The winter before he was sixteen, Pup sold his soul to the devil. It was the beginning of December and dark before five. About two hours after that, Pup collected the things he wanted and went down on to the old railway line. Dolly had gone to the hospital – there was visiting between seven and eight – and Harold was nowhere about. Possibly he had gone to the hospital too; he sometimes did.
Pup carried a cycle lamp. He went out of the gate in the fence at the end of the garden and climbed down the slope through the trees and bushes. Here the old railway line lay in a valley so that the gardens looked down on to it, though in other places the grass path where the lines and sleepers had once been ran along a raised embankment. It ran over bridges and under bridges, four or five miles of it, so overgrown in the summertime that, from the air, it must have looked like a strip of woodland. Now, in the winter, the birches and buddleias were bare, the grass thin and damp, clogged with rubbish, sodden paper and rusty tins. Between the clouds a misty moon glowed, a sponge floating in soapy water.

© Penguin Random House Company / Arrow Books, 1985

Pup is nog geen zestien wanneer hij in een verlaten treintunnel bij zijn huis zijn ziel aan de duivel wil verkopen. Hij vindt dat hij veel te klein is voor zijn leeftijd en daarom besluit hij met magische krachten zichzelf te helpen. Zijn zus Dolly heeft een grote wijnvlek op haar wang, waardoor ze nauwelijks durft buiten te komen. Ze adoreert haar broer en ze hoopt dat ze hem altijd mag verzorgen en hem kan steunen in zijn magie.
De vader van deze twee verliest zijn vrouw aan een ernstige ziekte. Het lijkt hem nauwelijks te raken: het liefst zit hij een beetje in een hoekje historische boeken te lezen. Ondertussen gaat het met zijn winkel in kantoormachines erg goed en hij wil graag dat Pup bij hem in de zaak komt.
Dan volgen de gebeurtenissen elkaar snel op. Pup gaat groeien en hij wordt succesvol in zijn magie – terwijl hij tegelijkertijd zijn belangstelling een beetje verliest voor occulte zaken. Dolly bewondert haar broer nog meer dan vroeger, maar ze vindt ook troost voor haar eenzaamheid in de wijn. De vader toont belangstelling voor de dochter van de buurvrouw.
En terwijl de relaties tussen de leden van het gezin onder grote spanning komen te staan, gebeurt er in de buurt iets vreselijks: een eenzame, zwakbegaafde Noord-Ierse jongeman steekt een meisje dood in een tunnel. In dezelfde tunnel waar Pup zijn eed aan de duivel aflegde …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Ruth Rendell

Jaar van uitgave:

1984

Aantal pagina's:

266

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1980-1990

Plaats van handeling:

UK, Londen

Bijzonderheden:

Een misdaadroman in 24 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Speldenwerk’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je van thrillers houdt waarin het meer om het ‘waarom’ van een misdaad dan om ‘wie’ gaat, dan moet je ‘The Killing Doll’ zeker lezen: de roman is een heel mooi voorbeeld van zo’n whydunit.

WAT MOET JE WETEN?

Ruth Rendell wordt de koningin van de whydunit genoemd. Dat is heel terecht: in haar romans kom je veel te weten over de redenen waarom moorden worden gepleegd, meer dan dat er een moordenaar moet worden gevonden. Misschien is de moraal van ‘The Killing Doll’ wel, dat iedereen een moordenaar zou kunnen worden. Of zijn …

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Killing Doll’ zijn nooit erg moeilijk. Zo nu en dan zijn er wel lastige woorden, maar die zullen het leestempo nauwelijks vertragen. De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte en er zijn veel dialogen.
Opvallend is aan deze roman dat de auctoriale verteller soms heel abrupt wisselt van tijd, plaats en karakter. Je denkt iets te lezen over Dolly, maar één alinea verder gaat het verhaal verder met haar broer Pup. En dat maakt de roman totaal niet rommelig of chaotisch, maar juist heel boeiend.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘The Killing Doll’ is goed te begrijpen en daardoor is de roman qua taal heel toegankelijk.
En dat geldt zeer zeker voor het verhaal. Dat begint vrij heftig met een jongen die zijn ziel aan de duivel wil verkopen. Dan krijg je te horen over de stervende moeder en over de geïsoleerde loner van een dochter. Vervolgens lijkt het verhaal in te dutten. Maar dat is maar schijn: ergens in de buurt van de familie Yearman vermoordt een jongeman een meisje. En terwijl de situatie in huize Yearman hoe langer hoe complexer wordt, vraag je je af wat de jonge Noord-Ierse moordenaar met die familie te maken zou kunnen hebben.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Killing Doll’ een boek met een literair niveau C 4c en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

De thriller ‘The Killing Doll’ is geschreven volgens het beproefde Ruth-Rendell-principe: uiterlijk gewone mensen blijken onder de oppervlakte van alles en nog wat in zich te hebben. En de manier waarop Mr Rendell langzamerhand allerlei sluiers oplicht is zonder meer meesterlijk te noemen.

Actie:

De roman ‘The Killing Doll’ is een verhaal met redelijk veel actie. Het lijkt een simpel verhaaltje over een gezin met allerlei, uiterlijk onbelangrijke probleempjes te zijn, maar onderhuids broeit er van alles: er komt een nieuw gezinslid bij de familie Yearman, de zoon doet aan een vreemd soort magie, de dochter gedraagt zich hoe langer hoe vreemder. En dan is er ook nog die vreemde vogel uit Noord-Ierland, die totaal niet spoort. En wat heeft die figuur eigenlijk met de Yearmans te maken? De actie is dus nauwelijks zichtbaar aanwezig, maar ondertussen dreigt er zeer binnenkort veel mis te gaan.

Tijd:

‘The Killing Doll’ speelt zich af in de jaren 1980-1990. Het verhaal beslaat een periode van een jaar of vijf. Dit is gedaan om goed duidelijk te maken hoe de verschillende karakters zich ontwikkelen in de loop der jaren. Het verhaal wordt chronologisch verteld.

Plaats:

De setting van ‘The Killing Doll’ is de Britse hoofdstad Londen. De meeste scenes spelen zich af in het noorden van de stad: Crouch End, Muswell Hill, dat soort wijken.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Killing Doll’: hoe zullen de levens van de leden van de familie Yearman verlopen en wat hebben zij met de Noord-Ierse jongeman Diarmit Bawne te maken?

Verteller:

De roman ‘The Killing Doll’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal meestal vanuit de perspectieven van Pup, Dolly of Diarmit.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Killing Doll’ zijn:
• Pup (echte naam: Peter) Yearman: een jongeman die we volgen van zijn 15e tot zijn 20e. Eerst gaat hij nog naar de middelbare school waar hij het redelijk doet. Later doet hij minder goed zijn best en hij gaat bij zijn vader in de zaak werken. Als vijftienjarige besluit hij zich te wijden aan de (witte) magie;
• Dolly (echte naam: Doreen) Yearman: de oudere zus van Pup (ze is acht jaar ouder dan haar broer). Ze heeft een grote geboortevlek (‘wijnvlek’) die een helft van haar gezicht ontsiert. Mede daardoor is ze vrij mensenschuw. Haar grote idool is haar broer die ze verafgoodt, zowel in zijn intelligentie als in zijn passie voor de magie;
• Harold Yearman: een weduwnaar, de vader van Dolly en Pup. Als het verhaal begint, is hij 52; zijn vrouw Edith ligt op sterven. Hij heeft een succesvolle zaak in typemachines, maar als familieman (vader, echtgenoot) is hij nogal onverschillig: zijn passie geldt de historische fictie – boeken over vorsten en vorstinnen verslindt hij.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Killing Doll’ zijn:
• Mrs Brewer: een 64-jarige buurvrouw. Zij is weduwe en zij is de moeder van Myra. Haar relatie met de familie Yearman is niet zo goed;
• Myra Brewer: een 37-jarige tandartsassistente. Zij heeft een lange relatie met een gehuwde man, tot groot verdriet van haar moeder;
• Diarmit Bawne: een gesloten en tamelijk gestoorde jongeman. Hij liep een trauma op bij een bomaanslag in Noord-Ierland; sindsdien trok hij van broer naar zus door (Noord-)Ierland en Groot-Brittannië. Nu woont hij al weer een tijd in flat van een neef in Londen, een neef die van de ene op de andere dag verdween;
• George Colefax: een tandarts, de werkgever van Myra;
• Yvonne Colefax: de uitzonderlijk knappe echtgenote van George. Ze is drieëntwintig jaar oud als het verhaal begint, haar eerste man is een paar jaar eerder overleden;
• Mrs Collins en haar dochter Wendy: kennissen van Dolly. Zij halen Dolly over om zo nu en dan naar seances te gaan in de Adonai Church of Good Spirits;
• Miss Finlay: een kennis van Dolly;
• Mrs Buxton, Mrs Das: buurvrouwen van de familie Yearman;
• Dilip Raj en Christopher Theofanou: (school)vrienden van Pup;
• Ronald en Eileen Ridge: bridgekennissen van Harold;
• Mrs Roberta Fitter, Mrs Leebridge en Hassan: een medium en haar assistenten;
• Suzanne, Philippa, Terri, Caroline, Andrea: vriendinnen van Pup;
• Georgiou: de eigenaar van een Griekse slagerij en delicatessenzaak;
• Ashley Clare: een vriend van George Colefax, een decorontwerper.

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/ruth-rendell/the-killing-doll/

Film:

De misdaadroman ‘The Killing Doll’ is niet verfilmd.

Overig:

De misdaadroman ‘The Killing Doll’ is een standalone roman van Mrs Rendell. De politie speelt een ondergeschikte rol in dit verhaal – het gaat met name om de relaties van en tussen de drie leden van het gezin Yearman.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Ruth Rendell.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• A Fatal Inversion van Barbara Vine (a.k.a. Ruth Rendell)
• Original Sin van P.D. James
• Thursday’s Children van Nicci French

Citaat:

The long tedious ritual was gone through. Pup did his best to make Dolly believe he had generated a solar hexagram. He forgot the names of the Supernal Triad of the Sephiroth, he forgot most of the names of the angels and planetary spirits. Most of what he intoned he made up as he went along. Dolly was enthralled. She had forgotten to bring the rest of her wine with her and it occurred wrily to Pup as he raised the cup and waved the wand that doing this every evening, would be a way of curing her addiction. (p.157)

Vragen over het boek:

1. Hoe is de relatie tussen Harold Yearman en zijn eerste echtgenote, Edith?
2. Wat vind je van de manier waarop Dolly omgaat met haar broer en met haar vader?
3. Waarom zou Myra contact hebben gezocht met Harold Yearman?
4. Wat is de relatie tussen de gezinsleden Yearman enerzijds en Diarmit Bawne anderzijds? Wat vind je van de manier waarop Mrs Rendell deze relatie heeft beschreven?