There is no end to madness, Jack thinks, once it takes hold. Hadn’t those experts said it could take years before it flared up in human beings? So, it had flared up now in him and Ellie.
Sixty-five head of healthy-seeming cattle that finally succumbed to the rushed-through culling order, leaving a silence and emptiness as hollow as the morning Mum died, and the small angry wisp of a thought floating in it: Well, they’d better be right, those experts, it had better damn well flare up some day or this will have been a whole load of grief for nothing.
So then.
Healthy cattle. Sound of limb and udder and hoof – and mind. ‘Not one of them mad as far as I ever saw,’ Dad had said, as if it was the start of one of his rare jokes and his face would crack into a smile to prove it. But his face had looked like simply cracking anyway and staying cracked, and the words he might have said, by way of a punchline, never left his lips, though Jack thinks now that he heard them. Or it was his own silent joke to himself. Or it’s the joke he’s only arrived at now: ‘We must be the mad ones.’

© Macmillan Publishers Ltd / Picador, 2011

Jack Luxton, een campingbeheerder op het Britse eiland Wight, krijgt bericht dat zijn broer Tom als Britse militair in Irak gesneuveld is. Jack heeft al jaren niets meer van Tom gehoord, sinds deze op zijn achttiende plotseling verdween van de boerderij van hun vader. Jack wordt gevraagd om het lichaam van zijn broer op te halen van een militair vliegveld in Oxfordshire en het stoffelijk overschot naar zijn laatste rustplaats in Devon te brengen. Dat doet Jack. Wanneer hij terugkeert naar het dorp van zijn jeugd reist hij als het ware terug in de tijd, waardoor hij weer ervaart hoe zijn moeder stierf, hoe zijn vader tenonder ging aan het drama van de veeziekten die Engeland teisterden. Ook herinnert hij zich weer hoe zijn relatie met zijn vrouw Ellie zich ontwikkelde. Langzamerhand wordt Jack van alles duidelijk over zijn eigen leven en over zijn relatie met de mensen om hem heen.

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Graham Swift

Jaar van uitgave:

2011

Aantal pagina's:

353

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1960–2010

Plaats van handeling:

UK: Devon & Isle of Wight, platteland

Bijzonderheden:

Een roman in 36 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek ‘Was je maar hier’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Als je de roman ‘Wish You Were Here’ op waarde wilt schatten, moet je je interesseren voor de (recentere) geschiedenis van Groot-Brittannië: voor de dodelijke veeziekten (‘gekke-koeien’-ziekte, mond-en-klauwzeer), maar ook voor de oorlogen in Azië (Irak) waar Engeland bij betrokken was.
Een interesse in (recente) geschiedenis is belangrijk, evenals een interesse in het leven op het Engelse platteland.

WAT MOET JE WETEN?

Enige algemene kennis is wel gewenst om het verhaal te kunnen waarderen: de schrijver veronderstelt enige kennis met betrekking tot het Engelse boerenleven en de situatie waarin het Engelse leger zich internationaal bevond (en vaak nog bevindt).
Specifieke culturele en literaire kennis is niet nodig voor het begrijpen van deze roman.

DE TAAL

Het vocabulaire is zo nu en dan lastig, vooral wanneer dit betrekking heeft op uitdrukkingen rond veeteelt en veeziekten en het militaire bedrijf.
De zinsconstructies zijn niet erg gecompliceerd; sommige beschrijvingen zijn wel lang, maar ze worden vaak afgewisseld door concrete dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Op zich is het literair niveau niet heel complex omdat er niet veel met literaire conventies wordt gestoeid. Wel is ‘Wish You Were Here’ een boek dat de problematiek van – iets oudere – volwassenen beschrijft, een onderwerp dat oudere lezers waarschijnlijk meer zal interesseren dan jongere. Het boek staat vol flashbacks, maar die zijn duidelijk aangegeven en zij verhogen de spanning in het verhaal (Waarom heeft hij/zij iets gedaan en wat was het gevolg van zo’n handeling?). Als de lezer eenmaal gewend is aan deze terugblikken, is het verhaal heel duidelijk. Verdere literaire conventies zijn er niet: het verhaal ontwikkelt zich lineair – ondanks de vele flashbacks – en van hoofdstuk naar hoofdstuk blijft de lezer gissen naar karakters en plot. Op grond van deze eigenschappen is het een boek op niveau C 5a.
Het taalniveau (ERK-niveau) is zo nu en dan lastig: er worden termen gebruikt uit het boerenbedrijf, met name termen die te maken hebben met de veeziekten die het platteland van Groot-Brittannië teisterden in de laatste decennia van de twintigste eeuw. Dat lastige taalgebruik geldt ook voor de militaire uitdrukkingen, bijvoorbeeld termen die te maken hebben met de terugkeer van de gesneuvelde Engelse militairen (‘repatriation’). In verband met de zo nu en dan specialistische taal die een periode van meer dan veertig jaar beschrijft is ‘Wish You Were Here’ een boek op niveau C1.

Schrijfstijl:

De stijl is direct en vertellend. De auteur is nergens omslachtig in zijn beschrijvingen.

Actie:

De actie heeft voor een groot deel al plaatsgevonden op een vroeger tijdstip: de spanning van het verhaal komt doordat niet duidelijk is wat Jack zal gaan doen nu zijn vrouw weg is en hij alleen de dood van zijn broer moet verwerken.

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld, maar wel met zeer veel flashbacks. Die flashbacks maken het huidige gedrag van Jack en van zijn vrouw Ellie duidelijk.

Plaats:

De roman speelt zich af in de UK: op het platteland, in het graafschap Devon (op een boerderij) en op The Isle of Wight (op een camping).

Verhaallijn:

Er is maar één verhaallijn: die van het leven van Jack, en hoe dit beïnvloed werd door zijn vader, door zijn broer en door zijn vrouw.

Verteller:

Er is een auctoriale verteller die met behulp van veel flashbacks het verhaal van de ex-boer en huidige campingbeheerder Jack Luxton vertelt.
Het verhaal heeft niet veel diepere lagen, of het zou moeten zijn dat de lezer zich bewust wordt van de tragedies die zich hebben afgespeeld rond de ernstige veeziekten in Groot-Brittannië en rond de traumatische oorlogen die Engeland na de Tweede Wereldoorlog uitvocht in verschillende delen van de wereld.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ´Wish You Were Here´ zijn±
• Jack Luxton: de hoofdpersoon in deze roman, een rustige en introverte man. Hij groeide op op een boerderij op het Engelse platteland. Hij woont nu al weer jaren op The Isle of Wight, waar hij samen met zijn vrouw een camping runt;
• Ellie Luxton: de echtgenote van Jack. Ellie was Jacks jeugdliefde en ze zijn altijd bij elkaar gebleven.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ´Wish You Were Here´ zijn:
• Tom Luxton: de (overleden) broer van Jack. Tom en Jack hadden al jaren geen contact meer met elkaar toen Jack hoorde dat Tom als militair in Irak was gesneuveld. Ondanks het feit dat hij niet meer leeft, speelt hij toch een belangrijke rol in het verhaal;
• Mr en Mrs Luxton: de ouders van Jack en Tom. Ook zij zijn al overleden wanneer het verhaal begint. Maar ook zij spelen een belangrijke rol in de roman;
• Major Richards: een militair;
• Anderen: de kopers van Jacks boerderij, de dominee uit het dorp, enkele dorpelingen.

Website:

http://literature.britishcouncil.org/graham-swift

Film:

‘Wish You Were Here’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Wish You Were Here’ is een roman over een traumatische periode in Groot-Brittannië: de uitbraak van de gevreesde veeziekte mond- en klauwzeer en de oorlog in Irak die veel levens van militairen eiste.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Graham Swift.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• A Clergyman’s Daughter van George Orwell
• The Nature of the Beast van Janni Howker
• Atonement van Ian McEwan

Citaat:

They might have been the first postcards Ellie had ever received. They were certainly the first Jack had ever written. And the first of the two would have been a serious struggle for him, if his mother hadn’t helped him and, after a little thought, suggested he write, ‘Wish you were here.’ And he had. (p.63)

Vragen over het boek:

1. Beschrijf het karakter van Jack aan de hand van citaten uit de tekst.
2. Op welk moment van het verhaal krijg je als lezer door wat er echt met de vader van Jack gebeurd is? Leg uit aan de hand van citaten uit de tekst.
3. Geeft de auteur zijn visie op de veeziekten in Engeland of op de militaire handelingen van de Engelsen in het buitenland? Leg uit aan de hand van citaten uit de tekst.
4. Verklaar de titel van het boek aan de hand van citaten uit de tekst.