When the MS Irish Oak sailed from Cork in October, 1949, we expected to be in New York in a week. Instead, after two days at sea, we were told we were going to Montreal in Canada. I told the First Officer all I had was forty dollars and would Irish Shipping pay my train fare from Montreal to New York. He said, No, the company wasn’t responsible. He said freighters are the whores of the high seas, they’ll do anything for anyone. You could say a freighter is like Murphy’s oul’ dog, he’ll go part of the road with any wanderer.
Two days later Irish Shipping changed its mind and gave us the happy news, Sail for New York City, but two days after that the Captain was told, Sail for Albany.
The First Officer told me Albany was a city far up the Hudson River, capital of New York State. He said Albany had all the charm of Limerick, ha ha ha, a great place to die but not a place where you’d want to get married or rear children. He was from Dublin and knew I was from Limerick and when he sneered at Limerick I didn’t know what to do. I’d like to destroy him with a smart remark but then I’d look at myself in the mirror, pimply face, sore eyes, and bad teeth and know I could never stand up to anyone, especially a First Officer with a uniform and a promising future as master of his own ship. Then I’d say to myself, Why should I care what anyone says about Limerick anyway? All I had there was misery.
Then the peculiar thing would happen. I’d sit on a deck chair in the lovely October sun with the gorgeous blue Atlantic all around me and try to imagine what New York would be like. I’d try to see Fifth Avenue or Central Park or Greenwich Village where everyone looked like movie stars, powerful tans, gleaming white teeth. But Limerick would push me into the past. Instead of me sauntering up Fifth Avenue with the tan, the teeth, I’d be back in the lanes of Limerick, women standing at doors chatting away and pulling their shawls around their shoulders, children with faces dirty from bread and jam, playing and laughing and crying to their mothers. I’d see people at Mass on Sunday morning where a whisper would run through the church when someone with a hunger weakness would collapse in the pew and have to be carried outside by men from the back of the church who’d tell everyone, Stand back, stand back, for the lovea Jaysus, can’t you see she’s gasping for the air, and I wanted to be a man like that telling people stand back because that gave you the right to stand outside till the Mass was over and you could go off to the pub which is why you were standing in the back with all the other men in the first place. Men who didn’t drink always knelt right up there by the altar to show how good they were and how they didn’t care if the pubs stayed closed till Doomsday.

© HarperCollins / Fourth Estate, 1999

Frank McCourt werd geboren in New York nadat zijn ouders uit Ierland waren geëmigreerd. Toen zijn ouders uit armoede terugkeerden naar Limerick in Ierland, wachtte hen daar een nog grotere armoede. Nu, op zijn negentiende, gaat Frank opnieuw terug naar New York City. Hij heeft weinig geld, geen opleiding, geen werk, een slecht gebit en een oogziekte. Maar wel is hij optimistisch: hij zal het maken in het land van zijn dromen, in de stad waar alles mogelijk is. Als geboren Amerikaan mag hij er zonder tegenwerking gaan wonen en werken.
Maar dat valt nogal tegen. Een priester randt hem aan, hij krijgt slecht betaald werk in een hotel waar hij toiletten moet schoonmaken en hij woont op een (soort) kamer waar hij niet eens zijn eigen brood mag opeten.
Langzamerhand werkt hij zich desalniettemin op: hij krijgt werk in de haven en verdient zoveel geld dat hij maandelijks een deel naar zijn arme moeder in Limerick kan sturen. En na een flink aantal verschillende baantjes neemt Frank een drastisch besluit: hij volgt een avondcursus aan de universiteit van New York (NYU School of Education) en probeert een bevoegdheid als docent Engelse literatuur te krijgen. Op die opleiding ontmoet hij een droomvrouw, Alberta (beter bekend als ‘Mike’) en hij leert er veel over literatuur.
Maar helaas leert hij niets over lesgeven. Dus zijn eerste baan op een (vmbo) high school op Staten Island valt hem nogal zwaar. En als iets hem een keer goed af gaat viert hij zijn succes helaas altijd met te veel drank …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Frank McCourt

Jaar van uitgave:

1999

Aantal pagina's:

385

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1945–1985

Plaats van handeling:

USA, New York City (voornamelijk)

Bijzonderheden:

Een autobiografisch verhaal in 56 hoofdstukken. ‘Tis' is een vervolg op 'Angela’s Ashes', maar het kan los daarvan worden gelezen.
In het Nederlands heet het boek ‘De nieuwe wereld’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Voor de lezers van Angela’s Ashes is ’Tis’ een must read: het is het tweede deel van de autobiografie, een verhaal dat naadloos aansluit op het eerste deel. Frank McCourt is straatarm, onopgeleid, verlegen, onervaren (op elk terrein van het leven), mager, met een oogziekte en een slecht gebit wanneer hij in 1949 in New York City aankomt. En daar moet hij een succes van zijn leven zien te maken, in een stad waar iedereen een hekel aan arme sloebers – vooral aan Ierse arme sloebers – lijkt te hebben.

WAT MOET JE WETEN?

Voor ‘Tis’ heb je als lezer niet veel specifieke kennis nodig: McCourt legt alles wat hij meemaakt haarfijn uit.
Wel is het handig wanneer je iets weet van de geschiedenis van de Ieren: een geschiedenis van uitbuiting (door de Engelsen) en hongersnood (vooral in de negentiende en begin twintigste eeuw), over emigratie en eenzaamheid; maar ook over de moeizame verhouding van veel Ieren met de kerk en met individuele gevoelens met betrekking tot godsdienst, filosofie, emoties en seks.

DE TAAL

‘Tis’ is niet moeilijk geschreven qua taal. Het kloeke boek heeft veel korte hoofdstukken, de alinea’s zijn ook vrijwel nergens lang. Dialogen worden binnen een alinea uitgesproken, maar dat leidt nergens tot verwarring.
Wat de roman nog aardiger maakt qua taal, is dat McCourt vanwege zijn interesse in idioom, uitspraak en in literatuur deze onderdelen van de taal vertelt zoals hij die zelf leert. Zo beschrijft hij zijn onbekendheid met Dostojewski of Camus, zijn bewondering voor Jonathan Swift (maar volgens zijn professor is dat een bewondering die niet gestoeld is op enige literaire kennis); maar ook de manier waarop Ieren praten als achterlijke Amerikanen en de manier waarop Amerikaanse havenarbeiders, studenten of Porto Ricanen hun eigen jargon gebruiken.
Het meest leerzaam – en vaak amusant – is de manier waarop leerlingen met de jonge en onervaren leraar McCourt omgaan.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De autobiografische roman ‘Tis’ is soms triest en deprimerend, maar veel vaker humoristisch en soms zelfs hilarisch. Het is een oprecht document van een op het eerste gezicht kansloze persoon, die ondanks alles doorzet en toch nog een succes van zijn leven maakt.
Het verhaal is vlot geschreven met veel gevoel voor emotie en voor humor, er gebeurt heel veel in het jonge leven van McCourt. Er staan weinig echte dialogen in de roman; alles wordt zonder aanhalingstekens geschreven. Maar dat werkt op geen enkele manier verwarrend en het verhaal is nergens langdradig te noemen. De taal is ook op een humoristische manier gebracht: de lezer leert evenveel over het Amerikaanse Engels als de schrijver.
Op grond van deze eigenschappen is ‘Tis’ een roman met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

’Tis’ is een vaak schrijnend verhaal over een arme sloeber van een Ier, die probeert iets van zijn leven te maken door werk, studie en geluk in New York te vinden. Die poging lijkt redelijk uitzichtloos, vooral in het begin, maar McCourt vertelt vaak op zo’n humoristische (en soms hilarische) manier dat zelfs de meest deprimerende situatie draagbaar wordt.

Actie:

De autobiografie ‘Tis’ is niet een saai verslag, maar een geromantiseerd verhaal over het leven van de jongvolwassene McCourt. Hij brengt nare zaken als honger, discriminatie, uitbuiting, maar ook zware onderwerpen als ziekte en dood met de nodige humor zonder er een sentimenteel of dramatisch geheel van te maken.

Tijd:

De roman ’Tis’ begint waar het vorige deel over het leven van Frank McCourt (Angela’s Ashes) ophield: in 1949, wanneer McCourt als 19-jarige Ierse jongeman naar New York City gaat om daar zijn geluk te beproeven. Het verhaal volgt het leven van McCourt van 1949 tot 1985.

Plaats:

‘Tis’ speelt zich voor een heel groot deel af in New York, de stad waar McCourt gaat wonen, werken en studeren.
Er zijn soms weken en maanden waarin hij terugkeert voor een bezoek aan zijn moeder en aan zijn broers in Limerick (Ierland), aan zijn oma en vader in Noord-Ierland en wanneer hij dienst neemt in het Amerikaanse leger: eerst in opleiding in de staat New Jersey, later als lid van de Amerikaanse vredesmacht in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.

Verhaallijn:

De autobiografie ‘Tis’ heeft in feite één verhaallijn: hoe wordt de hoofdpersoon een gelukkig mens? Dat (gebrek aan of streven naar) geluk wordt in thema’s vormgegeven die door het hele boek heen lopen: werk, familie, onderdak, vriendschap, liefde, studie.

Verteller:

’Tis’ wordt verteld door de hoofdpersoon; het is een autobiografie. Frank McCourt vertelt objectief – maar wel heel eerlijk en heel vaak humoristisch – over zijn jaren als arme sloeber in New York City.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Tis’ zijn:
• Frank McCourt: een Ier die vertelt hij hoe ‘het maakt’ in New York City. Hij is negentien jaar oud als hij in daar aankomt;
• Angela McCourt: de moeder van Frank. Zij woont met twee van haar kinderen (en haar zwakbegaafde broer, ‘The Abbott’) in Limerick;
• Malachy, Michael en Alphie: broers van Frank.

Bijfiguren:

Er zijn veel bijfiguren in ‘Tis’. Vaak zijn dat collega’s, vrienden, kamerverhuurders van McCourt:
Collega’s, zoals:
• Eddie Gilligan: een meerdere van Frank in het Biltmore Hotel;
• Jerry: een collega en vriend van Frank;
• Mr. Carey: de bedrijfsleider in het Biltmore Hotel;
• Horace: een wijze zwarte dokwerker die Frank adviseert om vooral te blijven studeren;
• Collega’s op de high school waar Frank aan het werk gaat.
Vrienden/vriendinnen, zoals:
• Emer: een Ierse vriendin in New York;
• Tom: een vriend van Frank;
• Alberta (‘Mike’) Small: een medestudente.
Kamerverhuurders, zoals:
• Mrs. Austin: de Zweeds-Amerikaanse weduwe bij wie Frank een kamertje huurt;
• Mr. Logan; een Iers-Amerikaanse kamerverhuurder;
• Mrs. Klein: een Joods-Pools-Iers-Amerikaanse kamerverhuurder (en haar zwaar gehandicapte zoon ‘Michael what’s left of him’).

Website:

http://lccn.loc.gov/n96014250

Film:

’Tis’ is niet verfilmd.

Overig:

’Tis’ is goed leesbaar als een losse (autobiografische) roman, maar de lezer zal nog meer plezier aan het verhaal beleven wanneer hij/zij ook het eerste deel van de autobiografie, Angela’s Ashes, heeft gelezen. Er zou nog een derde – en laatste – deel volgen: ‘Teacher Man’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Frank McCourt.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Fury van Salman Rushdie
• Girl in Translation van Jean Kwok
• TransAtlantic van Colum McCann

Citaat:

Look out that window. You got a good view of New York Harbor from here and Monday morning if these kids aren’t driving you crazy you’ll see a big ship sailing by and that’ll be me on the deck waving, son, waving and smiling, because there’s two things I never want to see again in my life, with God’s help, Staten Island and kids. Monsters, monsters. Look at ‘em. You’d be better off working with chimpanzees in the Bronx Zoo. (p.227)

Vragen over het boek:

1. Waarom is New York één van de weinig plekken op aarde waar Frank McCourt een succes van zijn leven kan maken?
2. Beschrijf de relatie tussen Frank en zijn vader enerzijds en zijn moeder anderzijds.
3. Welke indruk krijg je van de Ieren in New York? In hoeverre zijn ze een steun voor McCourt en hoeverre zijn ze dat juist niet?
4. Wat vind je van de manier waarop McCourt tot docent wordt opgeleid en wat vind je van de manier waarop hij zijn lessen geeft? Maak je antwoord duidelijk met behulp van fragmenten uit de tekst.