Everyone had always said that John would be a preacher when he grew up, just like his father. It had been said so often that John, without ever thinking about it, had come to believe it himself. Not until the morning of his fourteenth birthday did he really begin to think about it, and by then it was already too late.
His earliest memories – which were in a way, his only memories – were of the hurry and brightness of Sunday mornings. They all rose together on that day; his father, who did not have to go to work, and led them in prayer before breakfast; his mother, who dressed up on that day, and looked almost young, with her hair straightened, and on her head the close-fitting white cap that was the uniform of holy women; his younger brother, Roy, who was silent that day because his father was home. Sarah, who wore a red ribbon in her hair that day, and was fondled by her father. And the baby, Ruth, who was dressed in pink and white, and rode in her mother's arms to church.
The church was not very far away, four blocks up Lenox Avenue, on a corner not far from the hospital. It was to this hospital that his mother had gone when Roy, and Sarah, and Ruth were born. John did not remember very clearly the first time she had gone, to have Roy; folks said that he had cried and carried on the whole time his mother was away; he remembered only enough to be afraid every time her belly began to swell, knowing that each time the swelling began it would not end until she was taken from him, to come back with a stranger. Each time this happened she became a little more of a stranger herself. She would soon be going away again, Roy said – he knew much more about such things than John. John had observed his mother closely, seeing no swelling yet, but his father had prayed one morning for the ‘little voyager soon to be among them,’ and so John knew that Roy spoke the truth.

© Michael Joseph Ltd. / Longman Group Ltd, 1954/1974.

John groeit op in een Afro-Amerikaans gezin in New York, in de wijk Harlem. Zijn vader, Gabriel, is een keiharde, zeer gelovige man die veel van zijn kinderen eist – vooral van John. John doet goed zijn best, maar hij heeft het gevoel dat het nooit goed is – en dat zijn vader misschien wel een hekel aan hem heeft. En dat is de laatste tijd wederzijds.
Behalve de broer en de zusjes van John is er ook een moeder, Elizabeth. Zij is liefdeloos opgegroeid (haar ouders stierven jong) en ze heeft een dramatische liefde gekend met haar jeugdvriend. Nu is ze al jaren getrouwd met de hardvochtige, kille Gabriel. Ze probeert haar zoon John te beschermen tegen de strenge Gabriel.
Een naast familielid is Aunt Florence, de oudere zus van Gabriel. Zij kent Gabriel heel goed en ze weet veel over zijn – niet al te fraaie – verleden.
Langzamerhand komen we – tijdens langdurige, enthousiaste en luidruchtige kerkdiensten – te weten wat de schuld en boete van John, Gabriel, Elizabeth en Aunt Florence zouden kunnen zijn.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

James Baldwin

Jaar van uitgave:

1954

Aantal pagina's:

247

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1900-1950

Plaats van handeling:

USA, New York City (Harlem) en het Zuiden.

Bijzonderheden:

Een roman in 3 delen en in meerdere getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman ‘Verkondig het op de bergen’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De coming-of-age roman ‘Go Tell It on the Mountain’ gaat over jonge mensen die proberen in het reine te komen met het geloof van hun ouderen. Allereerst is daar de hoofdpersoon John, die voorbestemd lijkt te zijn om een vrome lekenprediker (‘preacher’) te worden, net als zijn vader dat lange tijd was. Maar was die vader wel zo vroom? En dan is daar de broer van John, Roy, die eigenlijk alleen maar ruzie wil zoeken.
Al lezend kom je erachter dat de hoofdpersonen allemaal niet alleen de plicht lijken te hebben om de godsdienst van hun ouderen te aanvaarden, maar ook dat zij scheve paden hebben bewandeld (of nog bewandelen) terwijl ze naar hun ware geloof op zoek zijn.

WAT MOET JE WETEN?

‘Go Tell It on the Mountain’ zit vol met Bijbelse termen, citaten en karakters. Misschien voor de Bijbelkenners een feest van herkenning om te lezen, voor niet-christelijke en niet-joodse mensen een grote opgave. Opvallend is het grote geloof dat veel zwarte Amerikanen hadden in God en in de Bijbel – een geloof dat door zowel John als zijn broer Roy vanaf hun jonge jaren drastisch wordt afgewezen; wellicht ook omdat het uiteindelijk de godsdienst van de onderdrukker – de blanke – is.

DE TAAL

De taal van ‘Go Tell It on the Mountain’ is vaak lastig omdat er veel Bijbelse taal wordt gebruikt. Maar dat maakt de taal van de roman tegelijkertijd ook heel boeiend: je wordt het verhaal ingetrokken alsof je een medekerkbezoeker bent.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn over het algemeen vrij lang.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman niet gemakkelijk. De alinea’s zijn geschreven in een zwart Amerikaans dialect met veel dubbele ontkenningen. Daarnaast is de taal heel Bijbels: de karakters echoën vaak de taal van de Bijbel en van de spirituals.
Dat geldt niet voor het verhaal zelf. Vanuit het ‘nu’ (van 1949) word je via lange flashbacks teruggebracht naar de eerste decennia van de twintigste eeuw, een tijd waarin de slavernij pas was afgeschaft – maar de discriminatie nog lang niet.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Go Tell It on the Mountain’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

 

Schrijfstijl:

Het verhaal is heel mooi geschreven: aangrijpend, (in die tijd heel) keihard, actueel en verrassend. Daarnaast is de taal doorspekt met Bijbelse citaten, wat het voor niet-Bijbelkenners wellicht een lastig te lezen verhaal maakt. Toch blijft ook dat de moeite waard: het is vaak alsof je er zelf bij zit in zo’n kerkdienst van zwarte Amerikanen.

Actie:

‘Go Tell It on the Mountain’ bevat een verhaal met vrij veel actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1930-1955.

Plaats:

De setting van ‘Go Tell It on the Mountain’ is het New Yorkse stadsdeel Harlem. Er zijn lange flashbacks naar een niet nader genoemde regio in The South, de plaats waar Gabriel, Florence en Elizabeth opgroeiden.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Go Tell It on the Mountain’: wat is er in het verleden gebeurd waardoor de leden van de familie Grimes zijn geworden wie ze nu zijn?

 

Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Go Tell It on the Mountain’ zijn:
• John Grimes: een 14-jarige jongen (in 1935). Hij is behulpzaam en vrij leergierig. Hij helpt zijn moeder bij haar drukke werk, maar hij haat zijn vader en diens overdreven gelovigheid;
• Gabriel Grimes, deacon, factory worker: een ex-predikant, een zeer gelovig man die als fabrieksarbeider werkt en veel vrije tijd in de kerk doorbrengt. Een harde man, een weduwnaar die opnieuw trouwde, een New Yorker die vroeger in het zuiden woonde. Hij tolereert geen ongeloof of spotternij (en dronkenschap, hoererij en andere zondige zaken) – waarschijnlijk omdat hij beseft dat hij zelf lange tijd een zondaar was;
• Elizabeth Grimes: de moeder van John, een vroeg oud geworden vrouw die haar best moet doen om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Als jong meisje had ze een traumatische jeugd, gevolgd door een grote maar gedoemde jeugdliefde;
• Aunt Florence: de ongeveer 60-jarige oude zuster van Gabriel. Zij liet haar moeder en broer alleen, maar ze weet nog wel het een en ander over haar broer Gabriel;
• Deborah: een vrouw die op jonge leeftijd verkracht werd. Zij zorgde lange tijd voor de moeder van Gabriel en Florence toen die oud en hulpbehoevend was. Deborah is een onaantrekkelijke, zeer gelovige vrouw die door mannen wordt gemeden vanwege haar onaantrekkelijkheid en vanwege haar ‘bezoedelde’ verleden;
• Esther McDonald: een dienstmeid die in het huis in het zuiden werkt waar Gabriel ook werkzaam is.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Go Tell It on the Mountain’ zijn:
In New York City, in 1949:
• Roy Grimes: de jongere broer van John, een wildebras die het liefst op straat ruzie zoekt. Hij lijkt veel op zijn vader (die hem overigens ziet als zijn oogappel);
• Sarah: het zusje van John en Roy, een keurig meisje;
• Ruth: het jongste zusje, een baby nog;
• Father James, pastor: de dominee van de ‘Temple of the Fire Baptized’, een klein kerkgenootschap in Harlem;
• Gemeenteleden: Sister McCandless, Sister Price, Ella Mae Washington (17), haar oma Praying Mother Washington;
• Brother Elisha, pastor’s nephew: een 17-jarige knappe jongeman die van zijn oom – de dominee – piano mag spelen bij de kerkdiensten.
In het verleden:
• Rachel Grimes: de moeder van Gabriel en Florence. Ze had een zwaar leven als slavin. Later is ze oud en verzwakt nadat ze haar twee overgebleven kinderen alleen heeft grootgebracht. Haar man is verdwenen, een aantal van haar haar kinderen is gestorven of als slaaf verhandeld;
• Bathseba, housemaid: de dienstmeid die voor de blanken zorgt op de plantage waar Rachel werkt;
• Frank: de latere man van Florence, een man die zij in New York ontmoet. Frank is een zuiplap die weinig geld verdient en veel geld verbrast;
• Ministers: de predikanten (zoals Elder Peters) die de zuidelijke kerkdiensten opfleuren met hun preken tijdens de Revivals;
• Mr. en Mrs. McDonald: de ouders van Esther;
• Royal: de zoon van Esther;
• Richard: een goede vriend van Elizabeth;
• Madame Williams: een oudere dame bij wie Elizabeth in New York in huis woont.

Website:

https://www.theguardian.com/books/2003/nov/15/fiction.jamesbaldwin

Film:

‘Go Tell It on the Mountain’ is in 1984 voor de Amerikaanse TV verfilmd.

Overig:

‘Go Tell It on the Mountain’ is de eerste roman van James Baldwin.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over James Baldwin.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Assistant van Bernard Malamud
• Shame van Salman Rushdie
• The Color Purple van Alice Walker

Citaat:

And he felt his father behind him. And he felt the March wind rise, striking through his damp clothes, against his salty body. He turned to face his father – he found himself smiling, but his father did not smile.
They looked at each other a moment. His mother stood in the doorway, in the long shadows of the hall.
‘I’m ready,’ John said. ‘I’m coming. I’m on my way.’ (p.247)

Vragen over het boek:

1. Waarom keert Aunt Florence terug naar de kerk, terwijl ze daar al heel lang niet meer kwam?
2. Welk verleden probeert Gabriel Grimes voor zijn kinderen te verbergen?
3. Welk verleden wil Elizabeth Grimes voor John geheim houden?
4. Geef drie voorbeelden uit het verhaal waaruit blijkt dat blanke mensen voor een groot deel verantwoordelijk waren voor de problemen in de Grimes-familie.