It was a nice day.
All the days had been nice. There had been rather more than seven of them so far, and rain hadn't been invented yet. But clouds massing east of Eden suggested that the first thunderstorm was on its way, and it was going to be a big one.
The angel of the Eastern Gate put his wings over his head to shield himself from the first drops.
‘I'm sorry,’ he said politely. ‘What was it you were saying?’
‘I said, that one went down like a lead balloon,’ said the serpent.
‘Oh. Yes,’ said the angel, whose name was Aziraphale.
‘I think it was a bit of an overreaction, to be honest,’ said the serpent. ‘I mean, first offense and everything. I can't see what's so bad about knowing the difference between good and evil, anyway.’
‘It must be bad,’ reasoned Aziraphale, in the slightly concerned tones of one who can't see it either, and is worrying about it, ‘otherwise you wouldn't have been involved.’
‘They just said, Get up there and make some trouble,’ said the serpent, whose name was Crawly, although he was thinking of changing it now. Crawly, he decided, was not him.

© Victor Gollancz Ltd./Orion Publishing Group, 1990/2013.

Als de zoon van Satan geboren gaat worden, breekt het einde der tijden aan – zoals te verwachten valt. De Apocalyps … Maar dat staat de engel Aziraphale en de demoon Crowley niet aan: zij zijn juist heel erg gewend geraakt aan hun luxe leventje in Engeland, vooral in Londen, in het Engeland van de twintigste eeuw. Daarom besluiten zij de Antichrist in de gaten te houden, zodat deze niet zal hoeven te kiezen tussen goed en kwaad.
Ondertussen woont ergens anders, in een slaperig dorpje in Oxfordshire, een gewone jongen, Adam, die in werkelijkheid de Antichrist zal blijken te zijn. Hij leidt een spannend, maar ongevaarlijk jongens-leventje op het Engelse platteland in het dorp Lower Tadfield, samen met zijn ouders en zijn stoere vriendjes.
Wanneer het einde der tijden nadert en de Four Horsemen of the Apocalypse (per Harley Davidson) komen om de Antichrist te verwelkomen en mensen op aarde te berechten, komt Adam met zijn bende (‘Them’) in actie. Hij gaat de eindstrijd aan – geholpen door enkele heksenjagers (‘witchfinders’) en de engel Aziraphale en de demoon Crowley, in de hoop de mensheid te redden …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Terry Pratchett

Jaar van uitgave:

1990

Aantal pagina's:

416

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

Een fantasietijd

Plaats van handeling:

UK, Londen en een dorpje in Oxfordshire.

Bijzonderheden:

Een fantasyroman in lange hoofdstukken (die vaak een dag van de week aanduiden), onderbroken door witregels.
In het Nederlands heet het boek ‘Hoge omens’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Het boek ‘Good Omens’ is boeiend voor de Terry Pratchett- en Neil Gaiman-fans. Het is een soort Discworld–fantasy – zoals we die kunnen kennen uit de vele romans van Terry Pratchett, maar het verhaal beschrijft zijn eigen specifieke wereld: een twintigste-eeuws Engeland waar ook engelen en demonen wonen. Tevens worden er stemmen opgevoerd – zoals ook in klassieke toneelstukken gebeurt.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Good Omens’ moet je je over een drempel begeven, wanneer je een gelovig christen bent: het verhaal draait veel Bijbelse zaken om. Zo gaat het in dit verhaal niet om de zoon van God, maar om de zoon van Satan. Engelen en demonen spelen hoofdrollen, terwijl de ‘echte’ God op de achtergrond blijft. Belangrijke zaken die het mensdom bedreigen – zoals ‘Famine’ of ‘Pollution’ – worden allegorisch voorgesteld.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Good Omens’ zijn vaak van een lastig niveau. De taal is humoristisch, maar er zijn ook verwijzingen naar Bijbelse fragmenten en algemeen christelijke gebruiken en tradities.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte en er zijn veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘Good Omens’ stelt hoge eisen aan de lezer.
Het verhaal doet dat ook. Er zijn heel veel verwijzingen naar de Bijbel, naar christelijke gebruiken, zeden, gewoonten en tradities. Voor een (ex-)christen heel herkenbaar, voor niet-christenen vaak onbegrijpelijk, voor een traditionele christen wellicht godslasterlijk. Een elementaire Bijbelkennis maakt het verhaal sowieso boeiender.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Good Omens’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman ‘Good Omens’ kent veel zijsprongen en gedachtesprongen die het lezen er niet gemakkelijker op maken. Het verhaal blijft heel humoristisch, maar je moet als lezer wel op je hoede blijven voor allegorische, mythische en ironische trucjes.
Volgens de schrijvers bedacht de (toen nog onbekende) Neil Gaiman een eerste opzet die hij aan Terry Pratchett liet lezen. Deze vulde het verhaal aan en vanaf dat moment schreven zij beiden het boek, al improviserend en overleggend. Zo komt het dat je zowel veel fantasy (het genre waarin Terry Pratchett uitblonk) als sciencefiction (een genre dat Neil Gaiman zeer nauw aan het hart ligt) in de roman tegenkomt.

Actie:

De fantasyroman ‘Good Omens’ bevat een verhaal met veel actie. Die actie bestaat uit de absurde gebeurtenissen rond mensen, engelen en andere, min of meer goddelijke wezens.

Tijd:

Het verhaal ‘Good Omens’ speelt zich af in een fantasietijd. De tijd die wordt gesuggereerd is de Eindtijd: de tijd wanneer echter niet Jezus, maar Satan op aarde terugkeert. Veel verwijzingen naar technologie en geschiedenis maken duidelijk dat dit verhaal zou kunnen spelen aan het eind van de jaren tachtig: zo zijn er veel verwijzingen naar de popgroep ‘Queen’ (de song ‘Bohemian Rhapsody’ wordt meerdere malen aangehaald).

Plaats:

De setting van ‘Good Omens’ is Engeland. De demoon Crowley en de engel Aziraphale wonen in Londen, maar de zoon van Satan (Adam) woont in een dorpje in Oxfordshire.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Good Omens’: wat zal er gebeuren wanneer de zoon van Satan op aarde terugkeert en de Eindtijd is aangebroken?

Verteller:

De roman ‘Good Omens’ heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Good Omens’ zijn:
• (Anthony) Crowley (a.k.a. Crawly): een demoon die al dwarrelend op de aarde terecht is gekomen. Ooit was hij de slang die Eva in het paradijs verleidde. Tegenwoordig woont hij heel geriefelijk in het twintigste-eeuwse Engeland: deze Crowley heeft een prachtig appartement in Londen en hij rijdt in een van alle laatste snufjes voorziene Bentley;
• Aziraphale: een engel die Adam en Eva het paradijs uitstuurde. Tegenwoordig is hij parttime boekhandelaar. Aziraphale probeert alles goed te doen (zoals een echte engel), in tegenstelling tot zijn vriend de demoon Crowley. Toch zijn de twee in de loop der eeuwen op aarde goed bevriend geraakt;
• Adam Young: de Antichrist. Hij is een 11-jarige jongen, die een rustig leventje in een dorpje in Oxfordshire leidt. Bij zijn geboorte blijkt hij abusievelijk omgewisseld te zijn waardoor de aanhangers van Satan geen idee hebben dat hij de het duivelsgebroed is (zelf weet hij dat uiteraard ook niet);
• De jeugdbende ‘Them’: Pepper (een meisje), Wensleydale (‘Wensley’) (een jongen) en Brian (een jongen), de drie vrienden die samen met Adam de bende ‘Them’ vormen.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Good Omens’ zijn:
Mensen:
• Agnes Nutter: een 17-eeuwse profetes en heks die het einde der tijden exact voorspelde. Uiteraard leeft zij niet meer in de twintigste eeuw, maar haar boek ‘The Nife and Accurate Prophefies of Agnes Nutter, Witch’ is mede bepalend voor de gebeurtenissen in de roman;
• Anathema Device: een jonge vrouw, occultist – en nakomeling van de heks Agnes Nutter. Anathema ziet zichzelf in de voetsporen van haar beroemde voormoeder treden. Ze leest in diens voorspelingen dat de Antichrist zich zal manifesteren in een dorpje in Oxfordshire en huurt daar een huisje, al lezend, experimenterend, en voorbereidend;
• Witchfinder Private Newton Pulsifer: heksenzoeker – en kantoorklerk. Een jongeman die op meerdere terreinen zoekende is. Hij heeft geen goede opleiding gehad en daarom geen passend werk gevonden, hij heeft geen relatie gehad – maar hij blijft zoeken naar beide;
• Andere Witchfinders: Thou-Shalt-Not-Commit-Adultery Pulsifer (een voorvader van Newton) en Sergeant Shadwell (de huidige leider van de Witchfinder Army, een vormelijke man die de geneugten van vrouwen verafschuwt en het occulte altijd en immer bestrijdt);
• Madame Tracy (aka Marjorie Potts): een knorrige dame (‘s ochtends) en medium (’s middags) en gezelschapsdame (’s avonds);
• Sister Mary Loquacious, Nun of the Chattering Order of St Beryl: een satanische non. Als het nonnenklooster wordt opgeheven besluit zij van het gebouw een conferentiecentrum-activiteitenkasteel te maken (en met veel commercieel succes) onder haar eigen naam (Mary Hodges);
• Deelnemers aan de teambuilding conferentie bij Mary Hodges: Nigel Tomkins, Jonathan Parker;
• Dorpelingen: Mr Pickersgil (vicar), Mrs Henderson (schoonmaakster), Horace Gander (technicus), Sgt Thomas A. Deisenburger;
• Mr Young: de vader van Adam (maar niet de biologische), een accountant;
• Mrs Deirdre Young: de moeder van Adam (maar niet de biologische);
• Mrs Harriet Dowling: de echtgenote van een Amerikaan die in de UK woont, de moeder van de baby Warlock;
• Mr Thaddeus J. Dowling, Cultural Attaché: een Amerikaanse diplomaat;
• Warlock: een 11-jarig jongetje dat voor de Antichrist wordt aangezien;
• Begeleiders van Warlock: Nanny Astoreth, Francis, Mr Harrison en Mr Cortese;
• Nonnen van de Chattering Order of St Beryl: Sister Grace Voluble, Sister Mary, Sister Faith Prolix;
• Mr en Mrs Rajit: een winkeliers echtpaar dat kamers verhuurt aan Sergeant Shadwell en aan Madame Tracy;
• Leden van een stoere motorclub: Big Ted, Pigbog, Greaser, Skuzz (aka Grievous Bodily Harm, Cruelty to Animals, Things Not Working Properly Even After You’ve Given Them A Good Thumping But Secretly No Alcohol Lager, Really Cool People);
• Mr R P Tyler: voorzitter van de Residents’ Association. Een man die zich altijd aan alle regels houdt;
• Delivery Man: bezorger. Hij bezorgt pakketjes die achteraf van veel belang blijken te zijn;
• Mr Giles Baddicombe: een notaris van een eeuwenoud notariskantoor.
Goddelijke en anti-goddelijke wezens:
• Metatron: de stem van God;
• Satan: de Anti-Christ, de belangrijkste van de gevallen engelen. Hij speelt slechts een bescheiden rol op de achtergrond;
• Beëlzebub, Hastur en Ligur: gevallen engelen, hertogen van de hel;
• The Four Horsemen of the Apocalypse: (de allegorische karakters) DEATH (het karakter dat we kunnen kennen uit veel Terry Pratchett-romans over de Discworld), War, Famine en Pollution. De vier staan in de wereld bekend onder meerdere namen, zoals Scarlett, Red, Raven Sable, White.
Anderen:
• Chorus: koor bestaande uit Tibetanen, Aliens, Amerikanen, Atlanteans en andere wezens van de Laatste Dagen;
• Dog: een satanische hond (en kattenjager).

Website:

http://www.bbc.com/news/magazine-30512620 

Film:

De fantasyroman ‘Good Omens’ is niet voor de bioscoop verfilmd. Wel waren er plannen om het boek te verfilmen (door de regisseur Terry Gilliam). In 2017 werd er alsnog een BBC-serie van gemaakt.

Overig:

Terry Pratchett schreef ‘Good Omens’ samen met de Britse auteur Neil Gaiman. Oorspronkelijk was er een vervolg gepland, maar nadat Mr Gaiman emigreerde naar de USA, kwam dat er niet meer van.
In 1991 werd het boek onderscheiden met meerdere prijzen (o.a. voor ‘Best Fantasy Novel’).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Terry Pratchett.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Spire van William Golding
• Rosemary’s Baby van Ira Levin
• The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy van Douglas Adams

Citaat:

If you want to imagine the future, imagine a boy and his dog and his friends. And a summer that never ends.
And if you want to imagine the future, imagine a boot . . . no, imagine a sneaker, laces trailing, kicking a pebble; imagine a stick, to poke at interesting things, and throw for a dog that may or may not decide to retrieve it; imagine a tuneless whistle, pounding some luckless popular song into insensibility; imagine a figure, half angel, half devil, all human . . .
Slouching hopefully towards Tadfield . . .
. . . forever. (p.416)

Vragen over het boek:

1. Karakteriseer het karakter van Aziraphale.
2. Karakteriseer het karakter van Crowley.
3. Waarom zouden de auteurs het Bijbelse verhaal over de naderende eindtijd hebben omgekeerd in deze roman volgens jou?
4. In hoeverre is de roman een aanklacht tegen de Bijbel en het geloof en in welk opzicht is dat juist niet het geval?