The gale tore at him and he felt its bite deep within and he knew that if they did not make landfall in three days they would all be dead. Too many deaths on this voyage, he thought, I'm Pilot-Major of a dead fleet. One ship left out of five – eight and twenty men from a crew of one hundred and seven and now only ten can walk and the rest near death and our Captain-General one of them. No food, almost no water and what there is, brackish and foul.
His name was John Blackthorne and he was alone on deck but for the bowsprit lookout - Salamon the mute - who huddled in the lee, searching the sea ahead.
The ship heeled in a sudden squall and Blackthorne held on to the arm of the seachair that was lashed near the wheel on the quarterdeck until she righted, timbers squealing. She was the ‘Erasmus’, two hundred and sixty tons, a three-masted trader-warship out of Rotterdam, armed with twenty cannon and sole survivor of the first expeditionary force sent from the Netherlands to ravage the enemy in the New World. The first Dutch ships ever to breach the secrets of the Strait of Magellan. Four hundred and ninety-six men, all volunteers. All Dutch except for three Englishmen - two pilots, one officer. Their orders: to plunder Spanish and Portuguese possessions in the New World and put them to the torch; to open up permanent trading concessions; to discover new islands in the Pacific Ocean that could serve as permanent bases and to claim the territory for the Netherlands; and, within three years, to come home again.
Protestant Netherlands had been at war with Catholic Spain for more than four decades, struggling to throw off the yoke of their hated Spanish masters. The Netherlands, sometimes called Holland, Dutchland, or the Low Countries, were still legally part of the Spanish Empire. England, their only allies, the first country in Christendom to break with the Papal Court at Rome and become Protestant some seventy-odd years ago, had also been warring on Spain for the last twenty years, and openly allied with the Dutch for a decade.

© Hodder & Stoughton / Coronet, 1975

In 1600 is Japan een zeer geïsoleerd land. Europese zeemogendheden zoals Portugal, Spanje, Engeland en Nederland proberen er voet aan wal te krijgen. De Protestantse Britten en Nederlanders besluiten voor één keer samen te werken, zodat Japan niet in handen valt van de Rooms-Katholieke landen uit Zuid-Europa. Het lukt de Engelse loods John Blackthorne – in dienst van de Nederlandse koopvaardij – en een paar Nederlandse zeelieden om Japan te bereiken.
Blackthorne wordt samen met de andere Europeanen gevangengenomen. Na een tijdje komt hij erachter dat er allerlei politieke en religieuze spelletjes worden gespeeld. Spelletjes die allemaal met macht (en dus ook met geld en bezittingen) te maken hebben.
Als Blackthorne als piraat berecht (en dus waarschijnlijk gedood) zal worden, ontdekt hij dat er Rooms-Katholieke priesters in Japan zijn, die de Japanse machthebbers influisteren. De Portugezen gebruiken de Rooms-Katholieke Kerk om hun macht in Japan te behouden; zij hebben geen enkel belang bij contacten tussen de Japanners en de Protestantse Noord-Europeanen.
John Blackthorne beseft na een tijdje dat hij er alleen voor staat. Hij zal – als ‘ketterse’ en ‘onreine’ Protestantse westerling – de strijd moeten aanbinden tegen Japanse machthebbers, militairen en intriganten en tegen de Rooms-Katholieke Kerk. Blackthorne komt terecht in een wespennest van intriges, verraad, omkoping en moord. Maar na een periode in dat vreemde Japan gewoond te hebben, ontdekt hij ook dat zijn westerse, christelijke en Europese beschaving misschien niet eens zo superieur is aan die oosterse, heidense en onbekende Japanse als hij altijd gedacht heeft …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

James Clavell

Jaar van uitgave:

1975

Aantal pagina's:

1243

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1600-1700

Plaats van handeling:

Japan, onder andere in de stad Osaka

Bijzonderheden:

Een zeer lijvige historische roman in 6 genummerde boeken (delen) en 61 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek eveneens ‘Shōgun'.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De lijvige roman ‘Shōgun’ is een interessant verhaal voor degenen die geïnteresseerd zijn in de (Europese) veroveringen van en bemoeienissen in Azië. Het gaat over de verhouding tussen Japanners en westerlingen. Het verhaal maakt duidelijk hoe de verschillende volkeren tegen elkaar aankeken en ook op welke manier er met mensen werd omgegaan. Zo is het confronterend om te lezen hoe weinig soms een mensenleven telt in Japan; aan de andere kant wordt ook duidelijk hoe Europeanen overduidelijk vanwege geldelijk gewin op expeditie gestuurd werden.

WAT MOET JE WETEN?

De historische roman ‘Shōgun’ is de eerste uit een reeks romans over Azië (de zogenaamde ‘Asian Saga’). Het volgende deel – in tijd: het speelt zich af in de negentiende eeuw – is de roman Tai-Pan.
Veel karakters zijn gebaseerd op historische figuren: er waren shōguns (een Japanse vorst) zoals Toranaga, er was een Britse loods zoals John Blackthorne (zijn echte naam was William Adams) en veel andere (vaak Japanse) karakters zijn gebaseerd op figuren die echt hebben geleefd in het Japan van de 17e eeuw.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Shōgun’ zijn niet echt moeilijk te noemen. De alinea’s zijn nooit lang. Er zijn veel dialogen.
Toch is het zeker niet een gemakkelijk boek wat de taal betreft. Dat komt vooral door de lengte van de hoofdstukken. Maar meer nog door de lengte van het boek: 1243 pagina’s …

DE TAAL EN HET VERHAAL

De roman ‘Shōgun’ is niet echt moeilijk wat taal betreft. Wel wat de lengte van de hoofdstukken en van het gehele boek aangaat.
Het verhaal is echter wel weer heel spannend. Er gebeuren veel spectaculaire dingen, er wordt stevig gevochten en er is de nodige liefde. Het boek is voor echte liefhebbers van het genre historische roman. Maar als je het uit hebt, dan heb je ook heel veel geleerd: Clavell geeft ongelooflijk veel informatie over Japan uit de zeventiende eeuw. Dit is een leerzaam boek.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Shōgun’ een boek met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

De historische roman ‘Shōgun’ is heel spannend geschreven. Het is een bijzonder informatief boek. Clavell is een begenadigd schrijver die bovendien zijn lezers veel informatie wil geven.

Actie:

‘Shōgun’ is een verhaal met zeer veel actie. De roman leest als een zeer spannend verhaal. Er worden veel gewelddadige scenes beschreven: soms lijkt het wel een film met Bruce Lee of een van film Quentin Tarantino. Er vindt een keiharde strijd plaats tussen Europeanen en Japanners, maar ook tussen Japanners onderling. Er wordt veel verraden en er zijn heel veel intriges. De roman zal bij veel lezers als veel te dik overkomen, maar de actie maakt veel goed.

Tijd:

De roman ‘Shōgun’ speelt zich af in de 17e eeuw. Het is het jaar 1600 wanneer de Britse loods John Blackthorne in Japan terechtkomt. Het verhaal ontspint zich daarna over een periode van een aantal maanden.  Het verhaal wordt chronologisch verteld.

Plaats:

De setting van ‘Shōgun’ is Japan. Nu één van de meest vooruitstrevende en welvarendste landen van Azië (en van de wereld), maar in de 17e eeuw was het vrijwel volledig afgesloten van de rest van de wereld. Buitenstaanders – lees: Europeanen – waren enkele Spanjaarden, Portugezen, en later Nederlanders en Britten. Nog later waren de Nederlanders lange tijd de enige Europeanen (‘barbaren’) die met Japan handel mochten voeren; dat werd gedaan op het eiland Decima, voor de kust van de stad Nagasaki. Deze roman speelt zich voor een deel in de stad Osaka af.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Shōgun’: hoe zullen de contacten verlopen tussen de Europeanen en de Japanners en welk effect heeft dat op de loods Blackthorne?

Verteller:

De roman ‘Shōgun’ heeft een auctoriale verteller. Deze beschrijft het verhaal vooral vanuit het perspectief van de Britse zeeman John Blackthorne.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Shōgun’ zijn:
• John Blackthorne (‘Anjin-San’): een Engelse loods in dienst van de Nederlandse koopvaardij. Hij voer aan boord van het Nederlandse schip de ‘Erasmus’ toen het schipbreuk leed voor de kust van Japan. Hij wordt door de Japanners ‘Anjin’ (= loods) genoemd.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Shōgun’ zijn:
• Lord Toranaga: de shōgun, het hoofd van alle regenten van de regio. Hij is de grote leider van (dit deel van) Japan;
• General Hiro-matsu: de militaire commandant van Toranaga (‘Iron Fist’);
• Lord Ishido: lid van de raad, een rivaal van Toranaga;
• Lord Kasigi Omi: een edelman (‘samurai’);
• Lord Kasigi Yabu: een machtige feodale heerser (‘daimyo’);
• Rodrigues: een Portugese loods die voor Ishido werkt;
• Father Martin Alvito: een Jezuïet, een priester die in Osaka werkt;
• Lady Mariko: een dame van adel (‘samurai’). Door haar kennis van Europese talen is zij een tolk tussen de Japanners en de Europeanen geworden. Zij is door de Jezuïeten bekeerd tot het (Rooms-Katholieke) Christendom;
• Lord Buntaro: een edelman (‘samurai’), gehuwd met Lady Mariko.

Website:

http://www.factbehindfiction.com/index_files/ShogunJamesClavell.htm

Film:

De roman ‘Shōgun’ is (al in 1980) bewerkt tot een populaire televisieserie. Ook zijn er theatervoorstellingen, een musical en meerdere computerspellen gemaakt gebaseerd op het verhaal.

Overig:

De roman ‘Shōgun’ is – in tijd – de eerste historische roman uit de zogenaamde ‘Asian Saga’. Deze reeks bestaat uit:
I    ‘Shōgun’ (1975) – Japan, 17e eeuw
II   Tai-Pan (1966) – Hong Kong, 19e eeuw
III  ‘Noble House’ (1980) – Hong Kong, 20e eeuw (1960-1970)
IV  King Rat (1962) – Singapore, 20e eeuw (1940-1945)
V   ‘Whirlwind’ (1986) – Iran, 20e eeuw (1980-1990)
VI  ‘Gai-Jin’ (1993) – Japan, 19e eeuw

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over James Clavell.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Tai-Pan van James Clavell
• A Pale View of Hills van Kazuo Ishiguro
• ‘The Thousand Autumns of Jacob de Zoet’ van David Mitchell

Citaat:

Blackthorne could still see the tiny figures of his crew and his insoluble dilemma confronted him once more. You’ve got to have them aboard, he said to himself, and more like them. And the new men’ll not only take kindly to samurai either, and they’ll be Catholic as well, most of them. God in heaven, how to control them all? Mariko was right. Near Catholics I’m a dead man. (p.986)

Vragen over het boek:

1. Welke rol spelen de Nederlanders in het verhaal?
2. Hoe heeft de Rooms-Katholieke Kerk zo veel invloed in Japan gekregen?
3. Welke motieven hebben Japanse machthebbers als Lord Toranaga en Lord Kasigi Yabu wanneer ze zich bemoeien met het welwezen van John Blackthorne?
4. Hoe verloopt de vriendschap tussen John Blackthorne en Lady Mariko?