On moonless nights the men and boys of Jableh, a dusty fishing town on the coast of Syria, would gather their lanterns and set out in their quietest boats. Five or six small craft, two or three fishermen in each. A mile out, they would arrange the boats in a circle on the black sea, drop their nets, and, holding their lanterns over the water, they would approximate the moon.
The fish, sardines, would begin gathering soon after, a slow mass of silver rising from below. The fish were attracted to plankton, and the plankton were attracted to the light. They would begin to circle, a chain linked loosely, and over the next hour their numbers would grow. The black gaps between silver links would close until the fishermen could see, below, a solid mass of silver spinning.
Abdulrahman Zeitoun was only thirteen when he began fishing for sardines this way, a method called lampara, borrowed from the Italians. He had waited years to join the men and teenagers on the night boats, and he'd spent those years asking questions. Why only on moonless nights? Because, his brother Ahmad said, on moon-filled nights the plankton would be visible everywhere, spread out all over the sea, and the sardines could see and eat the glowing organisms with ease. But without a moon the men could make their own, and could bring the sardines to the surface in stunning concentrations. You have to see it, Ahmad told his little brother. You've never seen anything like this.

© McSweeney’s Publishing, 2009

Abdulrahman Zeitoun woont met zijn vrouw en kinderen in de Amerikaanse stad New Orleans. Het leven bruist er, vooral voor Zeitoun. Na jaren van vluchten en stateloos zijn heeft hij eindelijk een thuis gevonden in deze vriendelijke en opwindende stad. Hij is getrouwd met de Amerikaanse Kathy (die wonder boven wonder ook nog een moslima blijkt te zijn); hij heeft samen met haar geweldige kinderen gekregen. Hij heeft een succesvol schildersbedrijf, hij heeft een aantal mensen in dienst en hij verhuurt ook nog een paar huizen. Niemand vindt het een probleem dat hij een islamitische Syriër is (‘What did you say your name was?’ ‘Abdulrahman Zeitoun? Okay, whatever.’).
Vroeger was dat wel anders. Zeitoun is gevlucht uit een land in oorlog, een land waar niemand kon zeggen wat hij wilde, waar mensen om het minste of geringste werden gevangengezet, gemarteld of gedood. Hier in New Orleans is Zeitoun eindelijk veilig. Denkt hij.
Maar toch breekt op een kwade dag in New Orleans de pleuris uit. Een allesverwoestende orkaan, ‘Katrina’, komt van over de Golf van Mexico aanzetten, alles verwoestend op haar pad. De meeste mensen vluchten de stad uit. Zo ook Kathy en de kinderen.
Maar Zeitoun blijft. Hij heeft veel spullen: hij wil kijken hoe het met zijn bedrijf en met zijn huizen gaat. Bovendien heeft hij een goede kano, waarmee hij door de straten van New Orleans kan varen. Al peddelend redt hij gestrande mensen uit hun huizen; hij neemt hun waardevolle bezittingen mee en levert die mensen met hun spulletjes af bij de hulpdiensten.
Maar dan op zeker moment houdt de politie hem tegen. Hoe hij heet en wat hij hier doet? Abdulrahman Zeitoun? Wat is dat voor een naam? En wat moet een moslim met al die spullen van een ander?

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Dave Eggers

Jaar van uitgave:

2009

Aantal pagina's:

349

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

2000-2010

Plaats van handeling:

USA, de stad New Orleans in de staat Louisiana

Bijzonderheden:

Een waargebeurd verhaal, verteld als een spannend avontuur. Het boek bestaat uit vijf delen die elk weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken met als titels de dagen waarop de ramp plaatsvond (‘Friday August 26, 2005’)

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Het boek ‘Zeitoun’ is een non-fictieverhaal, een waargebeurd verhaal. De schrijver Dave Eggers heeft urenlang Abdulrahman Zeitoun en zijn vrouw Kathy geïnterviewd, en daar heeft hij een paar jaar later dit verhaal van gemaakt. Het is een verslag van ongeveer een maand (van eind augustus tot eind september 2005) met een nawoord over de herfst van 2009. Dit verslag van de overstroming van New Orleans wordt afgewisseld met het levensverhaal van Abdulrahman en zijn vrouw. Het beschrijft de jaren waarin Zeitoun als vluchteling uit Syrië na jaren omzwervingen in de USA terechtkwam. Het is een waargebeurd verhaal, zonder sentimentaliteit, maar heel eerlijk beschreven.

WAT MOET JE WETEN?

Voor het waarderen van ‘Zeitoun’ heb je niet zo veel specifieke kennis nodig. Het verhaal gaat over een orkaan en overstroming die in 2005 de Amerikaanse stad New Orleans trof (met veel doden en veel gewonden tot gevolg), maar het gaat ook over het trieste lot van een vluchteling uit het Midden-Oosten die na veel jaren ellende probeert in de USA een goed leven op te bouwen.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Zeitoun’ zijn niet moeilijk te noemen. Dave Eggers legt alles heel goed uit. Dat geldt voor de orkaan Katrina en voor de effecten daarvan, maar het geldt tevens voor de gebruiken in Syrië en voor de manier waarop Abdulrahman aankijkt tegen zaken als godsdienst, de oosterse wereld, de westerse wereld en een goed leven.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een normale lengte. Er zijn de nodige dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

In ‘Zeitoun’ wordt in heldere taal een verhaal verteld dat zich in een maand in New Orleans afspeelde. De beschrijving van de ramp die de orkaan Katrina veroorzaakte in New Orleans en omgeving wordt helder beschreven. Maar daarnaast staat het boek vol jeugdherinneringen van Kathy en (vooral) Abdulrahman Zeitoun, waarmee verklaard wordt hoe zij in deze stad na veel omzwervingen zijn terechtgekomen. Het verhaal lijkt een soort ooggetuigenverslag, afgewisseld door veel flashbacks en jeugdherinneringen. Het lijkt ingewikkeld allemaal, maar het leest heel helder.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Zeitoun’ een boek met een literair niveau C 4b en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

‘Zeitoun’ is heel speciaal geschreven, op een typische Eggers-manier. Het lijkt qua schrijfstijl heel erg op dat andere beroemde boek van Dave Eggers, What Is the What: een ooggetuigenverslag met veel flashbacks en jeugdherinneringen. De schrijfwijze lijkt heel ingewikkeld en taai, maar dat is zeker niet het geval. Je krijgt als lezer op een boeiende manier heel veel informatie toegediend. In dit geval informatie over de orkaan Katrina, over de inwoners van New Orleans, over de Amerikaanse overheid en het politieapparaat, maar ook over het lot van sommige vluchtelingen (zoals de Syriër Zeitoun).

Actie:

Het verhaal ‘Zeitoun’ is een verhaal met redelijk veel actie. Die actie vindt plaats in de maanden augustus en september van het jaar 2005. Maar er zijn ook herinneringen van de hoofdpersonen naar een vroegere tijd. Beschrijvingen worden afgewisseld met spannende gebeurtenissen.

Tijd:

Het boek ‘Zeitoun’ speelt zich af in het jaar 2005. Op 26 augustus joeg een orkaan over het zuiden van de USA. De stad New Orleans werd voor een groot deel door de oceaan overspoeld toen er dijken doorbraken. Het boek beschrijft enerzijds de periode van de ramp met de orkaan (in augustus en september 2005), maar ook de jaren daarvoor toen Abdulrahman en zijn vrouw Kathy opgroeiden (respectievelijk in Syrië en in de USA).

Plaats:

De stad waar ‘Zeitoun’ zich afspeelt, is New Orleans in de staat Louisiana. New Orleans is een muziekstad; de bakermat van jazz, dixieland en de blues. Maar het is ook een stad vol beweging. En het is een arme stad. Het merendeel van de bevolking is zwart. Van oudsher woonden hier veel immigranten: Italianen, Spanjaarden, Fransen, Afro-Amerikanen.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Zeitoun’: hoe kan Zeitoun (en hoe kunnen velen met hem) overleven in een grotendeels overstroomde stad?

Verteller:

Het verhaal ‘Zeitoun’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt op een journalistieke, objectieve manier wat Zeitoun en zijn stadsgenoten overkomt.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Zeitoun’ zijn:
• Abdulrahman Zeitoun: een inwoner van New Orleans, een voormalig vluchteling uit Syrië. Hij heeft een succesvol schildersbedrijf in New Orleans en hij heeft meerdere mensen in dienst;
• Kathy Zeitoun: de echtgenote van Zeitoun. Zij is moslima; dat was ze al voordat ze haar man leerde kennen.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Zeitoun’ zijn:
• Zachary: de zoon van Kathy uit een vorig huwelijk. Hij is vijftien en hij woont bij zijn moeder en stiefvader;
• Nademah, Aisha, Safiya en Ahmad Zeitoun: de kinderen van Abdulrahman en Kathy;
• Ahmad: de oudere broer van Abdulrahman die momenteel in Malaga woont. Abdulrahman heeft (telefonisch) heel veel contact met hem;
• Marco en Emil: twee werknemers van Zeitoun;
• Frank Noland: een klant van Zeitoun;
• Todd Gambino: een van Zeitouns huurders (Zeitoun verhuurt ook woningen);
• Nasser Dayoob: een lotgenoot van Zeitoun (en net als Abdulrahman een oud-Syriër).

Website:

https://store.mcsweeneys.net/products/zeitoun

Film:

Er zijn plannen om de roman ‘Zeitoun’ te verfilmen.

Overig:

Dave Eggers heeft met ‘Zeitoun’ pijnlijk aan de kaak gesteld hoe de Amerikaanse overheid – politie, hulpdiensten, overheid – zijn omgegaan met een aantal van hun burgers. Van de ervaringen van Zeitoun heeft Eggers een non-fictieverhaal gemaakt, een deelbiografie van een slecht behandelde immigrant. Hij maakt hiermee pijnlijk duidelijk dat minderheden – en dan met name islamitische minderheden – vooraan komen te staan wanneer er verdachten worden gearresteerd.
Maar het is ook pijnlijk dat Zeitoun en zijn vrouw een aantal jaren later scheidden, dat Zeitoun later werd beschuldigd van gewelddadigheden en dat hij daarna werd beschuldigd van verschillende criminele activiteiten. Tot op de dag van vandaag is er nog steeds discussie over de schuld of de onschuld van Zeitoun.
Dat doet overigens niets af aan het bijzondere van dit non-fictieverhaal.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Dave Eggers.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• A Hologram for the King van Dave Eggers
• Life & Times of Michael K van J.M. Coetzee
• The Nickel Boys van Colson Whitehead

Citaat:

‘Hello,’ the missionary said. He had almond-shaped eyes, a wide smile. ‘Would you like to hear about Jesus Christ?’
Zeitoun declined. ‘Please sir,’ he said. ‘Please, I shouldn’t be here. I committed no crime. But no one knows I’m here. I haven’t gotten a phone call. My wife thinks I’m dead. Can you call her?’
The missionary closed his eyes. It was obvious he often heard things like this. (p.276)

Vragen over het boek:

1. In hoeverre heeft de jeugd van Zeitoun hem gewapend tegen wat hem later overkomt?
2. Eggers heeft met dit verhaal duidelijk kritiek op de manier waarop de Amerikanen omspringen met hun ‘minderheden’. Geef hiervan een paar voorbeelden uit het boek (en dan niet over de behandeling van Zeitoun).
3. Welke eigenschappen van Zeitoun zijn minder sympathiek te noemen?
4. Dit boek wordt een ‘non-fictieverhaal’ genoemd. Geef een paar voorbeelden waaruit blijkt dat je het verhaal ook als ‘fictie’ zou kunnen beschouwen.