4/5 - (1 stemmen)

Oliver Twist

Niveau:
Genre: bildungsroman
Thema: goed en kwaad

Getagd op:
Verkrijgbaar bij bol.com
var bol_sitebar_v2={"id":"bol_1699381955430", "baseUrl":"partner.bol.com","productId":"9200000045481005","familyId":"","siteId":"30874","target":true,"rating":true,"price":true,"deliveryDescription":true,"button":true,"linkName":"Oliver%20Twist%20%28ebook%29%2C%20Charles%20Dickens","linkSubId":""};

SNEL NAAR...





Het begin!

Among other public buildings in a certain town, which for many reasons it will be prudent to refrain from mentioning, and to which I will assign no fictitious name, there is one anciently common to most towns, great or small: to wit, a workhouse; and in this workhouse was born; on a day and date which I need not trouble myself to repeat, inasmuch as it can be of no possible consequence to the reader, in this stage of the business at all events; the item of mortality whose name is prefixed to the head of this chapter.
For a long time after it was ushered into this world of sorrow and trouble, by the parish surgeon, it remained a matter of considerable doubt whether the child would survive to bear any name at all; in which case it is somewhat more than probable that these memoirs would never have appeared; or, if they had, that being comprised within a couple of pages, they would have possessed the inestimable merit of being the most concise and faithful specimen of biography, extant in the literature of any age or country.
Although I am not disposed to maintain that the being born in a workhouse, is in itself the most fortunate and enviable circumstance that can possibly befall a human being, I do mean to say that in this particular instance, it was the best thing for Oliver Twist that could by possibility have occurred. The fact is, that there was considerable difficulty in inducing Oliver to take upon himself the office of respiration, – a troublesome practice, but one which custom has rendered necessary to our easy existence; and for some time he lay gasping on a little flock mattress, rather unequally poised between this world and the next: the balance being decidedly in favour of the latter. Now, if, during this brief period, Oliver had been surrounded by careful grandmothers, anxious aunts, experienced nurses, and doctors of profound wisdom, he would most inevitably and indubitably have been killed in no time. There being nobody by, however, but a pauper old woman, who was rendered rather misty by an unwonted allowance of beer; and a parish surgeon who did such matters by contract; Oliver and Nature fought out the point between them. The result was, that, after a few struggles, Oliver breathed, sneezed, and proceeded to advertise to the inmates of the workhouse the fact of a new burden having been imposed upon the parish, by setting up as loud a cry as could reasonably have been expected from a male infant who had not been possessed of that very useful appendage, a voice, for a much longer space of time than three minutes and a quarter.

© Nelson Doubleday, Inc., 1838/1977.

^ Terug naar boven

Algemeen

Een vrouw bevalt in een armenhuis en kleine Oliver wordt geboren. De moeder overlijdt en Oliver wordt op een zeer sobere manier opgevangen en opgevoed in het ‘workhouse’ van de plaatselijke kerk. Het bestuur van die kerk is hem liever kwijt dan rijk: zij bieden zelfs geld aan een handwerkman die hem in dienst wil nemen. Dat gebeurt: Oliver wordt hulpje bij een doodgraver.
Maar, vanwege de nog grotere honger en andere ontberingen, vlucht hij naar Londen. Waar hij wordt opgevangen in een bende zakkenrollers en inbrekers. Het gaat van kwaad tot erger.
Totdat een lieve oude man zich over hem ontfermd en hem onderdak biedt. Maar helaas duurt dat maar even: opnieuw wordt Oliver ingelijfd bij hetzelfde dievengilde.
Zou hij ooit nog het geluk van een liefhebbende familie mogen meemaken …?


^ Terug naar boven

Boekinformatie

ERK Niveau:
C1

Schrijver:
Charles Dickens

Jaar van uitgave:
1838

Aantal pagina's:
404

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:
1800-1850

Plaats van handeling:
GB, Londen en het platteland

Bijzonderheden:
Een roman in 53 getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Oliver Twist’.


^ Terug naar boven

Het boek - onderwerp

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De bildungsroman ‘Oliver Twist’ is een spannend verhaal over growing-up, over goed en kwaad, over rijk en arm. In de tijd waarin het boek uitkwam werd het gezien als een confronterend verhaal over goede en vooral slechte mensen: veel hoofdpersonen zijn onbetrouwbare mensen in overheids- of in kerkelijke dienst, of zij leven aan de zelfkant van het leven waar ze zich in leven houden met zakkenrollen, inbreken en andere illegale activiteiten.
Het verhaal wordt tot in de kleinste details beschreven en daardoor kan het op de moderne lezer vaak als traag overkomen, maar het is en blijft een geweldig meesterwerk, waarin de slechteriken bestraft en de mensen van goede wil beloond worden. Meestal …


WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Oliver Twist’ moet je weten dat de normen en waarden in de tijd van Dickens anders waren dan nu. Wie arm was had pech gehad (afkomst, luiheid, geestelijke of lichamelijke gebreken, domheid), wie op het verkeerde pad ging en daarbij werd gesnapt kwam meestal aan de galg te hangen …
Kinderarbeid was schering en inslag: de kleine Oliver wordt (bijna) uitgeleend (tegen betaling aan een schoorsteenveger. Dat zou zeker zijn dood zijn geworden: veel te kleine, ondervoede, magere kinderen overleefden de lange, bochtige en giftige schoorsteengangen niet. Oliver werkt gelukkig niet voor die schoorsteenveger: hij werkt zonder betaling voor een doodgraver en hij moet later zakkenrollen en inbreken op commando van enkele criminelen …




^ Terug naar boven

Het boek - Moeilijkheid

DE TAAL

De taal van ‘Oliver Twist’ is lastig. De woorden zijn ouderwets en moeilijk, de zinnen en de alinea’s zijn vaak lang. Het verhaal wordt vaak omslachtig verteld.
De hoofdstukken zijn echter kort. En wanneer je eenmaal in het verhaal zit, zul je zeker willen doorlezen: het verhaal wordt namelijk heel spannend verteld.


DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman niet gemakkelijk.
Dat geldt zeker niet voor het verhaal. Dat is razend spannend. Een kind dat in ellende wordt grootgebracht met veel mishandeling en verwaarlozing, dat later het geluk lijkt te vinden. En het dan weer kwijtraakt … En later …?
Op basis van deze eigenschappen is ‘Oliver Twist’ een boek met een literair niveau C 4e en een taal-(ERK-)niveau C1.


Schrijfstijl:

De roman is geweldig goed geschreven. Hoewel het boek vaak tot kinderboek werd bewerkt en als kinderfilm werd gepresenteerd, is het dat zeker niet: dit is een schrijvende aanklacht tegen de ‘gegoede’ burgerij. Armen, werklozen, kanslozen, daklozen, weeskinderen – iedereen werd uitgebuit. Dat ging om geldelijk gewin en om goedkope arbeid. Dickens schreef hier een aanklacht tegen met ‘Oliver Twist’. Een succesvolle aanklacht die heel spannend leest en die je tot tranen toe zal ontroeren.



^ Terug naar boven

Het boek - het verhaal

Actie:

‘Oliver Twist’ bevat een verhaal met veel actie. Die actie is soms wat moeilijk te herkennen voor moderne lezers vanwege de vele onderbrekingen en uitvoerige beschrijvingen, maar de actie is er zeer zeker wel. Veel recensenten en lezers vonden het overigens in 1838 een zeer schokkend boek: dronkenschap, prostitutie, moord en doodslag met in de hoofdrollen figuren uit de laagste klassen: schandalig …


Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1800-1850. Het was een harde tijd met veel ziekte, dood en zware arbeid – vooral voor weeskinderen zoals Oliver.


Plaats:

De setting van ‘Oliver Twist’ is voornamelijk de stad Londen en haar nabije omgeving. Het verhaal begint echter in een niet nader genoemd stadje op een kilometer of zeventig van de hoofdstad. Dickens noemt opzettelijk de naam van de stad niet: het zou wellicht een kwaad daglicht hebben kunnen werpen op de kerkelijke autoriteiten die hun ‘parish boys’ op zo’n schandalige manier behandelden.


Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Oliver Twist’: hoe zal de jeugd van Oliver verlopen?


Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller. Zo nu en dan onderbreekt de schrijver – ‘I’ – het verhaal om even iets voor te bereiden (van wat komen gaat) of iets samen te vatten (van wat geweest is). Handig voor de oorspronkelijke lezers – die immers de roman in feuilletonvorm (in ‘installments’, of in afleveringen) te zien kregen.




^ Terug naar boven

Het boek - de karakters

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Oliver Twist’ zijn:
• Oliver Twist: een weeskind. Zijn moeder overlijdt bij zijn geboorte in een armenhuis. Zijn vader kent hij niet. We volgen Oliver van zijn geboorte tot aan zijn pubertijd – met de nadruk op zijn kindertijd. Oliver wordt ‘Twist’ genoemd, omdat de verantwoordelijke man bij het armenhuis (‘the beadle of the workhouse’) een achternaam met een ‘T’ nodig had. Oliver is een bang kind, dat gaandeweg gelukkig slimmer in het overleven wordt;
• Mr Bumble (the beadle, de ‘pedel’: de man die in de ‘workhouse’ namens de kerk (‘parish’) jongens in het gareel houdt, waar nodig bestraft en ze later uitbesteedt bij bedrijfjes;
• Jack Dawkins, ‘The Artful Dodger’: de jongeman die Oliver naar een rovershol in Londen brengt. Jack is een sluwe zakkenroller;
• Fagin, the Jew: de Joodse eigenaar van het rovershol. Hij leidt jonge boefjes op tot ervaren zakkenrollers en hij verhandelt zijden zakdoeken, portemonnees en andere spullen aan andere helers en opkopers;
• Nancy: een jonge vrouw die voor Fagin werkt (als prostituee?) maar die samenwoont met Bill Sykes;
• Bill Sykes: een agressieve en zeer gewelddadige crimineel. Hij werkt vaak samen met Fagin, maar hij is niet bij hem in dienst;
• Mr Brownlow: een rijke, aardige meneer die door Jack en Charley beroofd wordt. Hij laat Oliver arresteren, maar hij neemt hem daarna in huis. Mr Brownlow lijkt Oliver te herkennen;
•  Monks’ (Edward Leeford): een mysterieuze man, die zowel Fagin als Oliver als Mr Brownlow blijkt te kennen.


Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Oliver Twist’ zijn:
• Personeel in ‘the workhouse’ waar Oliver geboren wordt, zoals Mrs Thingummy (nurse);
• Personeel in ‘the ‘farm’ workhouse’ waar Oliver wordt opgevoed om vandaar aan het werk te gaan: Mrs Mann (lady of the house), Susan (maid), the master (huismeester), Mrs Corney (matron of the house, de directrice), Anny (maid), Martha (maid), Old Sally (maid);
• Leden van ‘the board of the parish’, zoals Mr Limkins;
• Mr Gamfield, chimney-sweeper: een schoorsteenveger die graag een mager jongetje in dienst neemt dat schoorstenen kan schoon ragen (waarbij Mr Gamfield daar ook nog geld voor krijgt);
• Mr Sowerberry, undertaker: de begrafenisondernemer van de parochie;
• Mrs Sowerberry, Charlotte, Noah Claypole en Bill: de echtgenote, de meid, de knecht en de doodgraver van de begrafenisondernemer;
• Dick: een ziekelijk jongetje uit het ‘workhouse’ dat bevriend is met Oliver;
• Charley Bates: een zakkenroller, een maatje van Jack Dawkins;
• Bet (Betsy): een meisje dat voor Fagin werkt (ook als prostituee?);
• Mr Fang: een rechter;
• Mrs Bedwin: de dienstbode van Mr Brownlow;
• Mr Grimwig: een vriend van Mr Brownlow, een man die veel mensen wantrouwt;
• Barney: een vriend van Bill Sykes en van Fagin;
• Tom Chitling: een kennis van Fagin;
• Toby Crackit: een handlanger van Bill Sykes, een inbreker;
• Andere criminelen in Londen: Lively (marktkoopman), the landlord of the pub ‘The Cripples’ en Kags;
• Bedienden van Mrs Maylie: Mr Giles (butler, steward), Brittles (lad of all work), the tinker (ketellapper), the cook, the housemaid;
• Mrs Maylie: een weduwe die in een groot landhuis samen woont met haar nicht en een aantal bedienden;
• Miss Rose Fleming: de 17-jarige nicht van Mrs Maylie;
• Mr Harry Maylie: de 25-jaige zoon van Mrs Maylie die in Londen werkt en woont;
• Mr Losberne: de arts van de familie Maylie;
• Politiemensen in Chertsey en omgeving: the constable en de detectives Blathers en Duff.





^ Terug naar boven

Het boek - verder


Film:

‘Oliver Twist’ is in ieder geval 20 (!) keer verfilmd voor de bioscoop, naast talloze TV-films en –series.


Overig:

‘Oliver Twist’ heeft als subtitel: ‘The Parish Boy’s Progress’, wat aangeeft dat Oliver, als weeskind, onder verantwoordelijkheid van de kerk (de Anglicaanse parochie oftewel, the parish) werd opgevoed. En wat voor een opvoeding was dat ….



^ Terug naar boven

Auteur en Werken

Link naar pagina over auteur
-->Informatie over Charles Dickens.

Auteur:

Werken:


^ Terug naar boven

Meer

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
The Prince and the Pauper van Mark Twain
The Water Babies van Charles Kingsley
Dodger van Terry Pratchett


Citaat:
The men laid hands upon him, and disengaging Oliver from his grasp, held him back. He struggled with the power of desperation, for an instant; and, then sent up cry upon cry that penetrated even those massive walls and rang in their ears until they reached the open yard. (p.400)

Vragen over het boek:

1. Welke indruk krijg je van de mensen die voor het weeshuis (‘the workhouse’) werken, zowel het personeel, als de leiding als het bestuur? Geef een voorbeeld van elke groep waaruit blijkt wat je bedoelt.
2. Waarom wil Mr Brownlow de jonge Oliver zo graag helpen, denk je?
3. Wat heeft Monks met Oliver Twist te maken?
4. Wat heeft de familie Maylie met Oliver te maken?




^ Terug naar boven

Comments are closed.