The first time Caesar approached Cora about running north, she said no.
This was her grandmother talking. Cora's grandmother had never seen the ocean before that bright afternoon in the port of Ouidah. And the water dazzled after her time in the fort's dungeon. The dungeon stored them until the ships arrived. Dahomeyan raiders kidnapped the men first then returned to her village the next moon for the women and children, marching them in chains to the sea two-by-two. As she stared into the black doorway, Ajarry thought she'd be reunited with her father down there in the dark. The survivors from her village told her that when her father couldn't keep the pace of the long march, the slavers stove in his head and left his body by the trail. Her mother had died years before.
Cora's grandmother was sold a few times on the trek to the fort, passed between slavers for cowry shells and glass beads. It was hard to say how much they paid for her in Ouidah, as she was part of a bulk purchase, 88 human souls for 60 crates of rum and gunpowder, the price arrived upon after the standard haggling in Coast English. Able-bodied men and childbearing women fetched more than juveniles, making an individual accounting difficult.
The ship called ‘The Nanny’ was out of Liverpool and had made two previous stops along the Gold Coast. The captain staggered his purchases, rather than find himself with a cargo of singular culture and disposition. Who knew what brand of mutiny his captives might cook up if they shared a common tongue? This was the ship's final port of call before they crossed the Atlantic. Two yellow-haired sailors rode Ajarry out to the ship - humming, white skin like bone.

© Penguin Random House Company / Doubleday, 2016

Het jonge meisje Cora woont eenzaam op een plantage in de Amerikaanse staat Georgia, te midden van gewelddadige en sadistische blanke overheersers en zwarte Afro-Amerikanen die zich nauwelijks voor haar interesseren. Na de dood van haar oma en de ontsnapping van haar moeder is ze terechtgekomen in een schuur waarin de verschoppelingen en zonderlinge vrouwen slapen. Toch blijft ze flink van zich afslaan als het moet.
Als de pas gearriveerde slaaf Caesar haar vraagt om met hem mee te gaan wanneer hij een poging onderneemt om te ontsnappen, gaat ze met hem mee – na enige aarzeling. Ze vluchten door de bossen en door de moerassen naar het huis van een filantropische blanke winkelier. Deze zet hen op de trein: een ondergrondse trein die hen veilig uit de staat Georgia moet brengen.
Cora ontdekt in andere staten dat het leven heel anders kan zijn: zwarte mensen werken in min of meer gewone banen, Cora kan leren lezen en de slavernij lijkt soms ver weg.
Maar toch wordt ze regelmatig geconfronteerd met haar verleden: ontsnapte slaven worden doodgeslagen of opgehangen en premiejagers speuren overal naar deze slaven. Ook naar Cora, zoals ze al snel merkt …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Colson Whitehead

Jaar van uitgave:

2016

Aantal pagina's:

306

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1850-1910

Plaats van handeling:

USA: de staten Georgia, South-Carolina, North-Carolina, Tennessee, Indiana en andere staten verder naar het westen van het land.

Bijzonderheden:

Een roman in 12 delen. De delen – lange hoofdstukken – zijn genoemd naar een Amerikaanse staat of naar een karakter uit het verhaal.
In het Nederlands heet het boek ‘De ondergrondse spoorweg’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘The Underground Railroad’ is een aangrijpend verslag over de levens van een aantal Amerikaanse slaven. Deze Afro-Amerikanen proberen te ontsnappen uit hun helse omgeving op een plantage in de staat Georgia. Om echt vrij te worden zullen ze door meerdere staten moeten vluchten om uiteindelijk de vrijheid te krijgen.

WAT MOET JE WETEN?

Vroeger werden sommige verhalen over de slavernij (in de literatuur, op TV, in de film) nog wel eens als een gedeeltelijk avontuur beschreven (denk aan de beroemde roman ‘Uncle Tom’s Cabin’). Maar de werkelijkheid had niets met spannende avonturen te maken: het leven op een plantage was keihard, slaven stierven jong, ontsnappen was vrijwel onmogelijk, op een arrestatie volgde zware martelingen en de doodstraf. De roman ‘The Underground Railroad’ is daar een zeer realistisch voorbeeld van: een aangrijpend verhaal. Geschikt voor lezers die geïnteresseerd zijn in de ‘waarheid’ over de slavernij – maar die geen angst hebben voor gewelddadige of sadistische scenes.
Soms zijn er verwijzingen naar literaire werken die andere eigenaardige reizen beschrijven: zoals Gulliver’s Travels van Jonathan Swift. Tevens is er soms een echo van de zwarte muziek van de Amerikanen: de blues of een song als Strange Fruit van Billie Holiday.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Underground Railroad’ zijn nergens echt moeilijk. De zinnen zijn over het algemeen erg kort en er worden weinig moeilijke woorden gebruikt (zo heeft Cora problemen met bepaalde woorden uit de Bijbel waaruit ze leert lezen: ‘gainsay’, ‘ravening’, ‘hoar’). Het lijkt alsof Cora haar levensverhaal zelf schrijft: de taal en de woorden worden nergens echt ingewikkeld.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn over het algemeen kort en er zijn redelijk veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘The Underground Railroad’ is zeker te begrijpen voor iemand die een aantal jaren Engelstalige teksten heeft gelezen.
Het verhaal is echter heftiger dan deze taal doet vermoeden. Mr. Whitehead beschrijft een verschrikkelijke tijd: het leven van een slaaf was vaak een opeenvolging van verdriet, eenzaamheid, mishandeling en misbruik en op het kleinste vergrijp volgde de zwaarste straf. Jonge vrouwen werden verkracht door blanke plantage-eigenaren of hun opzichters, dieven werd de hand afgehakt, wie te brutaal naar iets of iemand keek werd de ogen uitgestoken, men werd om het minste of geringste afgeranseld. En op een mislukte ontsnapping stond altijd de doodstraf – meestal voorafgegaan door een afschuwelijke marteling. Wat dat betreft is dit een verschrikkelijk verslag – maar het was helaas zoals het was …
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Underground Railroad’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman ‘The Underground Railroad’ is heel boeiend geschreven. Mr. Whitehead laat zijn hoofdpersonen door plaats en tijd reizen en dat doet hij vaak middels een ondergrondse (letterlijk of figuurlijk) spoorlijn. Door de behandeling van karakters als Cora – die als aangeschoten wild continu moeten vluchten – krijg je een angstaanjagend beeld van de behandeling van de zwarte bevolking in de USA in de periode 1850-1920.

Actie:

De roman ‘The Underground Railroad’ is een verhaal met zeer veel actie. Die actie bestaat vooral uit het uit handen blijven van de blanke slavenhandelaars, plantage-eigenaars en premiejagers.

Tijd:

‘The Underground Railroad’ speelt zich ongeveer af in de periode 1850 tot heden. De slavin Cora vlucht vóór de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) weg van haar plantage. Maar het verhaal kent nogal wat anachronismen. Al snel worden plaatsen, situaties en zaken beschreven die in een andere tijd thuishoren: de bouw van de Griffin Building in de stad Charleston in South Carolina (1910-1911), iemand die ‘The Last of the Mohicans’ leest (uit 1826), de bouw van The White House in Washington D.C. (1789-1800).

Plaats:

De setting van ‘The Underground Railroad’ is voornamelijk de oostelijke Verenigde Staten. Het verhaal begint in de staat Georgia en gaat vandaar naar South Carolina, North Carolina, Tennessee, Indiana en ‘The North’. Georgia is de staat waar Cora woont en werkt als slaaf op een plantage, de andere staten zijn staten waar ze kort woont of waar ze doorheen trekt.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Underground Railroad’: zal het Cora lukken om de vrijheid te vinden – en in welke staat zou dat dan kunnen zijn?

Verteller:

De roman ‘The Underground Railroad’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal met name vanuit het perspectief van de ontvluchte slavin Cora.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Underground Railroad’ zijn:
• Cora: een slavin die op haar zestiende probeert te ontsnappen van een plantage in Georgia. Sinds haar moeder verdween woont ze in ‘Hob’, een slaapplaats voor verstotenen en lichtelijk gestoorde slaven;
• Arnold Ridgeway: een beroemde premiejager die – vaak met veel succes – ontsnapte slaven vangt;
• Caesar: een ongeveer dertigjarige slaaf die de ontsnapping zo goed mogelijk heeft voorbereid. Hij werkt nog maar kort op de plantage van de Randalls (waar Cora heel haar leven al woont en werkt); hij heeft ook andere blanken meegemaakt die meer aandacht hadden voor de erbarmelijke omstandigheden waaronder de zwarte Amerikanen moeten leven;
• Royal: een zwarte man, maar een ‘freeborn man’. Zijn ouders waren heel hun leven al vrije mensen met gewone beroepen in Connecticut (kapper en vroedvrouw). Royal spant zich al jarenlang in voor gelijke rechten en meer vrijheden voor de zwarte bevolking van de USA.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Underground Railroad’ zijn:
Op de plantage in Georgia:
• Ajarry: de oma van Cora. Zij werd als slavin uit Afrika gehaald, samen met haar familie. Als enige overlevende kwam ze op een plantage in Georgia terecht. Ze kreeg een dochter, Mabel. Ajarry slaagde erin een moestuintje te onderhouden waar ze groenten en medicijnen ver-bouwde. Het tuintje werd na haar dood door haar kleindochter onderhouden;
• Mabel: de moeder van Cora. Toen Cora tien jaar oud was, ontvluchtte Mabel van de plantage; sindsdien heeft niemand meer iets over haar vernomen;
• Lovey: de beste vriendin van Cora;
• James Randall: de plantage-eigenaar van de plantage waar Cora woont;
• Connelly: de opzichter van de plantage van James Randall;
• Terrance Randall: de broer van James; hij beheert de naastgelegen plantage;
• Blake, Major, Noble, George, Wesley, Godfrey, Old Abraham, Prideful, Chester, Big Anthony: slaven van de plantage van James Randall;
• Mary, Margaret, Rida, Lucy, Titania, Nag, Jeer (de moeder van Lovey); slavinnen van de plantage;
• Florence, Alice: koks voor de Randalls.
In de staat Georgia:
• Nate Ketchum: een premiejager die ontsnapte slaven zoekt;
• Mr. Fletcher: een blanke man die slaven steunt;
• Lumbly: de ‘station agent’ van de ‘underground train’ in Georgia.
In de staat South Carolina:
• The Andersons: het gezin waar Bessie Carpenter werkt;
• Miss Lucy: de blanke dame die het tehuis voor de zwarte bedienden bestiert;
• Sam: de ‘station agent’ in South Carolina;
• Miss Handler: de onderwijzeres die de ex-slaven lezen leert;
• Dr. Campbell: een arts;
• Mr. Field: de curator van het Museum ‘Living History’ in Charleston’;
• Dr. Aloysius Stevens: een jonge arts die onvruchtbaarheid voor zwarte vrouwen propageert.
In de staat North Carolina:
• Martin Wells: de ‘station agent’ in North Carolina;
• Ethel Wells: de echtgenote van Martin;
• Fiona: de Ierse huishoudster van de familie Wells;
• Jamison: een belangrijk persoon in de stad waar de familie Wells woont.
In de staat Tennessee:
• Boseman: de assistent van Ridgeway;
• Homer: een jonge (en kleine) zwarte bediende van Ridgeway;
• Jasper: een gevangengenomen zwarte slaaf.
In de staat Indiana:
• Georgina: de onderwijzeres op de boerderij in Indiana;
• John Valentine: de eigenaar van de boerderij en het land in Indiana;
• Gloria Valentine: de vrouw van John;
• Elijah Lander: een assistent van Valentine en een felle voorstander van rassengelijkheid;
• Bewoners van de boerderij van Valentine: de 10-jarige Molly, haar moeder Sybil, Jimmy, Lyndsey, Mingo, Rumsey Brooks (een dichter die op bezoek komt); Amelia;
• Red: een vriend en metgezel van Royal;
• Justin: een vriend en metgezel van Royal, een ex-slaaf.

Website:

http://www.nationalbook.org/nba2016winner_f_whitehead-underground-railroad.html#.WPUXsvnyiM8 

Film:

Er zijn plannen om ‘The Underground Railroad’ als TV-serie te verfilmen.

Overig:

De roman ‘The Underground Railroad’ is een verhaal over de slavernij. Maar het is tevens een reis: zowel door het zuiden en zuiden van de USA als door de tijd. Het is interessant om te lezen welke anachronismen Mr. Whitehead in zijn verhaal heeft verwerkt – en waarom hij dat heeft gedaan.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Colson Whitehead.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Adventures of Huckleberry Finn van Mark Twain
• Their Eyes Were Watching God van Zora Neale Hurston
• The Bluest Eye van Toni Morrison

Citaat:

They waited. At Caesar’s request the station agent told of how he came to work for the underground railroad. Cora couldn’t pay attention. The tunnel pulled at her. How many hands had it required to make this place? And the tunnels beyond, wherever and how far they led? She thought of the picking, how it raced down the furrows at harvest, the African bodies working as one, as fast as their strength permitted. The fast fields burst with hundreds of thousands of white bolls, strung like stars in the sky on the clearest of clear nights. When the slaves finished, they had stripped the fields of their color. It was a magnificent operation, from seed to bale, but not one of them could be prideful of their labor. It had been stolen from them. Bled from them. The tunnel, the tracks, the desperate souls who found salvation in the coordination of its stations and timetables – this was a marvel to be proud of. She wondered if those who had built this thing had received their proper reward. (p.68)

Vragen over het boek:

1. Wat is de reden dat Cora ondanks haar angst om te vluchten toch met Caesar vertrekt?
2. Hoe komt het dat Ridgeway met Cora naar het westen in plaats van naar het zuiden trekt?
3. Waarom wordt het verhaal van Cora regelmatig onderbroken door verhalen over verschillende bijfiguren?
4. Waaraan is te merken dat deze roman ook een reis door de tijd is?