‘Yes, of course, if it's fine tomorrow,’ said Mrs Ramsay. ‘But you'll have to be up with the lark,’ she added.
To her son these words conveyed an extraordinary joy, as if it were settled, the expedition were bound to take place, and the wonder to which he had looked forward, for years and years it seemed, was, after a night's darkness and a day's sail, within touch. Since he belonged, even at the age of six, to that great clan which cannot keep this feeling separate from that, but must let future prospects, with their joys and sorrows, cloud what is actually at hand, since to such people even in earliest childhood any turn in the wheel of sensation has the power to crystallise and transfix the moment upon which its gloom or radiance rests, James Ramsay, sitting on the floor cutting out pictures from the illustrated catalogue of the Army and Navy stores, endowed the picture of a refrigerator, as his mother spoke, with heavenly bliss. It was fringed with joy. The wheelbarrow, the lawnmower, the sound of poplar trees, leaves whitening before rain, rooks cawing, brooms knocking, dresses rustling – all these were so coloured and distinguished in his mind that he had already his private code, his secret language, though he appeared the image of stark and uncompromising severity, with his high forehead and his fierce blue eyes, impeccably candid and pure, frowning slightly at the sight of human frailty, so that his mother, watching him guide his scissors neatly round the refrigerator, imagined him all red and ermine on the Bench or directing a stern and momentous enterprise in some crisis of public affairs.
‘But,’ said his father, stopping in front of the drawing-room window, ‘it won't be fine.’
Had there been an axe handy, a poker, or any weapon that would have gashed a hole in his father's breast and killed him, there and then, James would have seized it. Such were the extremes of emotion that Mr Ramsay excited in his children's breasts by his mere presence; standing, as now, lean as a knife, narrow as the blade of one, grinning sarcastically, not only with the pleasure of disillusioning his son and casting ridicule upon his wife, who was ten thousand times better in every way than he was (James thought), but also with some secret conceit at his own accuracy of judgement. What he said was true. It was always true. He was incapable of untruth; never tampered with a fact; never altered a disagreeable word to suit the pleasure or convenience of any mortal being, least of all of his own children, who, sprung from his loins, should be aware from childhood that life is difficult; facts uncompromising; and the passage to that fabled land where our brightest hopes are extinguished, our frail barks founder in darkness (here Mr Ramsay would straighten his back and narrow his little blue eyes upon the horizon), one that needs, above all, courage, truth, and the power to endure.

© Penguin Random House Company / Vintage, 2004

Mr en Mrs Ramsay brengen de zomer door in hun tweede huis, een groot huis op het eiland Skye voor de kust van West-Schotland, een eiland behorend tot de Binnen-Hebriden. Dat doen ze samen met hun kinderen en met een aantal kennissen. Mrs Ramsay is een knappe, sympathieke, zorgzame dame, die haar uiterste best doet het iedereen naar de zin te maken. Mr Ramsay is een geleerde; hij is erg gesteld op zijn eigen kennis en hij is iemand die veel aandacht vraagt en eist van de mensen om hem heen. Bij de kinderen onderscheiden enkelen zich: de al wat oudere Andrew, die zijn vrienden begeleidt op hun wandelingen door de duinen; de jonge James, die de lieveling van zijn moeder is; en tenslotte is er de energieke jonge dochter Cam. Mrs Ramsay besluit met James naar de vuurtoren te varen, maar Mr Ramsay vindt het weer te slecht.
De kennissen vormen een gemêleerd gezelschap. Minta en Paul hebben veel belangstelling voor elkaar; Charles Tansley is een kennis van Mr Ramsay, een tamelijk onsympathieke man die alleen maar belangstelling heeft voor zichzelf; Lily Briscoe is een ongetrouwde, niet meer zo jonge dame, die zich wijdt aan de (amateur) schilderkunst; William Bankes is een vriendelijke, maar ietwat trieste weduwnaar. Mrs Ramsay probeert iedereen te koppelen: Paul aan Minta, Lily aan William en Charles aan alle andere mensen.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Virginia Woolf

Jaar van uitgave:

1927

Aantal pagina's:

198

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1910–1920

Plaats van handeling:

UK, Scotland, The Isle of Skye

Bijzonderheden:

Een roman in 42 hoofdstukken en in 3 delen ('The Window', 'Time Passes', 'The Lighthouse').
In het Nederlands heet het boek ‘Naar de vuurtoren’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De lezer moet bereid zijn zich te verdiepen in de zielenroerselen van en de relaties tussen familieleden en kennissen, zoals deze worden verteld over de eerste vijfentwintig jaar van de twintigste eeuw.
Een interesse in de meer gefortuneerde klasse in het Engeland uit de periode 1910-1920 is een voordeel.

WAT MOET JE WETEN?

De algemene kennis die verondersteld wordt heeft te maken met de periode 1910-1920; er wordt gesproken over Londen aan het begin van de twintigste eeuw, over de Eerste Wereldoorlog, over verhoudingen tussen de gegoede burgerij en hun bedienden. ‘To the Lighthouse’ gaat over het leven van een groep middle class-personages. Enige kennis van deze groep in de eerste decennia van de twintigste eeuw is wel handig.
Daarnaast maakt Virginia Woolf veel gebruikt van complexe stijlfiguren en literaire conventies: het verhaal bevat flashbacks, veel ironie en beeldspraak. Maar het lastigste – en ook het interessantste – is het perspectief: de lezer wordt geïnformeerd door een vijftal vertellers, die allemaal een meer of minder betrouwbaar beeld schetsen van de andere karakters en hun gedragingen.

DE TAAL

Het vocabulaire is pittig, maar zeker te begrijpen voor een niveau-6 lezer.
De zinnen zijn vaak lang en regelmatig zeer complex.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘To the Lighthouse’ is een moeilijk boek. Het verhaal leest lastig, wat met name komt door de lange alinea’s en de lange zinnen, waarbinnen vaak vanuit diverse perspectieven naar de gebeurtenissen wordt gekeken. De schrijfstijl van Virginia Woolf is nauwkeurig, maar moeilijk te volgen voor de minder getrainde literaire lezer. Voor de literaire lezer is dit een boek met veel verrassingen: veel verwijzingen naar eerdere situaties over en weer, en personages die zeer langzaam hun verschillende karaktereigenschappen prijsgeven.
Het literaire niveau van het boek is C 6d; het taal-(ERK-)niveau is C1.

Schrijfstijl:

Virginia Woolf heeft een unieke manier van schrijven. Het is een stream-of-consciousness waarmee de lezer continu geconfronteerd wordt. Bijvoorbeeld: terwijl Mrs Ramsay haar zoon James voorleest voordat hij naar bed gaat (en zij luidop voorleest), denkt ze aan haar man, aan haar zoon Andrew, aan Lily, aan Mr Bankes, aan Charles Tansley. En dat alles soms binnen één alinea; zoiets zorgt voor complexe alinea’s met zeer veel gedachtesprongen.

Actie:

Er gebeurt zeer weinig in het verhaal: er is een diner, er is de belofte van een boottochtje naar de vuurtoren, er is iemand die veel praat en een ander die veel schildert, maar dat is het wel ongeveer. Voor actie is dit niet een geschikte roman. Wat niet wegneemt dat er zich zeer veel afspeelt in de hoofden van de personages.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het eerste deel – ‘The Window’ – speelt zich af rond 1910, als de familie Ramsay met verschillende kennissen in hun buitenhuis op Skye logeert. Het tweede deel – ‘Time Passes’ – beschrijft heel kort een tiental jaren (tot 1920 ongeveer): er overlijdt een aantal mensen. In het laatste deel – ‘The Lighthouse’ – komen Mr Ramsay en een aantal kinderen terug, samen met verschillende kennissen van vroeger.

Plaats:

De roman speelt zich af op The Isle of Skye (bij Schotland), waar een gegoede familie uit Londen tijd doorbrengt met hun vrienden in een buitenhuis.

Verhaallijn:

Er zijn meerdere verhaallijnen die allemaal gaan over relaties. Het gaat over het huwelijk van Mr en Mrs Ramsay en de band die ze hebben met hun kinderen; vervolgens is er de romance tussen de gasten Minta en Paul, de afstandelijke relatie tussen de nog steeds ongetrouwde Lily en de weduwnaar William Bankes, en de vreemde Einzelgänger, Charles Tansley.

Verteller:

Het perspectief wisselt regelmatig. Zodra Mrs Ramsay wordt opgevoerd in het verhaal, ervaren we het moment door haar ogen. Datzelfde gebeurt met Mr Ramsay, Lily, Andrew en vele anderen. Het maakt de roman complexer, maar het zorgt ook voor een vollediger beeld van de roman.
In ‘To the Lighthouse’ gaat het om het leren kennen van de karakters van de hoofdpersonages: door de ogen van de één leren we de ander kennen.

Hoofdkarakters:

Het (buiten)huis op The Isle of Skye wordt deze dagen bewoond door de familie Ramsay. Deze familie bestaat uit:
• Mr Ramsay: een 60-jarige beroemde filosoof. Een nogal arrogante, niet al te sympathieke man ;
• Mrs Ramsay: zijn 50-jarige echtgenoot: mooi, een zorgzame vrouw en moeder;
• Prue: de dochter;
• Andrew: de zoon, goed in wiskunde;
• Nancy: de dochter;
• Roger: de zoon;
• Rose: de dochter;
• Cam: de jongste dochter;
• James: de jongste zoon.

Bijfiguren:

Andere karakters – en huisgenoten – zijn:
• Charles Tansley: een vriend van de familie,een beetje een arrogante kwast, niet erg geliefd;
• Minta: verliefd op Paul;
• Paul: verliefd op Minta;
• Lily Briscoe: ongehuwd, schildert in haar vrije tijd;
• Mr Bankes: weduwnaar, een leeftijdgenoot van Mr Ramsay;
• Mr Carmichael: een (nog) niet erg succesvolle dichter.
De band tussen de leden van het gezin Ramsay is goed. Mr en Mrs Ramsay verlangen soms meer van elkaar dan ze aan elkaar geven – genegenheid, medelijden, medegevoel. Aan de andere kant is het echtpaar ook een verbindende factor tussen de uiteenlopende gasten die ook in het huis logeren: de rol van koppelaar, van luisterend oor, van vriend.

Website:

http://www.virginiawoolfsociety.co.uk

Film:

‘To the Lighthouse’ is verfilmd.

Overig:

De roman is lastig te lezen, vooral vanwege de perspectiefwisselingen. De tijdsaanduidingen zijn duidelijk en de karakters worden gaandeweg het verhaal duidelijk toegelicht.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Virginia Woolf.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Good Soldier van Ford Madox Ford
• Soldiers’ Pay van William Faulkner
• Everything Is Illuminated van Jonathan Safran Foer

Citaat:

‘Perhaps the others were saying something interesting? What were they saying?
That the fishing season was bad; that the men were emigrating. They were talking about wages and unemployment. The young man was abusing the government. William Bankes, thinking what a relief it was to catch on to something of this sort when private life was disagreeable, heard him saying something about ‘one of the most scandalous acts of the government.’ Lily was listening; Mrs Ramsay was listening; they were all listening. But already bored, Lily felt that something was lacking; Mr Bankes felt that something was lacking.’ (p.87)

Vragen over het boek:

1. Leg uit wat de functie is van het tweede deel van de roman, ‘Time Passes’. Wat heeft dit deel te maken met deel I en met deel III?
2. Analyseer de karakters van Mr en Mrs Ramsay. Leg uit wat de verhouding tussen de twee echtelieden, tussen de ouders en de kinderen en tussen de ouders en hun gasten is.
3. Wat is het effect van de perspectiefwisselingen in ‘To the Lighthouse’? Wordt de roman daar beter of juist minder door volgens jou? Waarom vind je dat?
4. In hoeverre zitten er autobiografische elementen in de roman? Bestudeer achtergrondliteratuur voor je antwoord.