I could find him every noon, sitting on a bench in the Rathaus Park with a small, fat bag of hothouse radishes in his lap and a bottle of beer in one hand. He always brought his own saltshaker; he must have had a great number of them, because I can't recall a particular one from the lot. They were never very fancy saltshakers, though, and once he even threw one away; he just wrapped it up in the empty radishbag and tossed it in one of the park's trashcans.
Every noon, and always the same bench – the least splintery one, on the edge of the park nearest the university. Occasionally he had a notebook with him, but always the corduroy duckhunter's jacket with its side slash-pockets, and the great vent-pocket at the back. The radishes, the bottle of beer, a saltshaker, and sometimes the notebook – all of them from the long, bulging vent-pocket. He carried nothing in his hands when he walked. His tobacco and pipes went in the side slash-pockets of the jacket; he had at least three different pipes.
Although I assumed he was a student like myself, I hadn't seen him in any of the university buildings. Only in the Rathaus Park, every noon of the new spring days. Often I sat on the bench opposite him while he ate. I'd have my newspaper, and it was a fine spot to watch the girls come along the walk; you could peek at their pale, winter knees – the hardboned, blousy girls in their diaphanous silks. But he didn't watch them; he just perched as alertly as a squirrel over the bag of radishes. Through the bench slats, the sun zebra-striped his lap.
I'd had more than a week of such contact with him before I noticed another of his habits. He scribbled things on the radishbag, and he was always stashing little pieces of bag in his pockets, but more often he wrote in the notebook.

© Transworld Publishers Ltd. / Corgi Books, 1968/1979.

I Siggy
De verteller, Graff, ontmoet een student, Siggy, in Wenen, de stad waar hij ook studeert – zonder veel succes, overigens. De Zwitsers-Oostenrijkse Graff koopt samen met de Servisch-Oostenrijkse Siggy een motorfiets en ze trekken erop uit: Siggy stuurt en Graff zit achterop. In het laaggebergte rond Wenen zorgen ze voor veel ophef: meisjes zoeken contact met hen, geiten worden door hun vrijgelaten, een melkkar wordt vernield en bijenkorven slaan kapot.

II The Notebook
De verteller, Siggy, vertelt wat hij heeft gedaan toen hij Graff liet uitrusten: hij wilde de beren in de Weense dierentuin vrijlaten. Maar in zijn notebook vertelt hij ook over het leven van zijn ouders en grootouders: de Weense moeder die het begin van de oorlog in Wenen meemaakte en de Servische vader die probeerde in zijn complexe Balkanland te overleven.

III Setting Them Free
De verteller, Graff, vertelt de rest van het verhaal. Hij concludeert wat hij moet doen na het incident in het dorp en nadat hij de aantekeningen van Siggy heeft gelezen. Zo zal er bijvoorbeeld iets in de dierentuin moeten gebeuren …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

John Irving

Jaar van uitgave:

1968

Aantal pagina's:

379

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1935-1970

Plaats van handeling:

Oostenrijk (Wenen en het platteland), voormalig Joegoslavië

Bijzonderheden:

De roman bestaat uit 3 delen (‘Siggy’, ‘The Notebook’ en ‘Setting Them Free’) en veel getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘De beren los’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Setting Free the Bears’ is de eerste roman van John Irving. Hij woonde en werkte een tijdje in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Dat werd een belangrijke setting voor het verhaal.
De roman is in het begin een vrij hilarisch verhaal over twee vrienden die met een motorfiets op reis gaan. Maar gaandeweg wordt het verhaal wranger en wreder en daardoor indrukwekkender: een belangrijk kenmerk van de romans van Mr. Irving. De Tweede Wereldoorlog zorgt voor een belangrijk thema in deze roman.

WAT MOET JE WETEN?

‘Setting Free the Bears’ gaat over het bevrijden van beren uit een dierentuin (zoals de titel al doet vermoeden). Maar het is vooral een verhaal over Oostenrijk: het Oostenrijk van voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, een oorlog die voor veel Oostenrijkers hun levens in grote mate zou bepalen.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Setting Free the Bears’ zijn nergens erg moeilijk. Mr. Irving doet zijn best om helder, eenvoudig en humoristisch te schrijven: en dat gaat hem heel goed af.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn over het algemeen kort. Er zijn veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘Setting Free the Bears’ heel toegankelijk.
Het verhaal is dat ook, hoewel het moeilijk is om er in eerste instantie een plot in te ontdekken (of eventueel een ‘boodschap’). Het verhaal is vooral het verslag van een wilde reis door Oostenrijk.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Setting Free the Bears’ een boek met een literair niveau C 4c en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

‘Setting Free the Bears’ is humoristisch en soms heel schokkend geschreven. Het verhaal is enigszins absurd en waarschijnlijk opzettelijk grappig gemaakt, maar het vermaak als lezer is er niet minder om. Halverwege de roman volgt een een verandering in sfeer: het hilarische gaat over in een wrang verhaal – waardoor het verhaal ineens heel anders wordt.

Actie:

De roman ‘Setting Free the Bears’ bevat een verhaal met veel actie. Die actie heeft met name te maken met de avonturen die de twee vrienden op hun reis door Oostenrijk beleven.

Tijd:

‘Setting Free the Bears’ speelt zich af in de jaren 1960-1970. Het verhaal beschrijft een reis door Oostenrijk.

Plaats:

De setting van ‘Setting Free the Bears’ is Oostenrijk. In de eerste plaats is dat de hoofdstad Wenen (Paleis Schönbrunn, de dierentuin Hietzinger Zoo, de parken en de binnenstad), maar ook de dorpen op het platteland in het laaggebergte.
In flashbacks vertelt Siggy over het verleden van zijn ouders, dat zich voor een deel in het voormalige Joegoslavië afspeelde.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Setting Free the Bears’: hoe zal de reis van Siggy en Graff verlopen en wat gebeurt er met de beren van de dierentuin?

Verteller:

De roman ‘Setting Free the Bears’ heeft een ik-verteller, wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Setting Free the Bears’ zijn:
• ‘Graff’ (Hannes Graff): de eerste en derde ik-verteller, een student die vreest dat hij voor meerdere vakken zal zakken. Hij sluit vriendschap met Siggy en koopt samen met hem een motorfiets, een oude Britse Royal Enfield. Wanneer hij herstellende is in een hotel, verliest hij zijn vriend een paar dagen uit het oog;
• ‘Siggy’ (Siegfried Javotnik): de tweede ik-verteller, de vriend van Graff, een vrijgevochten jongeman – een ex-student die veel aan zijn laars lapt en graag op reis wil gaan. Siggy schrijft zijn aantekeningen dagelijks op in een ‘notebook. Daarin vertelt hij Graff ook over de levens van zijn ouders en grootouders die zich voor een deel in Oostenrijk (Wenen, Kaprun) en voor een deel in het voormalige Joegoslavië afspeelden.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Setting Free the Bears’ zijn:
In Wenen en omstreken (1967):
• Doktor Ficht: een docent van Graff aan de universiteit in Wenen;
• Herr Faber: een monteur die motorfietsen opknapt en verkoopt;
• Karlotta en Wanga: twee vriendinnen die de jongemannen in het park ontmoeten;
• O. Schrutt: de nachtwaker in de dierentuin.
Op het platteland en in de dorpen:
• Herr Gippel en Frau Freina: een echtpaar dat forellen van de mannen koopt;
• Frau Ertl: de eigenaresse van een Gasthof;
• De Wirt en de ‘suer’: de waard van een herberg en zijn vervelende vaste gast;
• Gallen: een jong meisje dat meereist met de mannen;
• Frau Tratt: de tante van Gallen, de eigenaresse van een gasthuis in een oud kasteel;
• Een melkrijder en een paar mannen: dorpsgenoten van Frau Tratt;
• Keff: de eigenaar van een boomgaard en van bijenkorven.
In Oostenrijk en Servië (1935-1945):
• Hilke Marter: de moeder van Siggy;
• Grandfather Marter: de oma van Siggy;
• Grandmother Marter: de opa van Siggy;
• Zahn Glanz: de beste vriend van Hilke, een student (en taxichauffeur);
• Ernst Watzek-Trummer: een kippenboer die bevriend raakt met Grandfather Marter;
• Vratno Javotnik: de vader van Siggy, een Serviër (of misschien wel Kroaat – het is maar wat hem op dat moment het beste uitkomt);
• Oost-Europese politici, zoals Seyss-Inquart, Kurt von Schuschnigg en Josip Broz Tito;
• Nazi-gezinde soldaten, zoals O. Schrutt;
• The Slivnicas: een gewelddadige, criminele familie (met als mooie, zachtaardige jonge zus, Dabrinka);
• Gottlob Wut: een Duitse bevelhebber (en motorliefhebber);
• Zivanna Slobod: de minnares van Gottlob Wut.

Website:

https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/books/97/06/15/lifetimes/irving-bears.html

Film:

De roman ‘Setting Free the Bears’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Setting Free the Bears’ is de eerste roman van John Irving. Het werd niet een groot succes: dat succes zou pas beginnen met de vierde roman van Mr. Irving, The World According to Garp.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over John Irving.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Water-method Man van John Irving
• On the Road van Jack Kerouac
• Zen and the Art of Motorcycle Maintenance van Robert M. Pirsig

Citaat:

Just one more and that does me,' I said. and moved to the reeking cage of the Rare Spectacled Bears, who were hiding behind their drinking-and-dunking pool when I opened their cage. I had to shout at them to make them come out. They came shoulder to shoulder across the floor, heads lowered like whipped dogs. (p.362)

Vragen over het boek:

1. Op welke manier helpt Gallen haar nieuwe vrienden?
2. Waarom is de Weense student Zahn Ganz belangrijk voor de plot van het verhaal”
3. Analyseer het karakter van Vratno Javotnik;
4. Wat besluit Graff uiteindelijk met zijn leven te doen?