It was born in the darkness of the Circle Sea; at first just a soft floating thing, washed back and forth by tide after tide. It grew a shell, but in its rolling, tumbling world there were huge creatures which could have cracked it open in an instant. Nevertheless, it survived. Its little life might have gone on like this for ever until the dangers of the surf and other floating things brought an end, were it not for the pool.
It was a warm pool, high on a beach, replenished by occasional storms blown in from the Hub, and there the creature lived on things even smaller than itself and grew until it became king. It would have got even bigger if it were not for the hot summer when the water evaporated under the glare of the sun.
And so the little creature died, but its carapace remained, carrying within itself the seed of something sharp. On the next stormy tide it was washed away onto the littoral, where it lodged, rolling back and forth with the pebbles and other detritus of the storms.

© Penguin Random House Company, 2015

Tiffany Aching is de heks (de ‘hag’) van haar regio, The Chalk. Ze heeft al veel avonturen beleefd, dus ze hoopt dat ze zich nu eens rustig aan haar werk als heks kan wijden: zieken verzorgen, baby’s op de wereld helpen zetten, mensen in nood helpen, soms iets doen met magie.
Maar niets is minder waar. De hoofdheks van de Discworld, Granny Weatherwax, overlijdt en er moet een opvolger komen. De heksen – die geen hoofdheks erkennen – kiezen massaal voor Tiffany Aching. Vooral omdat Granny Weatherwax dat al tijdens haar leven heeft gedaan ... Tiffany accepteert de benoeming, maar het betekent wel dat ze nu twee gebieden moet bemensen met haar zorgen: The Chalk en Lancre.
Het lijkt zo’n beetje te lukken. Vooral wanneer ze assistentie krijgt vanuit een onverwachte hoek.
Helaas is er een groep Discworld-bewoners die de vrede letterlijk wil verstoren: de elfen komen uit hun parallelle wereld de Discworld binnenvallen …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Terry Pratchett

Jaar van uitgave:

2015

Aantal pagina's:

337

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

Een fantasietijd

Plaats van handeling:

Een fantasieplaats, Discworld geheten – dit deel speelt zich af in de dunbevolkte streken The Chalk en Lancre.

Bijzonderheden:

Discworld deel 41 – deel 5 uit de Tiffany Aching-Young Discworld-serie;19 hoofdstukken, gevolgd door een epiloog.
In het Nederlands heet het boek 'De herderskroon'.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Je moet als lezer houden van absurde verhalen over een niet-bestaande wereld. De romans van Pratchett zijn soms lastig te lezen vanwege de originele ideeën en het complexe woordgebruik, maar voor de liefhebber van intelligente fantasy is de Discworld-serie een must.
De Young Discworld boeken – zoals ‘The Shepherd’s Crown’ – zullen interessant zijn voor liefhebbers van de Harry Potter- en de Artemis Fowl-boeken.

WAT MOET JE WETEN?

Pratchett veronderstelt een zekere kennis van de wereld. Zijn Discworld is weliswaar heel anders dan onze wereld, maar er zijn veel raakvlakken: er is corruptie, jaloezie, misdaad, geldzucht, carrièreplanning. Kortom, Discworld is net de gewone wereld. Pratchett neemt individuen, beroepsgroepen, naties (zoals de Engelsen), overtuigingen en wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen regelmatig op de hak.
Verder gebruikt Pratchett veel literaire middelen die de ervaren lezer zal herkennen en waarderen: ironie, satire, metaforen, flashbacks, perspectiefwisselingen, enzovoort.
In de Young Discworld-boeken – zoals ‘The Shepherd’s Crown’ – neemt Terry Pratchett regelmatig het ‘gewone’ sprookje, het volksverhaal en de fabel op de hak. In dit deel beschrijft hij ook de wereld van de elfen, de opleiding van heksen en de emancipatie van vrouwen en (soms ook) mannen.

DE TAAL

De woorden in de romans van Pratchett zijn vaak moeilijk, het is vaak een B2-C1-niveau. Soms zijn de zinnen lang.
Wel zijn er heel veel dialogen. Bovendien is het tempo van het verhaal bijzonder hoog en er is veel actie.
De Young Discworld-boeken zijn uiteraard iets simpeler qua woordenschat en zinsbouw dan de Discworld-boeken. Maar ook in deze boeken toont Pratchett zich een woordkunstenaar. Daar komt nog bij dat dit laatste deel in de Tiffany Aching-serie het meest volwassen deel is van de vijf boeken.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De romans van Terry Pratchett over Discworld zijn zonder meer de moeite van het lezen waard: ze zijn humoristisch, origineel en ze zijn een prachtige satire op onze wereld. Maar ze zijn ook lastig om te lezen. Pratchett legt veel uit (met name aan het begin van een roman) en hij gebruikt daar regelmatig moeilijke woorden voor. Daarnaast maakt Pratchett gebruik van diverse literaire middelen om zijn boodschap helder te krijgen: veel vormen van humor (satire, sarcasme, kolder), beeldspraak (metaforen), tijdssprongen (flashbacks en flash forwards), interior monologues en stream-of-consciousness. Tenslotte is het fantasy: het is een genre dat slechts een selecte groep lezers zal aanspreken.
Op grond van deze karakteristieken is ‘The Shepherd’s Crown’ een boek met een literair niveau B 3c en een taal-(ERK-)niveau B2.
Als je de Young Discworld-boeken vergelijkt met een kinderboek of met een young adult-fiction verhaal, dan wordt al snel duidelijk dat dit boeken zijn van een ander niveau. De verhalen zijn iets simpeler – verhaallijnen, perspectief, intriges – dan de gewone Discworld-romans, maar qua taal zijn ze een stuk lastiger dan een gewoon kinderboek of een young adult fiction boek. Dit komt met name door de uitgebreide woordenschat en door de humor van Terry Pratchett.
Het boek zal waarschijnlijk meisjes meer aanspreken dan jongens omdat Tiffany een meisje is (hoewel de Nac Mac Feegle daarentegen toch ook wel weer behoorlijk stoer zijn).

Schrijfstijl:

Terry Pratchett schrijft soms moeilijk. Hij gebruikt ingewikkelde woorden en hij heeft originele ideeën en filosofieën over de wereld en over de mensheid. Die filosofieën en ideeën beschrijft hij in zijn Discworld-romans. Daarnaast heeft hij een absurd gevoel voor humor: situaties worden vaak hilarisch beschreven.
Datgene wat veel lezers zal afschrikken (de hierboven genoemde kwaliteiten van Pratchett), heeft Terry Pratchett miljoenen fans voor het leven opgeleverd.
De karakterbeschrijvingen en de beschrijvingen van de omgeving (The Chalk en Lancre) zijn eenvoudiger en eenduidiger in de Young Discworld—romans – zoals ‘The Shepherd’s Crown’ – dan in de andere Discworld-romans.

Actie:

‘The Shepherd’s Crown’ zit boordevol actie. Tiffany reist (per bezemsteel) heen en weer tussen haar oude regio The Chalks en haar nieuwe regio Lancre; ze brengt incidenteel ook nog een bezoek aan de hoofdstad Ankh-Morpork.
Verder vertelt de roman over een enorme veldslag tussen de bewoners van Lancre en The Chalk en de elfen.

Tijd:

De verhalen vinden plaats in een fantasietijd. Wel doet deze tijd het meeste denken aan een soort Middeleeuwen: er is geen Industriële Revolutie geweest, het vervoer gaat met karren, koetsen en paarden, de post wordt soms per postduif of per albatros bezorgd, mensen en andere wezens bestrijden elkaar met zwaarden, dolken, knotsen en andere primitieve vernietigingswapens. In dit laatste deel over Tiffany Aching blijkt echter dat de trein wel zijn intrede in de Discworld heeft gedaan.
Wat het boek onderscheidt van de vorige vier delen zijn de verwijzingen naar de actualiteit: jonge heksen maken carrière, terwijl mannen ook heks willen worden. Elders in de regio proberen mannen hun eigen ‘shed’ te bouwen (voor hun ‘schurisme’).

Plaats:

De roman is gesitueerd op de Discworld. Dit is een platte, ronde schijf, die, gedragen door vier olifanten, die, gedragen door een reusachtige schildpad, zich door het heelal beweegt. Wie zich te ver waagt naar de randen van de Discword (the Rim), valt er geheid af.
‘The Shepherd’s Crown’ speelt zich af in twee dunbevolkte gebieden: The Chalk en Lancre, waar de meeste mensen werkzaam zijn in de landbouw en veeteelt: een pastorale wereld die maar heel zelden verstoord wordt door een kwaadaardige geest of door een bende, zoals de Nac Mac Feegle.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn: hoe kan Tiffany Aching ervoor zorgen dat ze een goede, zorgzame heks blijft die de hoofdheks van twee regionen is en hoe houdt ze de kwaadaardige elfen op een afstand?

Verteller:

Er is een alwetende verteller. Pratchett vertelt over zijn wereld, Discworld, waarover hij in stukjes en beetjes telkens iets kwijt wil. In elk deel komen er personen uit andere verhalen terug, maar in elk deel spelen er ook unieke karakters eenmalig mee.
In ‘The Shepherd’s Crown’ ligt de meeste nadruk op het talentvolle meisje Tiffany Aching en haar strijd om de Discworld te redden van de ondergang. Maar uiteraard is er veel aandacht voor die interessante en onbekende groep wezens, de Nac Mac Feegle, een soort kabouters of pixies: kwaadaardig, drankzuchtig, onbeschoft, dodelijk, maar aardig voor hun vrienden.

Hoofdkarakters:

De belangrijkste karakters in ‘The Shepherd’s Crown’ zijn:
• Tiffany Aching: een jonge vrouw die afgestudeerd is als heks. Zij is een jonge heks die in het heuvelachtige gebied woont dat The Chalk heet. Ze woont nog bij haar ouders en ze werkt heel hard – tijd voor vriendjes heeft ze niet echt veel;
• Jeannie de kelda: de leidster van de Nac Mac Feegle. Zij is de moeder van honderden jonge (en iets oudere) Nac Mac Feegle. En eigenlijk is zij ook een soort heks;
• Rob Anybody: de militaire leider van de Nac Mac Feegle, de echtgenoot van Jeannie;
• Geoffrey Swivel: de jongste zoon van Lord Swivel (16 jaar oud).

Bijfiguren:

Er zijn talloze bijfiguren die een rol hebben in de roman, zoals bijvoorbeeld:
• Andere Nac Mac Feegle: Slightly-more-wee-than-wee-Jock-Jock, Daft Wullie, Big Yan, Awf’ly Wee Billy Bigchin, Wee Mad Arthur, Maggie, Wee Duggie Bignose, Hamish, Wee Clonker, Wee Slogum, Wee Fungus, Wee Gimmie Jimmie, Wee Dangerous Spike;
• Granny Esme Weatherwax: ongetwijfeld de belangrijkste heks van de Discworld. Zij is de heks van de landstreek Lancre, maar in feite is ze de ongekroonde koningin der heksen. Als het verhaal begint is ze oud en der dagen zat;
• Preston: de vriend van Tiffany. Hij studeert voor arts (in Ankh-Morpork);
• Lord Swivel: een edelman uit The Shires;
• Harry en Hugh Swivel: de zoons van Lord Swivel;
• McTavish: de staljongen (al op leeftijd) van Lord Swivel, een goede vriend en raadgever van Geoffrey Swivel;
• Death: een belangrijk personage van de Discworld. Hij hoort er niet echt bij, maar hij is wel onmisbaar: uiteindelijk haalt hij iedereen op …;
• Nanny Ogg, Queen Magrat Garlick of Lancre, Agnes Nitt (Perdita), Mrs Letice Earwig, Becky Pardon (heks in opleiding – h.i.o.), Nancy Upright (h.i.o.), Mrs Eunice Proust, Baroness Letitia Keepsake, Annagramma Hawkin, Petulia Gristle, Dimitry Hubbub, Harrieta Bilk: heksen van de Discworld;
• Mrs Perspicacia Tick: een ‘witch-finder’, een dame die jonge meiden opleidt tot het beroep (de roeping) van heks;
• Archchancellor Lord Mustrum Ridcully: de rector magnificus van de Unseen University – een vroegere vriend van Granny Weatherwax;
• Lord Vetinari: de Patrician van Ankh-Morpork, de absolute heerser van de stad (en ver daarbuiten);
• Nightshade, The Queen of the Elves: de koningin der elfen – de bazin, maar wel met de nodige problemen;
• Lords Lankin, Mustardseed, Peaseblossom: elfenleiders;
• Of the Dew the Sunlight (a.k.a. Of the Lathe the Swarf): een goblin, een gevangene van de elfen;
• Joe Aching: de vader van de heks Tiffany;
• Darling Dove, John Parsley: herbergiers;
• Dick Handly, Thomas Greengrass, Robert Thick, Jim Twister, Noddy Saunters, Captain Sailor Makepeace, Reservoir Slump, Laughing Boy Sideways, Smack Tremble, Wrinkled Joe, Stinky Jim Jones: kroeglopers (of beter: kroegzitters);
• Lord Roland de Chumsfanleigh: de jonge Baron van The Chalk, het gebied waar Tiffany de heks is;
• Letitia: de echtgenote van Lord Roland;
• Shrucker en Dave: dwergen, eigenaars van een bezemstelenbedrijf;
• King of the Elven Races: de oorspronkelijke koning der elfen. Tegenwoordig brengt hij zijn tijd door in een mannengrot, samen met drinkende en stoeiende kerels (met veel aandacht voor de vrouwtjes – als die er zijn).

Website:

https://www.theguardian.com/books/2015/aug/30/the-shepherds-crown-review-terry-pratchett-discworld-posthumous

Film:

De roman ‘The Shepherd’s Crown’ is niet verfilmd.

Overig:

‘The Shepherd’s Crown’ is deel 5 (het laatste deel) van de Tiffany Aching-boeken. Het boek is zeker los te lezen, maar het wordt interessanter als je de voorgaande vier delen ook kent.
De voorgaande delen zijn:
• The Wee Free Men
• A Hat Full of Sky
• Wintersmith
• I Shall Wear Midnight

‘The Shepherd’s Crown’ is bovendien het laatste boek dat Terry Pratchett schreef. Mr Pratchett overleed in 2015, een paar maanden voordat het boek uitkwam.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Terry Pratchett.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Hobbit van J.R.R. Tolkien
• Harry Potter and the Order of the Phoenix van J.K. Rowling
• Artemis Fowl and the Opal Deception van Eoin Colfer

Citaat:

To Tiffany’s surprise her father was crying, under his smiles, as he gave her a little package wrapped up in crinkled paper and tied with a piece of old wool. She opened it and turned the little ridged object over in her hand.
‘It’s a shepherd’s crown,’ she said. ‘I’ve seen them before – they are quite easy to find.’
Joe Aching laughed and said, ‘Not this one. Your granny said it was special – the crown of crowns. And if the Shepherd of Shepherds picked it up, it would turn into gold. Look, beneath the grey you can see the hints of gold.’ (p.95)

Vragen over het boek:

1. ‘The Shepherd’s Crown’ is een Young Discworld roman. Waaruit blijkt dat het verhaal bedoeld is voor jongere lezers?
2. Lees nog een verhaal uit de Young Discworld Tiffany Aching-serie (bijvoorbeeld deel I, II, III of IV). Welk deel vind je beter en waarom?
3. Hoe verloopt de romance tussen Tiffany en Preston?
4. Hoe slaagt Tiffany erin de elfen te overwinnen?