The family of Dashwood had long been settled in Sussex. Their estate was large, and their residence was at Norland Park, in the centre of their property, where, for many generations, they had lived in so respectable a manner as to engage the general good opinion of their surrounding acquaintance. The late owner of this estate was a single man, who lived to a very advanced age, and who for many years of his life, had a constant companion and housekeeper in his sister. But her death, which happened ten years before his own, produced a great alteration in his home; for to supply her loss, he invited and received into his house the family of his nephew Mr Henry Dashwood, the legal inheritor of the Norland estate, and the person to whom he intended to bequeath it. In the society of his nephew and niece, and their children, the old gentleman’s days were comfortably spent. His attachment to them all increased. The constant attention of Mr and Mrs Henry Dashwood to his wishes, which proceeded not merely from interest, but from goodness of heart, gave him every degree of solid comfort which his age could receive; and the cheerfulness of the children added a relish to his existence.
By a former marriage, Mr Henry Dashwood had one son: by his present lady, three daughters. The son, a steady respectable young man, was amply provided for by the fortune of his mother, which had been large, and half of which devolved on him on his coming of age. By his own marriage, likewise, which happened soon afterwards, he added to his wealth. To him therefore the succession to the Norland estate was not so really important as to his sisters; for their fortune, independent of what might arise to them from their father’s inheriting that property, could be but small. Their mother had nothing, and their father only seven thousand pounds in his own disposal; for the remaining moiety of his first wife’s fortune was also secured to her child, and he had only a life interest in it.

© Guild Publishing, Inc. 1811/1973.

Wanneer de echtgenoot van Mrs Dashwood overlijdt gaat het grootste deel van de erfenis naar de zoon van Mr Dashwood, een getrouwde jongeman uit een eerste huwelijk. De vader had zijn zoon op het hart gedrukt om (financieel) goed te zorgen voor zijn stiefmoeder en -zussen, maar de zoon denkt liever aan zichzelf en zijn gezin. Mrs Dashwood en haar drie dochters worden min of meer hun huis uitgezet en ze gaan wonen op het landgoed van een neef in Devonshire.
Maar eigenlijk is het lot hen daarmee goed gezind: de neef is een rijke en aardige man die zijn nicht en haar dochters het beste gunt. Aan de andere kant is hij ook een oppervlakkige man: het liefst geeft hij grote feesten en nodigt hij iedereen uit voor zijn diners waar hij de laatste roddels hoort.
De oudste dochter van de Dashwoods, Elinor, mist haar vroegere milieu in Sussex erg, maar dat komt vooral door de afwezigheid van haar (bijna-)verloofde daar. De tweede dochter, Marianne, meent echter de liefde van haar leven te hebben gevonden in Devonshire.
En zo lijkt het leven een beetje door te kabbelen. Maar niets is minder waar … Elinor hoort dat haar verloofde eigenlijk al jaren verloofd is – met iemand anders. En Marianne merkt, wanneer zij en haar zus een aantal weken in Londen doorbrengen dat haar grote liefde eigenlijk niets om haar geeft …
De zussen proberen hun verdriet te verwerken. En langzamerhand horen zij – en lezen wij – dat er veel meer speelt in deze wereld van de verveelde rijke Engelsen: de vrouwen roddelen graag, de mannen lijken alleen aan de uitbreiding van hun kapitaal te denken, en niemand lijkt echt te zijn wie iedereen denkt dat hij of zij is …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Jane Austen

Jaar van uitgave:

1811

Aantal pagina's:

276

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1800-1850

Plaats van handeling:

UK, het platteland (van Sussex, Devon) en Londen.

Bijzonderheden:

Een roman in 3 delen en in 50 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman ‘Gevoel en verstand’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De novel-of-manners ‘Sense and Sensibility’ is de eerste roman van Jane Austen, een verhaal rond een thema dat zij altijd zou gebruiken in haar boeken: hoe vinden jonge vrouwen uit de hogere milieus een geschikte man? Maar wanneer je hierbij een kasteelroman verwacht kom je bedrogen uit: dit is een zorgvuldig uitgebalanceerd verhaal over verliefdheid en liefde, over trouw en bedrog, over eerlijkheid en snoeverij.

WAT MOET JE WETEN?

‘Sense and Sensibility’ werd gepubliceerd in een tijd dat vrouwen nauwelijks rechten hadden – ook de rijke jongedames niet. Het was vaak wachten op de geschikte man – en als je die getroffen had was het opnieuw afwachten: is hij wel de ware? En zo nee, dan had je pech gehad …
De wereld van de huwbare dames rond 1800 was niet altijd even perfect – ook niet wanneer je van goede komaf was.

DE TAAL

De taal van ‘Sense and Sensibility’ is vaak moeilijk, maar het verhaal blijft zeer goed leesbaar.
De alinea’s zijn over het algemeen lang, de hoofdstukken zijn vaak kort. Dat laatste maakt de roman goed leesbaar.

 

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman niet eenvoudig: het is de taal van een erudiete auteur die haar verhaal zeer zorgvuldig vertelt.
Dat geldt minder voor het verhaal zelf. Wanneer je de karakters een beetje hebt leren kennen (en Ms Austen zorgt daar wel voor) kun je heel goed begrijpen wie met wie en wie niet met wie verder wil. En daar komt dan nog bij dat een aantal karakters (lees: de mannen) een aantal vervelende verrassingen hebben voor de jonge vrouwen.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Sense and Sensibility’ een boek met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

De roman is prachtig geschreven. Het is een mooie introductie tot het weinige dat van Ms Austen werd gepubliceerd. Zij schreef maar zes romans; maar wat ze schreef is zeker de moeite waard, ook na al die jaren (eeuwen).

Actie:

‘Sense and Sensibility’ bevat een verhaal met weinig actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1800-1850

Plaats:

De setting van ‘Sense and Sensibility’ is meerdere plaatsen: het platteland van de graafschappen Sussex en Devonshire en de hoofdstad Londen.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Sense and Sensibility’: zullen de zussen een geschikte echtgenoot vinden?

Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Sense and Sensibility’ zijn:
• Elinor Dashwood: de oudste dochter van Mr en Mrs Dashwood. Als de roman begint is zij 19 jaar oud. Zij staat als het ware voor het woord ‘sense’ uit de titel van de roman: zij is een verstandige meid die zich nooit in een hartstochtelijke relatie zal storten. Elinor is een talentvolle tekenaar. Zij is al snel min of meer verloofd met een rusitge man uit hun kennissenkring, Edward Ferrars:
• Marianne Dashwood: de tweede, 17-jarige dochter. Zij wordt gedreven door haar emoties en wordt daarom gezien als de ‘sensibility’ van de titel (hoewel beide zussen ook elementen van de andere eigenschap hebben). Marianne is muzikaal. In Devon wordt zij hopeloos verliefd op John Willoughby;
• Edward Ferrars: de man die een doordachte, rustige relatie met Elinor begint (hoewel hij later ook geheimen blijkt te hebben). Edward is de oudere broer van Fanny Dashwood (die op haar beurt de schoonzus van Elinor is);
• John Willoughby: een 25-jarige charmante jongeman die het hart van Marianne weet te veroveren. Willoughby woont niet in Devon, maar hij logeert vaak langere tijd bij zijn tante, van wie hij het kapitaal en het landhuis ooit hoopt te erven (zelf is hij niet zo rijk meer). Hoewel hij Marianne het hof maakt, heeft ook hij grote geheimen die hij aan niemand verteld heeft;
• Colonel Brandon: een 35-jarige stille man, een goede vriend van Sir John Middleton. Colonel Brandon wordt verliefd op Marianne, maar met Elinor kan hij beter opschieten. Ook hij heeft, net als de andere twee mannen, een groot geheim.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Sense and Sensibility’ zijn:
• Mrs Dashwood: de tweede echtgenote van Henry Dashwood, en de moeder van drie dochters. Wanneer haar man overlijdt wordt zij gedwongen naar een klein huis in Devonshire te verhuizen, samen met haar kinderen;
• Mr Henry Dashwood: de vader van John (bij zijn eerste, overleden vrouw), Elinor, Marianne en Margaret. Snel na het begin van het verhaal komt hij te overlijden. Dat zorgt voor de nodige problemen: bij zijn sterven heeft hij zijn zoon gevraagd om voor diens (stief)moeder en (stief)zussen te zorgen. Uit hebzucht doet John dat niet;
• Margaret Dashwood: het 13-jarige jongste zusje van het gezin. Ze is wel romantisch ingesteld, maar ze is nog te jong om alle verliefdheden en intriges die met haar zussen te maken hebben te doorgronden;
• John Dashwood: de oudste zoon van Henry. Hij erft het grootste deel van het kapitaal van zijn vader en laat zijn stiefmoeder en -zussen met weinig geld rondkomen. Dat hij veel geld heeft komt goed uit: praten over geld is zijn grootste hobby;
• Mrs John (Fanny) Dashwood: de vrouw van John en de moeder van de kleine Harry (die veel erft van zijn opa). Fanny is een egoïstisch, harde vrouw die niets gunt aan haar schoonmoeder en de halfzussen van haar man. Zij is de zus van Edward en Robert Ferrars;
• Sir John Middleton: een 40-jarige rijke neef van Mrs Dashwood die op een groot landgoed in Devon woont. Hij is vrijgevig: hij laat zijn nicht en haar dochters in een cottage op zijn landgoed wonen. Sir John hoeft niet te werken: hij jaagt het hele jaar door en hij geeft graag grote feesten (en hij roddelt graag);
• Lady Mary Middleton: de 27-jarige afstandelijke vrouw van John. Zij heeft samen met haar man vier kinderen voor wie ze alles over heeft (we leren drie kennen: John, William en Annamaria);
• Mrs Jennings: een weduwe, de moeder van Lady Middleton en van Charlotte Palmer. Zij doet niets liever dan roddelen en koppelen. Maar ze is tevens goedhartig en vrijgevig;
• Mrs Ferrars: de moeder van Fanny, Edward en Robert, een vrouw die haar kinderen rijk wil laten trouwen, ten koste van alles;
• Robert Ferrars: de jongere broer van Edward en Fanny Dashwood, een nogal zelfingenomen blaaskaak;
• Charlotte Palmer: de jongere zus van Lady Middleton en de dochter van Mrs Jennings, nogal een domme dame;
• Thomas Palmer: de echtgenoot van Charlotte, een invloedrijke, maar onsympathieke politicus;
• Lucy Steele: een jongedame uit Exeter, een ver familielid van Mrs Jennings;
• Anne Steele (aka ‘Nancy’ of ‘Miss Steele’): de oudere, ongeveer 30-jarige zus van Lucy;
• Anderen: Mrs Smith (de rijke tante van John Willoughby), Mr Pratt (de oom van de Miss Steeles), Cartwright, Thomas (bedienden),  Miss Sophia Grey (een rijke dame), Mr en Mrs Ellison (guardians van Miss Grey), Eliza Williams en Eliza Williams (een ongehuwde moeder en haar ‘onwettige’ dochter), Dr Davies en Mr Donavan (artsen), Miss Morton (een rijke adellijke dame), Mr Harris (apotheker) en the Miss Careys, Mrs Clarke, Miss Godby, Miss Sparks, Mrs Richardson, Mrs Taylor, the Parrys, the Sandersons, Miss Walker (kennissen van de hoofdkarakters).

Website:

https://www.gutenberg.org/files/161/161-h/161-h.htm

Film:

‘Sense and Sensibility’ is zeker acht maal verfilmd, in de vorm van een speelfilm of als TV-serie..

Overig:

‘Sense and Sensibility’ is de eerste roman van Ms Austen. Hij werd anoniem gepubliceerd: op de titelpagina stond op de plek van de naam van de auteur ‘By a Lady’.

 

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jane Austen.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Pride and Prejudice van Jane Austen
• Jane Eyre van Charlotte Brontë
• The Trespasser van D.H. Lawrence

 

Citaat:

Elinor, this eldest daughter, whose advice was so effectual, possessed a strength of understanding, and coolness of judgment, which qualified her, though only nineteen, to be the counsellor of her mother, and enabled her frequently to counteract, to the advantage of them all, that eagerness of mind in Mrs. Dashwood which must generally have led to imprudence. She had an excellent heart; - her disposition was affectionate, and her feelings were strong; but she knew how to govern them: it was a knowledge which her mother had yet to learn; and which one of her sisters had resolved never to be taught.
Marianne’s abilities were, in many respects, quite equal to Elinor’s. She was sensible and clever; but eager in everything: her sorrows, her joys, could have no moderation. She was generous, amiable, interesting: she was everything but prudent. The resemblance between her and her mother was strikingly great. (p.3)

Vragen over het boek:

1. Waarom schrikt Elinor zo wanneer Miss Steele haar een groot geheim vertelt?
2. Waarom is Colonel Brandon zo geheimzinnig over zijn ‘familie’?
3. Welke indruk krijg je van de vrouwen als het gaat om het vinden van een geschikte echtgenoot (voor henzelf of voor een ander)?
4. Welke indruk krijg je van de mannen als het gaat om het vinden van een geschikte echtgenote (voor henzelf of voor een ander)?