It was nine-thirty on Christmas Eve. As I crossed the long entrance hall of Monk’s Piece on my way from the dining room, where we had just enjoyed the first of the happy, festive meals, toward the drawing room and the fire around which my family were now assembled, I paused and then, as I often do in the course of an evening, went to the front door, opened it and stepped outside.
I have always liked to take a breath of the evening, to smell the air, whether it is sweetly scented and balmy with the flowers of midsummer, pungent with the bonfires and leaf-mold of autumn, or crackling cold from frost and snow. I like to look about me at the sky above my head, whether there are moon and stars or utter blackness, and into the darkness ahead of me; I like to listen for the cries of nocturnal creatures and the moaning rise and fall of the wind, or the pattering of rain in the orchard trees, I enjoy the rush of air toward me up the hill from the flat pastures of the river valley.
Tonight, I smelled at once, and with a lightening heart, that there had been a change in the weather. All the previous week, we had had rain, chilling rain and a mist that lay low about the house and over the countryside. From the windows, the view stretched no farther than a yard or two down the garden. It was wretched weather, never seeming to come fully light, and raw, too. There had been no pleasure in walking, the visibility was too poor for any shooting and the dogs were permanently morose and muddy. Inside the house, the lamps were lit throughout the day and the walls of larder, outhouse and cellar oozed damp and smelled sour, the fires sputtered and smoked, burning dismally low.

© Hamish Hamilton / Mandarin, 1983

Arthur Kipps is een geslaagd man. Hij is een notaris met een eigen kantoor, hij is gelukkig getrouwd met een weduwe die vier kinderen heeft, hij is een gelukkig opa. Toch knaagt er al jaren iets aan hem …
Op kerstavond wordt duidelijk wat dat is. Als zijn (stief)kinderen hem vragen om een griezelverhaal te vertellen knapt er iets bij hem. Arthur besluit alles op te schrijven, al was het alleen maar als therapie voor hemzelf.
Toen hij, ongeveer dertig jaar geleden, een beginnend notaris was op een notariskantoor in Londen, vroeg zijn mentor hem of hij de nalatenschap van een oude dame wilde regelen. De 87-jarige dame is overleden in het afgelegen huis waar zij al jaren alleen woonde. Arthur gaat er naar toe: eerst met de trein (een lange reis met een overstap), dan met een auto – en tenslotte met een pony en kar.
Het huis ligt op een eiland dat maar een paar uur per dag over een dijk bereikbaar is. Op het eiland, omringd door water en moeras, ligt Eel Marsh House, een oud landhuis; even verder op het eiland bevindt zich de ruïne van een klooster en een vervallen begraafplaats. In het huis zal Arthur moeten zoeken naar documenten en papieren die iets meer duidelijkheid kunnen verschaffen over de bezittingen en wensen van de oude dame.
Maar al vanaf het begin merkt Arthur dat er iets vreemds aan de hand is met het huis en haar vroegere bewoonster. Niemand wil over haar praten. En als Arthur de begrafenis bijwoont, ziet hij een mysterieuze vrouw in het zwart. Die vrouw ziet hij een paar dagen later opnieuw, maar dan bij de begraafplaats op het eiland. In de mist hoort hij bovendien een kind huilen. En ’s nachts klinken er vreemde geluiden in een afgesloten kamer …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Susan Hill

Jaar van uitgave:

1983

Aantal pagina's:

160

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1900-1950

Plaats van handeling:

GB, een afgelegen gebied aan de oostkust van Engeland.

Bijzonderheden:

Een horrorroman 12 getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘De vrouw in het zwart’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je houdt van subtiele horror, dan is ‘The Woman in Black’ een klassieker. En dat is bijzonder voor een boek dat pas in 1983 uitkwam. Het verhaal ademt de sfeer van de negentiende-eeuwse gothic novel. De horror is nooit die van extreem geweld of rondvliegende geesten, duivels of lichaamsdelen, maar juist een heel verfijnde manier om de lezer de stuipen op het lijf jagen.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘The Woman in Black’ heb je weinig specifieke kennis nodig. De tijd is wazig (de negentiende of begin twintigste eeuw?), de plaats is geografisch niet te vinden (de Engelse oostkust, East Anglia, Norfolk?) en de horror is lange tijd alleen maar suggestief. Maar wel erg genoeg om de verteller jaren later nog doodsbang te maken. En daarmee de lezer ook …

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘The Woman in Black’ zijn in het begin misschien lastig, maar dat went al snel. Hoewel het boek in 1983 uitkwam, wekt Ms Hill de indruk dat het hier gaat om een negentiende-eeuwse roman; de taal en het decor doen dit vermoeden.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn over het algemeen niet lang. Er is een beperkt aantal dialogen (de hoofdpersoon is vaak alleen).

DE TAAL EN HET VERHAAL

Wat taal betreft is ‘The Woman in Black’ goed leesbaar – maar je moet wel even een hoofdstuk of twee hebben gelezen, zodat je weet waar het heen gaat met het verhaal.
Het verhaal is geweldig spannend. En dat is bijzonder – want er gebeurt maar heel weinig, zo op het eerste gezicht. De hoofdpersoon ziet een vrouw in het zwart en hij hoort later een kind huilen – en dat is het wel zo’n beetje. Maar langzamerhand worden meer tipjes van de sluier opgelicht en komen we meer van het ware verhaal te weten.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Woman in Black’ een boek met een literair niveau C 4c en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

‘The Woman in Black’ is prachtig geschreven: spannend, mysterieus, ontroerend. Dit is een klassieker in het genre: een ware gothic novel in de stijl van de beste negentiende-eeuwse horrorromans.

Actie:

De roman ‘The Woman in Black’ is een verhaal met redelijk veel actie. Het verhaal wordt jaren later verteld, als een soort lange flashback. Maar dan wel van dag tot dag en van uur tot uur, zodat je er als het ware persoonlijk bij bent.

Tijd:

‘The Woman in Black’ speelt zich af in een onbepaalde tijd. Het boek werd geschreven in 1983, maar het is duidelijk dat het verhaal jaren eerder plaatsvond – bijvoorbeeld ergens in de eerste helft van de twintigste eeuw: auto’s waren er niet veel, elektriciteit was nog niet overal en vervoer ging soms nog met paard (oftewel: pony) en wagen. Toch werd er wel gebeld (met een vaste telefoon) en er werden telegrammen verstuurd.

Plaats:

De setting van ‘The Woman in Black’ is een niet nader genoemde streek in Engeland, waarschijnlijk ergens aan de oostkust. Het gebied is moerassig, het huis staat op een klein eiland dat alleen maar via een dagelijks onderlopende weg bereikbaar is, het gebied is onderhevig aan grote verschillen tussen eb en vloed en het weer is vaak koud en mistig. Ms Hill heeft deze plek opzettelijk anoniem gehouden – zodat het verhaal zich op meerdere plaatsen zou hebben kunnen afspelen.
Het verhaal begint ergens in Sussex op het platteland waar Arthur Kipps (echtgenoot, vader en grootvader) woont. Vervolgens gaan we terug naar jaren geleden in Londen, waar e 23-jarige Arthur werkte. En tenslotte komen we terecht in de echte setting van de roman: het afgelegen moerasgebied aan de oostkust.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Woman in Black’: wat is de vloek die rust op Eel Marsh House en de omgeving?

Verteller:

De roman ‘The Woman in Black’ heeft een ik-verteller, wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

Het hoofdkarakter in ‘The Woman in Black’ is:
• Arthur Kipps: een ongeveer 55-jarige notaris. Hij woont met zijn vrouw Esme in een huis op het platteland ergens in de buurt van Londen. Op zijn 35e was hij al twaalf jaar weduwnaar, toen hij met Esme trouwde. Arthur vertelt over een aantal vreemde gebeurtenissen die hem overkwamen toen hij op zijn 23e voor zijn baas een erfenis aan de oostkust van Engeland moest regelen.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Woman in Black’ zijn:
• Samuel Daily: een zakenman en grootgrondbezitter;
• Mr Horatio Jerome, Land and Estate Agent: de zakenbehartiger van de overleden vrouw, de 87-jarige Mrs Alice Drablow;
• Keckwick: de koetsier die Arthur met pony en kar van en naar Eel Marsh House brengt;
• Esme Ainley Kipps: de echtgenote van Arthur. Zij is een weduwe die vier kinderen had toen ze met Arthur trouwde;
• Oliver, Will en Edmund Ainley, Isobel Pearce Ainley: de kinderen van Esme;
• Mr Bentley: de eigenaar van het notariskantoor waar Arthur werkt.

Website:

https://www.theguardian.com/books/2012/feb/03/woman-in-black-susan-hill-book-club 

Film:

De roman ‘The Woman in Black’ is in 2012 verfilmd, maar deze filmversie is een vrije interpretatie van het verhaal. Ook zijn er meerdere toneelversies, TV-verfilmingen van het verhaal gemaakt (ook niet altijd even trouw aan het originele verhaal).

Overig:

De horrorroman ‘The Woman in Black’ is niet vergelijkbaar met de horror van Stephen King, Dean Koontz of Peter Straub, maar meer met de negentiende-eeuwse verhalen en romans van Edgar Allan Poe, Emily Brontë en Bram Stoker.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Susan Hill.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Haunting of Hill House van Shirley Jackson
• Slade House van David Mitchell
• The Ice Twins van S.K. Tremayne

Citaat:

However, hearing some slight rustle behind me, I half-turned, discreetly, and caught a glimpse of another mourner, a woman, who must have slipped into the church after we of the funeral party had taken our places and stood several rows behind and quite alone, very erect and still, and not holding a prayer book. She was dressed in deepest black, in the style of full mourning that had rather gone out of fashion except, I imagined, in court circles on the most formal of occasions. (p.48)

Vragen over het boek:

1. Waarom wil Arthur geen spookverhaal vertellen op kerstavond?
2. Waarom is de ontmoeting met Samuel Daily voor Arthur belangrijk?
3. Waarom wordt er geen exacte plaats en tijd gegeven in het verhaal?
4. Waardoor wordt het spookachtige van ‘the woman in black’ veroorzaakt?