As the alarm clock on the chest of drawers exploded like a horrid little bomb of bell metal, Dorothy, wrenched from the depths of some complex, troubling dream, awoke with a start and lay on her back looking into the darkness in extreme exhaustion.
The alarm clock continued its nagging, feminine clamour, which would go on for five minutes or thereabouts if you did not stop it. Dorothy was aching from head to foot, and an insidious and contemptible self-pity, which usually seized upon her when it was time to get up in the morning, caused her to bury her head under the bedclothes and try to shut the hateful noise out of her ears. She struggled against her fatigue, however, and, according to her custom, exhorted herself sharply in the second person plural. Come on, Dorothy, up you get! No snoozing, please! Proverbs vi, 9. Then she remembered that if the noise went on any longer it would wake her father, and with a hurried movement she bounded out of bed, seized the clock from the chest of drawers, and turned off the alarm. It was kept on the chest of drawers precisely in order that she should have to get out of bed to silence it. Still in darkness, she knelt down at her bedside and repeated the Lord's Prayer, but rather distractedly, her feet being troubled by the cold.

© Penguin Random House Company, 1964

Dorothy Hare woont heel haar leven bij haar vader, een weduwnaar, in de pastorie van het stadje Knype Hill. Haar vader is predikant van de plaatselijke Anglicaanse Kerk (‘Church of England’), een stugge en eigenwijze man die maar weinig mededogen heeft met de behoeftigen in zijn parochie – hoewel zijn gemeente hoe langer hoe kleiner wordt. Veel pastorale taken (het bezoeken en troosten van de armen en de zieken, bijvoorbeeld) laat hij aan zijn dochter over. Deze zevenentwintigjarige Dorothy is heel gelovig, zeer zorgzaam en bijzonder aardig voor iedereen, zelfs voor haar hooghartige vader.
Voor de liefde en voor mannen heeft Dorothy geen tijd (en ze heeft er ook geen behoefte aan, trouwens). Dus wanneer de gescheiden en vrij losbandige Mr Warburton aandacht aan haar besteedt, moet ze daar weinig van hebben. Wel is hij waarschijnlijk haar enige vriend – Mr Warburton heeft een vergelijkbare intelligentie als Dorothy en hij besteedt tijd aan haar. Maar, zoals gezegd, Dorothy heeft het altijd druk met pastorale zaken: bezoeken afleggen, zieken verzorgen, fancy fairs en toneelvoorstellingen van de kerk voorbereiden.
Het is dan ook een schok wanneer Dorothy op een avond wakker wordt ergens in het centrum van Londen. Ze heeft geen idee hoe ze daar komt. Bagage heeft ze niet bij zich, geld heeft ze nauwelijks.
Dorothy zal haar best moeten doen om te overleven. Ze zal werk moeten zoeken en een onderdak moeten zien te vinden. En dat probeert ze: eerst bij de hopvelden van het graafschap Kent, later bij de daklozen in Londen en weer later ergens in een Londense buitenwijk.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

George Orwell

Jaar van uitgave:

1935

Aantal pagina's:

263

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1930-1940

Plaats van handeling:

UK: Londen, de graafschappen Kent en Suffolk

Bijzonderheden:

Een roman in 5 genummerde hoofdstukken en in veel subhoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘De domineesdochter’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘A Clergyman’s Daughter’ gaat over relaties, over religie en over gevoelens. En dan vooral de relaties tussen een dochter en haar vader, de dochter en de leden van haar vaders gemeente en de dochter en andere mensen die ze leert kennen. Het zou een romantisch verhaal kunnen zijn – ware het niet dat dit nu juist een verhaal zonder romantiek is.

WAT MOET JE WETEN?

Het verhaal van ‘A Clergyman’s Daughter’ maakt heel goed duidelijk hoe de rol van jonge vrouwen van de ‘middenklasse’ in Groot-Brittannië in de eerste helft van de twintigste eeuw was: heel klein. Vrouwen deden wat hun ouders van hen verlangden, ze moesten wachten totdat er een jongeman (of eventueel een oudere man) in hun leven kwam en ze hadden weinig eerlijke kansen op de arbeidsmarkt. Daarnaast heeft de vrouwelijke hoofdpersoon in deze roman te kampen met een geloofscrisis die haar vaak doet twijfelen aan de zin van het leven.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘A Clergyman’s Daughter’ zijn goed te begrijpen. George Orwell was een journalistieke schrijver die heel goed een verhaal kon vertellen. In deze roman experimenteert hij ook behoorlijk met de vorm: het verhaal begint als een negentiende-eeuwse comedy-of-manners (zoals de romans van Jane Austen) en het vervolgt met een aanklacht tegen misstanden in de Engelse maatschappij (zie de romans van Charles Dickens). De delen die volgen lijken op een experimenteel toneelstuk (zoals bijvoorbeeld Dylan Thomas ze schreef), op een bildungsroman (zie Charlotte Brontë), terwijl het verhaal min of meer eindigt in de stijl waarin het begon.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn redelijk veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘A Clergyman’s Daughter’ is toegankelijk, maar de vorm is soms nogal experimenteel.
Het verhaal is mooi, maar niet confronterend of aangrijpend (zoals we dat kennen van Orwell’s 1984). Het is een verhaal dat heel goed duidelijk maakt hoe begaan George Orwell was met de havenots en de kansarmen van zijn land. Verder maakt het verhaal helder wat de opvattingen van Orwell waren met betrekking tot het geloof en de kerk.
Op basis van deze eigenschappen is ‘A Clergyman’s Daughter’ een boek met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘A Clergyman’s Daughter’ is op verschillende manieren geschreven: als een traditionele roman en als een toneelstuk. Het toneelfragment lijkt nogal een vreemde eend in de bijt: toch maakt het pijnlijk duidelijk hoe zwaar de dak- en thuislozen het in de dertiger jaren van de vorige eeuw in Londen hadden.

Actie:

De roman ‘A Clergyman’s Daughter’ is een verhaal met een beperkte hoeveelheid actie. Toch is dat geen bezwaar: je leert als lezer heel goed het karakter Dorothy Hare en haar leefwereld kennen.

Tijd:

‘A Clergyman’s Daughter’ speelt zich af in de jaren dertig van de twintigste eeuw. Het was een tijd van een afnemende invloed van de adel (de neef van dominee Hare is een uitzondering) en van de geestelijkheid (dominee Hare is een beetje een lachertje in het stadje waar de ontkerkelijking snel toeneemt). De economische crisis is overal voelbaar: in het stadje van de Hares is weinig werk en weinig geld en mensen uit de steden trekken in de oogsttijd naar het platteland om een paar pond te verdienen.
Het verhaal wordt chronologisch verteld en het speelt zich af over een periode van bijna een jaar. Als het verhaal begint is de hoofdpersoon Dorothy Hare zevenentwintig jaar oud.

Plaats:

De setting van ‘A Clergyman’s Daughter’ is Groot-Brittannië. Het verhaal begint in een denkbeeldig stadje in het graafschap Suffolk. Daarna verplaatsen de handelingen zich naar Londen, naar het graafschap Kent, terug naar Londen en tenslotte weer terug naar Suffolk.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘A Clergyman’s Daughter’: hoe zal het leven van Dorothy Hare verlopen?

Verteller:

De roman ‘A Clergyman’s Daughter’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de jonge vrouw, Dorothy Hare.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘A Clergyman’s Daughter’ zijn:
• Dorothy Hare: een 27–jarige vrouw. Zij is enig kind, de dochter van een Anglicaanse dominee (Church of England) uit een dorpje in het graafschap Suffolk. Als het verhaal begint is zij heel plichtsgetrouw en zeer gelovig. In de loop van de jaren veranderen haar overtuigingen enigszins;
• Reverend Charles Hare: de predikant van Knype Hill, Suffolk; de vader van Dorothy;
• Mr Warburton: een 47-jarige rijke man die als buitenstaander in Knype Hill is gekomen (en daarom nogal gewantrouwd wordt door de burgers van het stadje). Hij is gescheiden, hij heeft meerdere kinderen, hij noemt zichzelf kunstenaar en hij is een beruchte charmeur;
• Nobby: een metgezel van Dorothy (in Kent), een kleine (maar aardige) crimineel;
• Mrs Creevy: de directrice van Ringwood House Academy, een kleine privéschool.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘A Clergyman’s Daughter’ zijn:
In Knype Hill, Suffolk:
• Ellen: de huishoudster van de pastorie;
• Progett: de koster (sexton) van de Anglicaanse Kerk van Knype Hill;
• Miss Mayfill of the Grange: een rijke oude dame; ze is zeer gelovig, maar ze heeft weinig geld voor de kerk over;
• Mr Blifil-Gordon: een rijke fabrikant, tevens kiesman voor de Conservative Party (Tories);
• Mrs Evelina Semprill: een weduwe, de buurvrouw van Mr Warburton – nogal een roddelaarster;
• Mr en Mrs Pither: arme arbeiders (en leden van de Anglicaanse Kerk van Dorothy);
• Victor Stone: de schoolmeester van Knype Hill, een beetje een godsdienstfanaat.
In Kent:
• Flo en Charlie: twee metgezellen van Nobby;
• De familie Turle: een Londense familie die Dorothy in moeilijke tijden helpt.
In Londen:
• Londense zwervers, zoals Charlie, Mrs Tallboys, Snouter, Deafie, Mrs Wayne, Mrs Bendigo, Mrs McElligot, The Kike;
• Sir Thomas Hare, the baronet: een (vermogende) neef van Reverend Hare;
• Blyth: de butler van Sir Thomas;
• Mr Booth: de docent scheikunde van Ringwood House Academy;
• Mrs Geo. Briggs, Mrs Williams, Mr Poynder: ouders van de school.

Website:

http://www.george-orwell.org/A_Clergyman%27s_Daughter/ 

Film:

De roman ‘A Clergyman’s Daughter’ is niet verfilmd.

Overig:

Toen George Orwell terugkwam van zijn zwerftochten door Parijs (zie Down and Out in Paris and London), woonde hij vijf jaar lang in zijn ouderlijk huis in het dorp Southwold, een plaatsje aan de kust van het graafschap Suffolk. Daar schreef hij onder andere de roman ‘A Clergyman’s Daughter’. In Southwold raakte hij bevriend met de dochter van een predikant, een ‘clergyman’s daughter’ dus. Hoewel zij heel lang bevriend zouden blijven, wilde deze Brenda Salkeld niet op George Owell’s huwelijksaanzoek ingaan.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over George Orwell.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Emma van Jane Austen
• Jane Eyre van Charlotte Brontë
• David Copperfield van Charles Dickens

Citaat:

‘Glue and brown paper! Good God!’ murmured Mr Warburton. He went on, chiefly to cover the fact that he was drawing nearer to Dorothy’s chair: ‘What a life you lead! Messing about with glue and brown paper in the middle of the night! I must say, there are times when I feel just a little glad that I’m not a clergyman’s daughter.’ (pp.71-72)

Vragen over het boek:

1. Waarom doet Dorothy zo veel voor haar vader?
2. In hoeverre is Mr Warburton een grote steun voor Dorothy en in hoeverre is hij dat juist niet?
3. Waarom is Nobby een grote steun voor Dorothy?
4. Verandert het karakter van Dorothy in de loop van het verhaal? Waarom vind je dat?