If I am out of my mind, it’s all right with me, thought Moses Herzog.
Some people thought he was cracked and for a time he himself had doubted that he was all there. But now, though he still behaved oddly, he felt confident, cheerful, clairvoyant, and strong. He had fallen under a spell and was writing letters to everyone under the sun. He was so stirred by these letters that from the end of June he moved from place to place with a valise full of papers. He had carried this valise from New York to Martha’s Vineyard, but returned from the Vineyard immediately; two days later he flew to Chicago, and from Chicago he went to a village in western Massachusetts. Hidden in the country, he wrote endlessly, fanatically, to the newspapers, to people in public life, to friends and relatives and at last to the dead, his own obscure dead, and finally the famous dead.
It was the peak of summer in the Berkshires. Herzog was alone in the big old house. Normally particular about food, he now ate Silvercup bread from the paper package, beans from the can, and American cheese. Now and then he picked raspberries in the overgrown garden, lifting up the thorny canes with absent-minded caution. As for sleep, he slept on a mattress without sheets – it was his abandoned marriage bed – or in the hammock, covered by his coat. Tall bearded grass and locust and maple seedlings surrounded him in the yard. When he opened his eyes in the night, the stars were near like spiritual bodies. Fires, of course; gases – minerals, heat, atoms, but eloquent at five in the morning to a man lying in a hammock, wrapped in his overcoat.
When some new thought gripped his heart he went to the kitchen, his headquarters, to write it down. The white paint was scaling from the brick walls and Herzog sometimes wiped mouse droppings from the table with his sleeve, calmly wondering why field mice should have such a passion for wax and paraffin. They made holes in paraffin-sealed preserves; they gnawed birthday candles down to the wicks. A rat chewed into a package of bread, leaving the shape of its body in the layers of slices. Herzog ate the other half of the loaf spread with jam. He could share with rats too.

© The Viking Press, 1964.

Moses Herzog is een kind van Russische immigranten die in Canada kwamen wonen. De ouders leden armoede, de kinderen slaagden allemaal in het leven. De broers en de zus werden rijk, Moses werd een gevierde wetenschapper, een professor in literatuur en filosofie. Hij trouwde, kreeg een kind, kreeg verhoudingen, ging scheiden, hertrouwde, kreeg nog een kind en scheidde opnieuw.
Veel ontwikkelingen kort samengevat. Maar dit alles ging Herzog niet in de koude kleren zitten: de laatste tijd woont hij alleen en heel vaak weet hij zich geen raad.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Saul Bellow

Jaar van uitgave:

1964

Aantal pagina's:

341

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1920-1965

Plaats van handeling:

USA (meerdere plaatsen)

Bijzonderheden:

Een roman in meerdere genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Herzog’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Herzog’ gaat over liefde en relaties. Relaties binnen en buiten het huwelijk: echtelijke en buitenechtelijke beslommeringen, problemen met exen, zorgen om kinderen, financiële zaken. De hoofdpersoon is een man die lang voor zichzelf leefde, maar die nu eindelijk eens wil besluiten wat hij met zijn verdere leven wil gaan doen.

WAT MOET JE WETEN?

‘Herzog’ geeft een beeld van de jaren zestig zoals die zich in de USA in sommige milieus manifesteerden: welvarende stellen werden ontevreden met hun levens en hun relaties en knoopten nieuwe relaties aan, wat niet zelden gepaard ging met verdriet en ongemakkelijke situaties.

DE TAAL

De taal van ‘Herzog’ is soms lastig, met name in de vele ‘brieven’ die Herzog schrijft (en nooit verstuurt).
De alinea’s zijn van een gemiddelde lengte, de weinige hoofdstukken zijn lang.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman goed te lezen, maar niet gemakkelijk.
Dat geldt gedeeltelijk ook voor het verhaal zelf. We komen heel langzaam meer over het karakter Herzog en over zijn vele relaties te weten: vanaf dat moment wordt de roman ook veel interessanter.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Herzog’ een boek met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Het verhaal is gedeeltelijk als een soort interior monologue geschreven: via (niet-verstuurde) brieven vertelt Herzog veel over zijn verleden en over zijn opvattingen. Die fragmenten zijn minder interessant dan de scenes die vertellen over zijn veel relaties, met zowel vrouwen (minnaressen) en mannen (vrienden) als familie (ouders en broers en zus).

Actie:

‘Herzog’ bevat een verhaal met vrij weinig actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1920-1965, met de nadruk op de laatste vijf jaar.

Plaats:

De setting van ‘Herzog’ is voornamelijk New York City. Maar via flashbacks komen we veel te weten over de andere plekken waar Herzog woonde: Montreal, Canada (als kind), een dorp in Connecticut (met zijn eerste vrouw, Daisy), een dorp in Massachusetts (met zijn tweede vrouw, Madeleine), en later met Madeleine in Chicago.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Herzog’: hoe zal het gaan met Herzog en zijn vele relaties met vrouwen?

Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller. Het is echter duidelijk dat alles verteld wordt vanuit het perspectief van de hoofdpersoon, Moses Herzog.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Herzog’ zijn:
• Moses (Mose, Moshe) Herzog: een 44-jarige professor (niet gepromoveerd) in de (literatuur)geschiedenis. Sinds zijn huwelijk met Madeleine lijkt het bergafwaarts te gaan met Herzog, zowel persoonlijk als wat betreft zijn carrière: hij had al lang moeten promoveren, maar door huwelijksperikelen komt daar niet veel meer van;
• Madeleine Pontritter: de ex-vrouw van Herzog, een mooie, maar kille vrouw. Ze hebben een dochtertje, June. Madeleine is een zeer knappe, verleidelijke vrouw die echter na een paar jaar huwelijk aangaf niets (meer) te voelen voor haar echtgenoot;
• Valentine Gersbach: de beste vriend van Herzog – maar ook degene die er met Madeleine vandoor gaat. Val is discjockey en radioverslaggever, een stoere kerel die een been verloor bij de invasie in Normandië in juni 1944;
• Ramona Donsell: de huidige minnares van Herzog. Zij heeft een bloeiende bloemenzaak in New York. Ramona is mooi, lief en heel zorgzaam. Zij lijkt de enige te zijn op wie Herzog volledig vertrouwen kan.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Herzog’ zijn:
• Jonah Herzog: de (overleden) vader van Moses. Hij was een Russische immigrant, een man van twaalf ambachten en dertien ongelukken. Op voorspraak van zijn zus Zipporah Yaffe emigreerde hij naar Montreal, Canada;
• Sarah Herzog: de moeder van Moses. Zij emigreerde met haar man vanuit Petersburg naar Canada;
• Daisy: de eerste vrouw van Herzog. Zij voedt hun zoon Marco alleen op ergens in de staat Connecticut (waar Herzog eerst ook woonde);
• June: het dochtertje van Herzog, een meisje dat na de scheiding van haar ouders bij Madeleine en Gersbach opgroeit;
• Sono Oguki: een Japanse (ex-)minnares van Herzog die in New York woont;
• Phoebe Gersbach: de echtgenote van Valentine. Zij een haar (ex-)man hebben een zoon, Ephraim;
• Tennie Pontritter: de moeder van Madeleine;
• Fitz Pontritter: de vader van Madeleine, een impresario (en charmeur);
• Tante Taube (Widow Kaplitzky): de stiefmoeder van Herzog, een lieve oude weduwe die jaren met Jonah Herzog getrouwd was;
• Lucas (Luke) Asphalter: een oude en betrouwbare vriend van Herzog, een zoöloog die hij al jaren kent;
• Willie (William/Will) Herzog: de broer met wie Moses het beste contact heeft;
• Dr. Edvig: de psychiater die Herzog en Madeleine als patiënt heeft;
• Sandor Himmelstein: een advocaat – en vriend van Herzog en Madeleine. Sandor is getrouwd met Bea(trice); ze hebben drie kinderen, Sheldon, Carmel en Tessie;
• Harvey Simkin: een advocaat van Herzog – die soms ook Madeleine vertegenwoordigt;
• Shura (Alexander) en Helen Herzog: de broer en zus van Moses;
• Andere ex-minnaressen van Herzog: onder anderen Wanda (in Polen);
• Andere vrienden en kennissen: Dr. Emmerich, Libbie Vane-Erikson-Sissler (goede vriendin, getrouwd met Arnold Sissler), Geraldine Portnoy (babysitter), Shapiro (great reader), Geraldine Portnoy (oppasser van June), Reverend en Mrs. Idwal (oude buren), George Hoberly (de ex van Ramona), Miss Schwartz (de assistente van Ramona), Teodoro Valdepenas (taxichauffeur), Mr. en Mrs. Tuttle (buren in Massachusetts).

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/saul-bellow/herzog/

Film:

De roman ‘Herzog’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Herzog’ is de zesde roman van Saul Bellow.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Saul Bellow.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Humboldt’s Gift van Saul Bellow
• Dubin’s Lives van Bernard Malamud
• Exit Ghost van Philip Roth

Citaat:

Perhaps he’d stop writing letters. Yes, that was what was coming, in fact. The knowledge that he was done with these letters. Whatever had come over him these last months, the spell, really seemed to be passing, going. (p.341)

Vragen over het boek:

1. Wat is de functie van de brieven die Herzog ‘schrijft’?
2. Waarom denk je dat Madeleine een scheiding aanvroeg?
3. Waarom is Herzog zo onzeker in zijn relatie met betrekking tot de aardige Ramona?
4. In hoeverre vindt Herzog het geluk in zijn leven en in de liefde?