Aristotle contemplating the bust of Homer thought often of Socrates while Rembrandt dressed him with paint in a white Renaissance surplice and a medieval black robe and encased him in shadows. ‘Crito, I owe a cock to Asclepius,’ Plato has Socrates saying after he had swallowed his cup of poison and felt the numbing effects steal up through his groin into his torso and approach his heart. ‘Will you remember to pay the debt?’
Now Socrates, of course, did not owe a cock to Asclepius, the god of medicine.
And the leather merchant Asclepius, you will find written here, son of the physician Eurymynedes, was as baffled as anyone to learn of the bequest from the slave who appeared on his doorstep in the morning with a live rooster in his arms. The authorities were curious also and took him into custody for questioning. They put him to death when he continued to profess his ignorance and would not reveal the code.

Rembrandt painting Aristotle contemplating the bust of Homer was himself contemplating the bust of Homer where it stood on the red cloth covering the square table in the left foreground and wondering how much money it might fetch at the public auction of his belongings that he was already contemplating was sooner or later going to be more or less inevitable.
Aristotle could have told him it would not fetch much. The bust of Homer was a copy.
It was an authentic Hellenistic imitation of a Hellenic reproduction of a statue for which there had never been an authentic original subject.

© Macmillan London Limited / Picador, 1988.

Als Rembrandt een schilderij van de Griekse filosoof Aristoteles maakt kijken we door de ogen van die filosoof naar het Amsterdam van de zeventiende eeuw en naar het Athene uit de tijd van Aristoteles. In de ‘democratie’ Athene wonen meesters en slaven, burgers, geleerden en politieke en militaire leiders. Wanneer iemand opstaat tegen de republiek of daar iets kritisch over zegt, wordt hij geëxecuteerd – of hij mag zelf een gifbeker leegdrinken (zoals Socrates).
Wanneer de Lage Landen zich proberen te ontworstelen aan de Spaanse macht, blijkt dat ze al heel snel veel invloed in de wereld krijgen: op de handel, op de hegemonie op de wereldzeeën, op de kustgebieden op vrijwel alle continenten - en in de schilderkunst. En terwijl Amsterdam de rijkste en machtigste stad ter wereld wordt, heeft Rembrandt van Rijn de grootst mogelijke moeite om in zijn levensonderhoud te voorzien.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Joseph Heller

Jaar van uitgave:

1988

Aantal pagina's:

351

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

500 BC-1700 AD

Plaats van handeling:

Nederland (Amsterdam) en Griekenland (Athene)

Bijzonderheden:

De roman bestaat uit 16 delen en uit 36 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Verbeeld je’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De historische roman ‘Picture This’ gaat over Griekse en Nederlandse geschiedenis: de geschiedenis van de beroemdste Griekse filosofen Socrates, Plato en Aristoteles en over het leven van de beroemdste Nederlandse schilder, Rembrandt van Rijn. Daarmee komen we heel veel te weten over de stadstaat Athene in Griekenland en over de opkomst van de nieuwe Europese republiek Nederland.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Picture This’ moet je interesse hebben in geschiedenis. De roman vertelt het (vaak bloedige en schokkende) verhaal van de republiek Athene en (de opkomst van) de republiek Nederland. Het leven in Athene werd gekenmerkt door politieke onrust en achterdocht: beroemde denkers als Socrates werden gedood, anderen zoals Aristoteles moesten vluchten; enkelen, zoals Plato, mochten blijven leven – mits ze zich aanpasten aan de grillen van de stadsleiders. Het leven in Amsterdam werd gekenmerkt door handel en geld verdienen, door kunst en (financiële en persoonlijke) tragedies.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Picture This’ zijn soms lastig, maar de taal blijft altijd heel toegankelijk – ondanks de soms taaie thema’s.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn weinig dialogen – dit komt onder andere door de vele historische feiten die worden vermeld.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘Picture This’ zeker goed te volgen.
Dat geldt ook voor het verhaal. We krijgen een beeld van de grillen van de leiders in Athene en de filosofen die daarmee moeten leren leven (of anders doodgaan). Tevens lezen we alles over de opkomst van de republiek der Nederlanden in een onzekere tijd (veel familieleden van Rembrandt stierven jong): de jonge republiek breidde haar macht al tijdens de 80-jarige oorlog met Spanje uit naar alle windstreken. De Nederlanden kregen (of kochten of roofden) land en bezittingen in Noord-Amerika, de Cariben, Zuid-Amerika, West-, Zuid- en Oost-Afrika, India en Ceylon, Japan, China, Indonesië en Australië.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Picture This’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

‘Picture This’ is boeiend, maar ook soms theoretisch geschreven. Wellicht hier en daar iets te informatief (te uitgebreid en te theoretisch), maar vaak interessant voor de Nederlandse lezer – al was het alleen maar omdat het veel over de vroegere macht van Nederland gaat. De nadruk ligt in de roman overigens op het oude Athene.
Vrij humoristisch in dit – toch wel vrij ernstige verhaal – zijn de anachronismen. Zo kijkt Aristoteles nogal meewarig wanneer New Yorkers uit de twintigste eeuw commentaar leveren op zijn gezicht of op zijn kleding (op het schilderij, uiteraard).

Actie:

De historische roman ‘Picture This’ bevat een verhaal met een beperkte hoeveelheid actie.

Tijd:

‘Picture This’ speelt zich af in de jaren 500-300 voor Christus (in Athene) en 1600-1700 in Amsterdam. De verhalen worden verteld aan de hand van de levens van de Griekse filosofen Socrates, Plato en Aristoteles en het leven van Rembrandt van Rijn (in Leiden en Amsterdam).

Plaats:

De setting van ‘Picture This’ is twee landen (voornamelijk steden): Nederland (Amsterdam) en Griekenland (Athene). Via de schilderijen van Rembrandt komen we veel te weten over de opkomst van de republiek der Nederlanden en over het leven in het klassieke Athene.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Picture This’: hoe zullen de levens van Rembrandt en van Aristoteles verlopen?

Verteller:

De roman ‘Picture This’ heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Picture This’ zijn:
In Nederland:
• Rembrandt van Rijn (1606-1669): de beroemdste Nederlandse schilder uit de Gouden Eeuw. Hij was zeer succesvol en populair; maar tegelijkertijd was hij ook ongelukkig (met veel sterfgevallen in de familie) en hij verviel regelmatig in armoede (vanwege zijn slechte financiële inzicht);
• Saskia van Uylenburgh (1612-1642): de vrouw van Rembrandt. Zij is een Friezin (familie van de burgemeester van Leeuwarden) die via haar oom Rembrandt ontmoet. Het huwelijk is kort en het wordt gekenmerkt door veel sterfgevallen.
In het oude Griekenland:
• Socrates (470/469-399 v.Chr.): een beroemde filosoof uit het oude Griekenland (Athene). Hij twijfelde aan veel en stelde overal vragen bij, tot aan zijn executie toe – tot wanhoop van de mensen om hem heen. Voor zijn lessen vroeg Socrates nooit geld; soms kreeg hij iets van een leerling. Vanwege zijn kritische houding tegenover de leiders in Athene werd hij gedwongen een gifbeker leeg te drinken. Eigenlijk is Socrates in de roman een belangrijker figuur dan de op het schilderij afgebeelde Aristoteles;
• Plato (427-347 v.Chr.): een leerling van Socrates. Hij schreef zijn ideeën (en die van anderen) op – in tegenstelling tot Socrates. Plato werd beroemd vanwege zijn ideeënleer. Plato reisde veel en hij had regelmatig contact met andere geleerden;
• Aristotle (Aristoteles) (384-322 v.Chr.): een leerling van Plato. Aristoteles schreef veel over filosofie, psychologie en politiek – hoewel veel van zijn werk verloren is gegaan. Hij werd beschuldigd van verraad aan de stad en hij vluchtte daarom naar het landgoed van zijn moeder, waar hij na een jaar overleed. Aristoteles was geliefd bij zijn vrienden en familie – evenals bij zijn slaven (die hij goed behandelde).

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Picture This’ zijn:
In Nederland:
• Geertge Dircx: een weduwe die voor Rembrandt werkt, met wie hij korte tijd een verhouding krijgt;
• Hendrickje Stoffels: de dienstmeid van Rembrandt die later een kind van hem krijgt;
• Titus: de zoon van Rembrandt en Saskia, het enige kind van Rembrandt en Saskia dat ouder wordt dan twee maanden;
• Hendrick van Uylenburgh: een kunsthandelaar die werk van Rembrandt koopt en verkoopt;
• Jan Six: een kunsthandelaar en vriend die vaak werk van Rembrandt koopt;
• Don Antonio Ruffo: de Italiaanse edelman uit Messina die het schilderij van Rembrandt van Aristoteles koopt.
In het oude Griekenland:
• Pythia, Nicanor en Nicomachus: de dochter en de zoons van Aristotle;
• Xantippe: de vrouw van Socrates – zij en haar man hebben vaak conflicten;
• Andere leiders en notabelen in Athene: Pericles, Cleon, Nicias, Alcibiades, Anytus, Asclepius, Crito;
• Alexander (de Grote): de beroemde Griekse veldheer uit Macedonië die bij Aristoteles studeerde;
• Olympias: de moeder van Alexander;
• King Philip of Macedonia: de vader van Alexander.

Website:

https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/books/98/02/15/home/heller-picture.html

Film:

De historische roman ‘Picture This’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Picture This’ is de zesde roman van Joseph Heller, een verhaal dat zich afspeelt in Griekenland en in Nederland.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Joseph Heller.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Girl with the Pearl Earring van Tracy Chevalier
• The Enchantress of Florence van Salman Rushdie
• The Thousand Autumns of Jacob de Zoet van David Mitchell

Citaat:

The Rembrandt painting of Aristotle contemplating the bust of Homer may not be by Rembrandt but by a pupil so divinely gifted in learning the lessons of his master that he never was able to accomplish anything more and whose name, as a consequence, has been lost in obscurity. The bust of Homer that Aristotle is shown contemplating is not of Homer. The man is not Aristotle. (p.351)

Vragen over het boek:

1. In welk opzicht verschilt Socrates van Aristoteles als je kijkt naar hun levens zoals ze beschreven worden?
2. Welk beeld krijg je van Amsterdam in de zeventiende eeuw?
3. Wat is het verschil tussen de politieke leiders en de filosofen in Griekenland?
4. Waarom was het leven van Rembrandt niet altijd even gelukkig, ondanks zijn successen?