It was nine o'clock in the evening, in Blackbury High Street.
It was dark, with occasional light from the full moon behind streamers of worn-out cloud. The wind was from the southwest and there had been another thunderstorm, which freshened the air and made the cobbles slippery.
A police sergeant moved, very slowly and sedately, along the street.
Here and there, if someone was very close, they might have seen the faintest line of light around a blacked-out window. From within came the quiet sounds of people living their lives – the muffled notes of a piano as someone practiced scales, over and over again, and the murmur and occasional burst of laughter from the wireless.
Some of the shop windows had sandbags piled in front of them. A poster outside one shop urged people to Dig for Victory, as if it were some kind of turnip.
On the horizon, in the direction of Slate, the thin beams of searchlights tried to pry bombers out of the clouds.
The policeman turned the corner and walked up the next street, his boots seeming very loud in the stillness.
The beat took him up as far as the Methodist chapel, and in theory would then take him down Paradise Street, but it didn't do that tonight because there was no Paradise Street anymore. Not since last night.

© Penguin Random House Company / Doubleday, 1996

Johnny Maxwell en zijn drie vrienden komen de vreemde Mrs Tachyon tegen in een steegje. Het oude mensje lijkt ziek te zijn en de vrienden brengen haar naar het ziekenhuis.
Mrs Tachyon is een dame van onbestemde leeftijd, een zogenaamde ‘bag lady’, een zwerfster die alleen maar wat plastic tassen heeft die ze in een gammele boodschappenkar bewaart. O ja, en ze heeft een bijzonder valse kat (die ook in de kar zit): Guilty. Mrs Tachyon leeft op straat en soms is ze zo maar maandenlang verdwenen.
Johnny besluit haar kar met inhoud (+ kat) te bewaren in de garage van zijn opa (waar hij samen met zijn moeder woont) totdat Mrs Tachyon weer beter is. Maar als hij samen met zijn vriendin Kirsty (die zich deze week Kasandra noemt) in de kar kijkt en de vreemde tassen van Mrs Tachyon aanraakt, komen zij plotseling in een andere tijd terecht. Het is 1941, de avond voor het bombardement op Blackbury, de ‘Blackbury Blitz’.
Johnny slaagt erin zichzelf en Kirsty weer terug te laten reizen door de tijd. Maar als hij het tijdreizen aan zijn avontuurlijke, stoere en nogal afwijkende vrienden Yo-less, Bigmac en Wobbler vertelt, willen die ook ‘terug in de tijd’. Johnny altijd met zijn flauwe geintjes …
Johnny doet wat hem gevraagd wordt en samen met zijn drie vrienden (en met Kasandra/Kirsty) komt hij opnieuw uit in 1941, op de avond voor het bombardement. Zijn vrienden, met afwijkende kapsels, kleding, gedrag en huidskleur, hebben een probleem in het stadje. Maar Johnny zint op een plan om iets tegen dat bombardement te doen …

ERK Niveau:

B1

Schrijver:

Terry Pratchett

Jaar van uitgave:

1996

Aantal pagina's:

264

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1940-2000

Plaats van handeling:

UK, een denkbeeldige stad (Blackbury)

Bijzonderheden:

Dit is deel III uit de Johnny Maxwell trilogie. De boeken gaan over de 12-/13-jarige Johnny. De verhalen kunnen afzonderlijk van elkaar gelezen worden; het zijn geen vervolgverhalen.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Johnny and the Bomb’ is een verhaal over vier vrienden, over een dakloze oude dame en over de oorlog. De levens van de dame en de jongens vervlechten zich op een speciale manier met elkaar; het verhaal lijkt soms een soort tijdreis. De jeugdroman wordt met de nodige humor verteld; maar het is wel humor die vaak met de Engelse taal te maken heeft (en daarom is het waarschijnlijk humor voor iets meer gevorderde lezers).

WAT MOET JE WETEN?

Voor het begrijpen van ‘Johnny and the Bomb’ heb je niet zoveel extra kennis nodig. Het is een verhaal over jongeren die op straat op zoek zijn naar avonturen, die geintjes met elkaar uithalen en die eigenlijk heel brave jongens zijn. Het verhaal heeft wel een heel duidelijke link naar de Tweede Wereldoorlog, een tijd waarin veel Britse steden vaak en zwaar gebombardeerd werden.
Als je niets vindt aan verhalen met vreemde tijdssprongen – zoals personen die nu eens in het nu (van 1996) en dan weer tijdens de Tweede Wereldoorlog leven – dan moet je deze jeugdroman niet lezen.

DE TAAL

De woorden van ‘Johnny and the Bomb’ zijn niet echt moeilijk. Maar het vocabulaire is soms wel voor gevorderden, vooral wanneer het om taal- en woordgrapjes gaat. De alinea’s zijn gemiddeld van lengte en er zijn veel dialogen. De hoofdstukken zijn redelijk lang.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘Johnny and the Bomb’ zal voor weinig geoefende lezers een probleem zijn. Er worden weinig moeilijke woorden gebruikt en de zinnen en alinea’s zijn nooit erg lang.
Ook het verhaal is boeiend genoeg om de roman te willen uitlezen. Als lezer denk je telkens: wat gaat er gebeuren en hoe lost Johnny dit probleem nu weer op?
Op basis van deze eigenschappen is ‘Johnny and the Bomb’ een boek met een literair niveau B 3c en een taal-(ERK-)niveau B1.

Schrijfstijl:

Mr Pratchett is een boeiende schrijver. Hij is het sterkst in fantasieverhalen en daartoe behoort ‘Johnny and the Bomb’ eigenlijk ook. Het is een soort fantasy: karakters die in meerdere perioden (zoals het ‘nu’ of tijdens de Tweede Wereldoorlog) leven, beleven in beide tijden hun avonturen. Onwerkelijk, maar, zoals heel vaak bij Terry Pratchett, zeker een onderwerp om over na te denken.

Actie:

‘Johnny and the Bomb’ kent redelijk veel actie. Het verhaal begint heel abrupt: een paar agenten maken tijdens de Tweede Wereldoorlog een bombardement mee en daarbij is ook een dame op leeftijd betrokken. Die dame duwt een supermarktkarretje met al haar spulletjes voort. Alleen, zo’n karretje bestond helemaal niet tijdens de Tweede Wereldoorlog …
Vanaf dat moment verplaatsen de handelingen zich naar het ‘nu’ (van 1996). Maar er zijn meerdere tijdssprongen naar vroeger.

Tijd:

De young adult novel ‘Johnny and the Bomb’ beschrijft avonturen uit 1996, maar ook uit de periode 1939-1945 (namelijk het jaar 1941): de Tweede Wereldoorlog die in Engeland vaak werd gekenmerkt door zware bombardementen in de steden.
Het eigenlijke verhaal speelt zich af over een periode van een aantal dagen. Maar er zijn veel tijdssprongen – een soort flashbacks, maar dan heel speciale – naar het jaar 1941.

Plaats:

De plaats waar ‘Johnny and the Bomb’ zich afspeelt is een denkbeeldige stad in Groot-Brittannië, Blackbury genaamd.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Johnny and the Bomb’: hoe kan Johnny Maxwell erin slagen de bewoners van Blackbury uit 1941 te helpen en wat heeft die Mrs Tachyon te maken met de Tweede Wereldoorlog?

Verteller:

Het verhaal ‘Johnny and the Bomb’ wordt verteld door een alwetende verteller. Deze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van de hoofdpersoon, Johnny Maxwell.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Johnny and the Bomb’ zijn:
• Johnny Maxwell: een 13-jarige jongen. Hij woont bij zijn opa, samen met zijn moeder (na de scheiding van zijn ouders). Johnny heeft een drietal vrienden en een vriendin; eigenlijk allemaal afwijkende types. Maar Johnny kan goed met alle vier opschieten. Daarnaast heeft hij nog een paar andere talenten; zo ervaart hij bijvoorbeeld meer dan andere mensen; het is net of hij een extra zintuig heeft …
• ‘Wobbler’ Johnson: de beste vriend van Johnny. Hij doet wel eens dingen die niet mogen. Hij eet graag, vaak en veel. Hij is een nerd – maar zo’n echte nerd, dat hij niet eens lid mag worden van de nerds-club;
• ‘Bigmac’ (echte naam: Simon Wrigley): ook een vriend van Johnny. Hij is erg mager, hij heeft gezondheidsproblemen en hij heeft veel last van astma. Hij is bijzonder goed in wiskunde;
• ‘Yo-less’: een coole gast. Hij is zwart (zijn grootouders kwamen ooit uit de Cariben), maar hij gedraagt zich blanker dan zijn vrienden: hij houdt zich keurig aan alle regels, hij wil later een goede baan hebben en hij is heel gehoorzaam aan zijn zeer gelovige moeder. Hij draagt bij voorkeur een schooluniform.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Johnny and the Bomb’ zijn:
• Mrs Tachyon, the bag lady: een zwerfster van onbepaalde leeftijd. Ze is heel oud – maar dat was ze tijdens de Tweede Wereldoorlog ook al … In haar boodschappenkarretje heeft ze vreemde tassen (die soms bewegen);
• Guilty: de kat van Mrs Tachyon. Een uitzonderlijk agressief en onvriendelijk monster;
• Kirsty (ook wel Kasandra genaamd): de vriendin van Johnny;
• Sergeant Comely: de verantwoordelijke dienaar van de wet in Blackbury;
• Sir John: ongeveer de rijkste man ter wereld (in 1996).

Website:

http://www.thebookbag.co.uk/reviews/index.php?title=Johnny_and_the_Bomb_by_Terry_Pratchett

Film:

‘Johnny and the Bomb’ is verfilmd als TV-serie door de BBC.

Overig:

‘Johnny and the Bomb’ is een humoristisch verhaal, maar het heeft ook een ernstige ondertoon: de stad wordt bevolkt door eenzame personen (zoals Mrs Tachyon, de oude zwerfster). En het gaat er in het verhaal om hoe jongeren – zoals Johnny en zijn vrienden – omgaan met dit soort mensen. Tevens gaat het verhaal over andere tijden (namelijk over de Tweede Wereldoorlog).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Terry Pratchett.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• A Time of Fire van Robert Westall
• Carrie’s War van Nina Bawden
• The File on Fraulein Berg van Joan Lingard

Citaat:

Johnny stood up.
‘We didn’t come here by accident,’ he said. ‘I was thinking a lot about tonight, and we ended up coming here just the same. I don’t know why. But we’ve got to do something, even if there’s nothing we can do. So I’m going to …’ (p.145)

Vragen over het boek:

1. Waarom is Mrs Tachyon een belangrijk karakter in dit verhaal?
2. Wat zit er eigenlijk in de zakken en tassen die Mrs Tachyon in haar kar heeft?
3. Welke van de vrienden helpt Johnny het beste volgens jou? Waarom vind je dat?
4. Als deze roman een les bevat, welke zou dat dan kunnen zijn volgens jou?