plans against us. And early in the twentieth century came the great disillusionment.
The planet Mars, I scarcely need remind the reader, revolves about the sun at a mean distance of 140,000,000 miles, and the light and heat it receives from the sun is barely half of that received by this world. It must be, if the nebular hypothesis has any truth, older than our world; and long before this earth ceased to be molten, life upon its surface must have begun its course. The fact that it is scarcely one seventh of the volume of the earth must have accelerated its cooling to the temperature at which life could begin. It has air and water and all that is necessary for the support of animated existence.
Yet so vain is man, and so blinded by his vanity, that no writer, up to the very end of the nineteenth century, expressed any idea that intelligent life might have developed there far, or indeed at all, beyond its earthly level. Nor was it generally understood that since Mars is older than our earth, with scarcely a quarter of the superficial area and remoter from the sun, it necessarily follows that it is not only more distant from time's beginning but nearer its end.

© Penguin Random House Company, 1946

Wetenschappers hebben explosies gezien op de planeet Mars. Dat was in 1894. En nu – het is het begin van de 20e eeuw – weten ze wat die explosies betekenden: er zijn ruimtevaartuigen gelanceerd die nu op aarde landen. Er komt zo’n vaartuig bij het plaatsje Woking ten westen van Londen terecht. Nieuwsgierigen worden direct weggevaagd door een hittestraal, een 'heat ray', die wordt afgevuurd door de angstaanjagende monsters die uit het ruimtetoestel komen.
Een journalist observeert waar die wezens naar toe gaan. Het blijkt dat het bloeddorstige monsters zijn, die het bloed van mensen injecteren om er hun honger mee te stillen. De Martians hebben ook vechtmachines die nauwelijks te bestrijden zijn: driepoten ('tripods') met een dodelijke bewapening. Als de verteller met een soldaat door het land trekt, komt hij meer te weten. De soldaat heeft plannen om aan de Martians te ontkomen. Dat heeft een dominee ook, met wie de verteller later in contact komt. Maar of er te ontsnappen valt aan die dodelijke wezens?

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

H.G. Wells

Jaar van uitgave:

1898

Aantal pagina's:

192

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1900-1910

Plaats van handeling:

UK, Londen en de streek ten westen van Londen (het graafschap Surrey)

Bijzonderheden:

Een roman in twee delen: deel I, 'The Coming of the Martians' (17 hoofdstukken) en deel II, 'The Earth under the Martians' (10 hoofdstukken)

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De liefhebbers van science fiction moeten ‘The War of the Worlds’ zeker lezen. Dit is één van de allereerste boeken in dit genre (en zeker één van de allerbekendste). Wells had met zijn science fiction-romans een grote invloed op navolgers als Aldous Huxley, George Orwell, Isaac Asimov, Arthur C. Clarke, Ray Bradbury en al die honderden anderen. Op zijn beurt was Wells schatplichtig aan de Franse schrijver Jules Verne die al eerder over contacten tussen wezens van verschillende planeten had geschreven.
‘The War of the Worlds’ is slechts één van de vele science fiction-boeken van H.G. Wells, maar het is ongetwijfeld zijn bekendste.

WAT MOET JE WETEN?

Mr Wells veronderstelt enige kennis van Londen en van het gebied ten westen van Londen aan het eind van de negentiende eeuw: de lezer kan de verteller bij wijze van spreken van dorp tot dorp volgen terwijl deze zijn weg zoekt door de bedreigde omgeving.

DE TAAL

De woorden zijn soms lastig in deze roman uit 1898. Wells was een auteur die veel wist en veel wilde vertellen, met name over de wetenschap. Dat zorgt er ook voor dat hij vaak lange alinea’s schrijft waarin hij veel uitlegt (zoals aan het begin van een hoofdstuk).
Maar Wells was ook journalist. En als journalist wist hij precies hoe hij een verhaal boeiend moest vertellen. Dat blijkt ook uit de woordkeus en uit de boeiende dialogen die hij schrijft.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘The War of the Worlds’ is zo nu en dan moeilijk, wat een belemmering kan zijn voor het waarderen van het boek. De roman doet soms aan als een wetenschappelijk verhaal (Wells schreef wetenschappelijke boeken over biologie) en soms als een journalistiek verslag (hij was begonnen als journalist). Daarnaast is het boek nog duidelijk een negentiende-eeuws verhaal: schrijvers als Dickens, Hardy en Eliot waren zeer informatief, maar ook breedsprakig. Wells hoort in die traditie ook gedeeltelijk thuis.
Maar desalniettemin loopt het verhaal nog altijd als een trein: Wells is namelijk in de eerste plaats een uitstekende verteller. De roman ‘The War of the Worlds’ heeft een enorme invloed gehad op veel science fiction-schrijvers. Het verhaal zit hecht in elkaar. Lezers waren verbijsterd toen ze dit verhaal voor het eerst lazen: de roman las als een verslag van een waargebeurde catastrofe die Londen trof.
Op grond van deze eigenschappen is ‘The War of the Worlds’ een roman met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Wells is een geroutineerde schrijver, een vak dat hij als journalist in de vingers had. Zijn schrijfstijl is soms wel omslachtig: in de eerste plaats was dat negentiende-eeuws: schrijvers legden in die tijd heel veel uit. Maar ook is hij iemand die wetenschappelijke boeken schreef (over biologie). Ook dat is te merken aan zijn schrijfstijl.

Actie:

Ondanks de breed uitgemeten beschrijvingen leest het boek heel vlot. Dat komt door de actie in het verhaal. Een paar bladzijden lang bouwt Wells de spanning op; er waren al bewegingen te zien op Mars voordat men op aarde iets merkte. En dan landen de Martians in hun vreemde toestellen. Van de machtige machines (de ruimtevaartuigen) verplaatst de actie zich naar de walgelijke, mensen etende griezels in die toestellen (‘… a big creature … a rounded bulk with a mouth and eyes and a skin like a fungus …’). Later komen er andere machines bij: laser schietende, driepotige moordmachines.

Tijd:

Het verhaal is gesitueerd aan het begin van de 20e eeuw, kort nadat het boek uitkwam. Het is dus bedoeld als een toekomstroman. De roman speelt zich binnen ongeveer een week af.

Plaats:

‘The War of the Worlds’ is een typische Engelse roman: hij speelt zich grotendeels af in het gebied ten westen van Londen (in het toen landelijke gebied wat nu Greater London heet). Later verplaatsen de handelingen zich naar de stad: naar de straten, de pleinen, de parken. Ook zijn er rapportages van andere gebieden waar de Martians geland zijn.

Verhaallijn:

Er is één verhaallijn: hoe ontkomen de mensen aan deze oppermachtige moordmachines die iedereen van een afstand zonder enig probleem kunnen doden? Het verhaal wordt persoonlijk gemaakt door de verteller die rapporteert terwijl hij zijn best doet het vege lijf te redden.

Verteller:

De ik-verteller is een niet bij naam genoemde man die er toevallig bij aanwezig is wanneer het luik van de eerste Mars-machine geopend wordt. Hij besluit de vorderingen van de Martians van zo dichtbij mogelijk te volgen. Zijn perspectief is een onbetrouwbaar perspectief, omdat hij uiteraard lang niet van alles op de hoogte is. Maar zijn verhaal wordt erg geloofwaardig, omdat hij verslagen van anderen in zijn verhaal vlecht en omdat hij wetenschappers consulteert en ook hun visie geeft.

Hoofdkarakters:

Het hoofdkarakter van het verhaal is:
• De narrator: de verteller van het verhaal. Hij is – eigenlijk net als de andere personen in de roman – een beetje een anoniem figuur. We komen zijn naam niet te weten; die is ook niet belangrijk. Zijn karakter ontwikkelt zich in de loop van de roman nauwelijks: hij becommentarieert alleen maar van nabij wat hij ziet en hoort.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren van het verhaal zijn:
• De vrouw van de verteller. Zij speelt slechts een bescheiden rol in het verhaal;
• De soldaat (‘artilleryman’): hij was erbij aanwezig toen de ‘heat-ray’ de soldaten verzengde die de machine in de kuil wilden aanvallen;
• De geestelijke (‘curate): hij trekt een tijdje met de verteller op. Maar hij kan zich moeilijk voorstellen dat er zoiets gebeurt met Gods kinderen.
Weinig mensen worden in de roman bij naam genoemd. Alleen een paar wetenschappers en een journalist worden op de eerste pagina’s bij name genoemd. De karakters zijn vrij anoniem; als ze worden aangeduid is dat soms alleen maar met hun beroepsnaam: ‘the artilleryman’, ‘the curate” .

Website:

http://www.biography.com/people/hg-wells-39224

Film:

‘The War of the Worlds’ werd enkele malen verfilmd.

Overig:

Van ‘The War of the Worlds’ werden films, TV-series en hoorspelen gemaakt. In 1938 bewerkte de Amerikaanse acteur-regisseur Orson Welles de roman tot een hoorspel, waarbij hij de invasie van de Martians in de staat New Jersey situeerde, vanwaar ze optrokken naar de stad New York. Het radiohoorspel leidde tot grote paniek (er pleegden zelfs mensen zelfmoord uit angst voor die angstaanjagende Martians). Over dat radiohoorspel – en over de daaruit voort volgende paniek – werd later ook weer een film gemaakt.
In 1978 werd ‘The War of the Worlds’ bewerkt tot een pop ‘opera’ door de producer-songwriter Jeff Wayne, die zo nu en dan letterlijk Wells citeerde. Het dubbelalbum (met onder andere de stemmen van Richard Burton, Justin Hayward, Julie Covington, Chris Thompson en Phil Lynott) werd een enorm succes.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over H.G. Wells.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Day of the Triffids van John Wyndham
• In the Country of Last Things van Paul Auster
• The Road van Cormac McCarthy

 

Citaat:

‘I have been still too long,’ he said in a tone that must have reached the pit. ‘and now I must bear my witness. Woe unto this unfaithful city! woe! woe! woe! woe! to the inhabitants of the earth by reason of the other voices of the trumpet – ‘ (pp.147-148)

Vragen over het boek:

1. Waarom denk je dat H.G. Wells zijn karakters zo onpersoonlijk – vaak zelfs naamloos – heeft gemaakt?
2. Welke kritiek kan Wells hebben gehad op de mensheid toen hij deze roman schreef? Vind je die kritiek terecht? Waarom vind je dat?
3. ‘The War of the Worlds’ was in 1898 een angstaanjagend boek; sommige mensen dachten dat zo’n invasie op aarde echt mogelijk zou zijn. Zou zo’n paniek op dit moment ook weer kunnen met zo’n boek (of een verfilming ervan)? Waarom denk je dat?
4. Wat vind je van de journalistieke toon van de roman? Zou een andere toon beter geweest zijn volgens jou? Waarom vind je dat?