While I was still in Amsterdam, I dreamed about my mother for the first time in years. I'd been shut up in my hotel for more than a week, afraid to telephone anybody or go out; and my heart scrambled and floundered at even the most innocent noises: elevator bell, rattle of the minibar cart, even church clocks tolling the hour, de Westertoren, Krijtberg, a dark edge to the clangor, an inwrought fairy-tale sense of doom. By day I sat on the foot of the bed straining to puzzle out the Dutch-language news on television (which was hopeless, since I knew not a word of Dutch) and when I gave up, I sat by the window staring out at the canal with my camel's-hair coat thrown over my clothes—for I'd left New York in a hurry and the things I'd brought weren't warm enough, even indoors.
Outside, all was activity and cheer. It was Christmas, lights twinkling on the canal bridges at night; red-cheeked dames en heren, scarves flying in the icy wind, clattered down the cobblestones with Christmas trees lashed to the backs of their bicycles. In the afternoons, an amateur band played Christmas carols that hung tinny and fragile in the winter air.

© Little, Brown, 2013

Theo Decker houdt zich verscholen in een hotelkamer in het centrum van Amsterdam. Hij weet dat hij gezocht wordt door de politie. Op zijn kamer denkt hij terug aan hoe hij hier gekomen is. Het begon met een gebeurtenis van veertien jaar geleden in New York, toen Theo nog maar dertien was.
Theo woont dan al een aantal jaren alleen met zijn moeder in een appartement in New York City, vlak bij Central Park. Ze hebben het redelijk goed – zijn moeder heeft een goede baan – en zij zijn heel gelukkig, ondanks (of eigenlijk: dankzij) het feit dat de vader van Theo op zekere dag zo maar verdween. Hij was een alcoholist, een chagrijnige en onverschillige vader. De grootouders van Theo spelen geen rol in zijn leven: alleen de vader van zijn vader leeft nog, maar contact met hem hebben ze niet.
Als Theo op een dag op het matje geroepen wordt door de directeur van zijn school, moet zijn moeder mee. De moeder wil eerst nog even naar het museum (het Whitney Museum) om een tentoonstelling van Nederlandse schilderijen uit de Gouden Eeuw te bezoeken. Als Theo naar de uitgang gaat en zijn moeder nog even terugloopt om opnieuw naar een schilderij te kijken, ontploft er een bom in het museum. Zo’n twintig mensen komen om, waaronder Mrs. Decker. Theo krijgt en een ring in handen geduwd van een stervende man. Deze man smeekt hem ook een schilderij mee te nemen uit de puinhoop na de bomaanslag.
De tijd die volgt is traumatisch voor Theo. Zijn moeder is dood, zijn verdere familie kent hij niet en zijn grootvader wil hem niet in huis nemen. Ten einde raad gaat hij voorlopig wonen bij een vaag vriendje van vroeger, bij de familie Barbour. Het gezin is heel rijk, maar liefde is er niet echt veel in dit drukke gezin. Gelukkig bouwt hij min of meer toevallig een goede band op met de compagnon van de man die stierf in Theo’s armen in het museum. Deze Hobie verpleegt Pippa, een nichtje van de overleden man; Theo voelt zich heel welkom in het atelier van Hobie.
Maar dan wordt Theo op een dag geclaimd door zijn vader en diens vriendin. Hij moet met hen mee naar Las Vegas. Vanaf dat moment wordt Theo snel volwassen, niet alleen door de (nauwelijks aanwezige) opvoeding van zijn vader, maar vooral door zijn hechte vriendschap met de jonge globetrotter Boris, een leeftijdgenoot die hem inwijdt in de geneugten van bier, wodka en diverse andere drugs.
Theo gaat er van uit dat hij zijn vrienden in New York nooit meer zal terugzien. Maar niets is minder waar …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Donna Tartt

Jaar van uitgave:

2013

Aantal pagina's:

771

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1995-2015

Plaats van handeling:

USA (New York City, Las Vegas), Nederland (Amsterdam)

Bijzonderheden:

Een kloeke roman in 5 delen, 12 lange getitelde hoofdstukken en veel kortere genummerde subhoofdstukken. De hoofdstukken zijn getiteld:
Part I:
1. 'Boy with a Skull'
2. 'The Anatomy Lesson'
3. 'Park Avenue'
4. 'Morphine Lollipop'
Part II:
5. 'Badr-al-Dine'
6. 'Wind, Sand and Stars'
Part III:
7. 'The Shop-behind-the-Shop'
8. 'The Shop-behind-the-Shop, Continued'
Part IV:
9. 'Everything of Possibility'
10. ' The Idiot'
Part V:
11. 'The Gentleman’s Canal'
12. 'The Rendezvous Point'

In het Nederlands heet het boek ‘Het puttertje’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je houdt van epische verhalen over een Amerikaanse familie, dan is ‘The Goldfinch’ zeker een boek voor jou. Een feit is dat de familie van Theo Decker uitzonderlijk klein is, maar we leren niet alleen maar Theo en zijn vader en moeder kennen. De roman geeft een goed tijdsbeeld van verschillende soorten gezinnen uit de Amerikaanse samenleving, zoals de ultrarijken uit Uptown New York City en de handwerkslieden uit Downtown NYC (Greenwich Village), maar ook van minder gefortuneerden en de gelukszoekers in Las Vegas.

WAT MOET JE WETEN?

De roman ‘The Goldfinch’ is een soort thriller, een soort whodunit, maar het is ook een verhaal over de schilderkunst. En dan met name over de Nederlandse schilderkunst uit de zeventiende eeuw (‘de Gouden Eeuw’), de eeuw waarin Rembrandt, Frans Hals en Johannes Vermeer hun werken schilderden. En ook Carel Fabritius, de schilder van ‘Het Puttertje’, een schilderij dat zo’n belangrijke rol in deze roman speelt. Het schilderij(tje) hangt in het Mauritshuis in Den Haag (maar Theo zag het met zijn moeder op een tentoonstelling in New York toen hij dertien jaar oud was).

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Goldfinch’ zijn regelmatig complex en lastig. De alinea’s zijn soms lang, de hoofdstukken zijn dat vaak ook. Hoewel er heel veel dialogen zijn, is het een hele klus om het boek helemaal te lezen. En toch loont dat zeker de moeite: langzaamaan leert de lezer gecompliceerde karakters als Theo, Boris, Pippa en Andy kennen. Ook wordt duidelijk hoe zeer die karakters gevormd (misvormd?) werden door de gebeurtenissen in hun leven.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal in ‘The Goldfinch’ is rijk en soms complex. Er zijn vaak lange alinea’s, hoofdstukken zijn lang en delen nemen veel pagina’s in beslag. Het is een prachtig verhaal, maar het is wel een roman voor doorzetters: minder enthousiaste lezers zullen ongetwijfeld afhaken wanneer er lange beschrijvingen volgen over het gebruiken van drugs, over het behandelen van klassieke meubels of over de schilderkunst.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Goldfinch’ een boek met een literair niveau C 5c en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman ‘The Goldfinch’ is heel knap geschreven. Zeer uitvoerig en breedsprakig, maar met veel razendknappe wendingen en verrassende ontknopingen. Donna Tartt laat in deze roman dezelfde genialiteit zien die ook haar eerste roman, ‘The Secret History’, kenmerkte. Qua stijl lijkt het verhaal op de kloeke romans van de negentiende-eeuwse Britse schrijvers als Thomas Hardy, Charles Dickens en George Eliot, maar ook op Ms Tartts landgenoten als John Irving en Jonathan Franzen.

Actie:

‘The Goldfinch’ is een verhaal met behoorlijk veel actie. Het verhaal begint mysterieus; we horen dat Theo Decker gezocht wordt door de politie (moord?). Daarna gaan we terug in de tijd, naar de traumatische bomaanslag waarbij de moeder van Theo omkwam.

Tijd:

De roman ‘The Goldfinch’ speelt zich ergens af in de jaren 1995-2015. Als Theo zijn moeder bij een aanslag verliest loopt het tegen het einde van de twintigste eeuw. Theo vertelt zijn verhaal veertien jaar later.
De roman begint als Theo 27 jaar oud is en in een hotel in Amsterdam verblijft. Het tweede hoofdstuk vertelt dan het verhaal vanaf het dertiende jaar van Theo.

Plaats:

De plaatsen waar ‘The Goldfinch’ zich voornamelijk afspeelt, zijn New York City en Las Vegas. De roman begint en eindigt in Amsterdam.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Goldfinch’: hoe kan Theo overleven en opgroeien tot een volwassen en verantwoordelijk persoon? De gebeurtenissen die hem daarbij beïnvloeden en de karakters die daarbij een rol in zijn leven spelen krijgen veel aandacht in het verhaal.

Verteller:

De roman ‘The Goldfinch’ heeft een ik-verteller, wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief. De verteller is dertien jaar wanneer hij zijn moeder verliest; hij vertelt zijn verhaal veertien jaar later, op zijn zevenentwintigste. Het verslag van zijn leven tussen zijn dertiende en zijn zevenentwintigste is een verslag van die jaren, met alle ups and downs van een turbulente coming-of-age periode.

Hoofdkarakters:

Het hoofdkarakters in ‘The Goldfinch’ is:
• Theo Decker: een Amerikaanse man van 27 jaar oud. De tijd van vroeger die hij beschrijft is veertien jaar terug (toen hij 13 was).

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Goldfinch’ zijn:
In Uptown New York City:
• Audrey Decker: de moeder van Theo. Zij is gescheiden van haar man. Ze is afgestudeerd in kunstgeschiedenis (specialisatie schilderkunst) en ze heeft een goed baan bij een advertentiebedrijf;
• Mr. Chance Barbour: een rijke New Yorker bij wie Theo in huis komt te wonen. Hij woont in een appartement grenzend aan Park Avenue;
• Mrs. Samantha Barbour: de vrouw van Mr. Barbour. Zij stamt uit een heel oud en deftig Nederlands geslacht dat al heel lang in New York woont;
• Andy Barbour: de 13-jarige zoon; hij is (enigszins) bevriend met Theo;
• Pratt Barbour: de oudere broer van Andy;
• Kitsey; de 9-jarige zuster van Andy;
• Toddy: het 7-jarige broertje van Andy.
In Downtown New York City (Greenwich Village):
• James Hobart (‘Hobie’): restaurateur van oude meubels en mede-eigenaar van een winkel in Greenwich Village (samen met de omgekomen (‘Welty’) Blackwell;
• Pippa: het nichtje van Welty, zwaargewond geraakt tijdens de aanslag.
In Las Vegas:
• Larry Decker: de vader van Theo;
• Sandra Jaye (‘Xandra’) Terrell: de vriendin van Larry;
• Boris Pavlikovsky: de vriend van Theo in Las Vegas;
• Kylie (Keiley/Kaylee) (‘Kotku’) Hutchins: de vriendin van Boris.

Website:

http://www.theguardian.com/books/booksblog/2014/sep/29/goldfinch-donna-tartt-not-the-booker-plot-coincidence

Film:

‘The Goldfinch’ is in 2019 verfilmd.

Overig:

De roman ‘The Goldfinch’ is voor een deel gesitueerd in Amsterdam. Ook spelen Nederlandse schilderijen uit de zeventiende eeuw een belangrijke rol. De roman is zelfs genoemd naar het schilderij ‘Het Puttertje’ (‘The Goldfinch’) van Carel Fabritius (1622-1654).

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Donna Tartt.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• A Widow for One Year van John Irving
• Extremely Loud & Incredibly Close van Jonathan Safran Foer
• Let the Great World Spin van Colum McCann

Citaat:

I’ve been thinking a lot about what Hobie said: about those images that strike the heart and set it blooming like a flower, images that open up some much, much larger beauty that you can spend your whole life looking for and never find. (p.759)

Vragen over het boek:

1. Waarom is de ontmoeting van Theo met de stervende oude man belangrijk voor het verdere leven van Theo?
2. In hoeverre beïnvloedt Boris Theo op een positieve en op een negatieve manier?
3. Leg uit wat Kitsey en Pippa voor Theo betekenen.
4. Wat heeft Theo uiteindelijk ‘geleerd’ van het schilderij van Fabritius?