All true histories contain instruction; though, in some, the treasure may be hard to find, and when found, so trivial in quantity, that the dry, shrivelled kernel scarcely compensates for the trouble of cracking the nut. Whether this be the case with my history or not, I am hardly competent to judge. I sometimes think it might prove useful to some, and entertaining to others; but the world may judge for itself. Shielded by my own obscurity, and by the lapse of years, and a few fictitious names, I do not fear to venture; and will candidly lay before the public what I would not disclose to the most intimate friend.
My father was a clergyman of the north of England, who was deservedly respected by all who knew him; and, in his younger days, lived pretty comfortably on the joint income of a small incumbency and a snug little property of his own. My mother, who married him against the wishes of her friends, was a squire’s daughter, and a woman of spirit. In vain it was represented to her, that if she became the poor parson’s wife, she must relinquish her carriage and her lady’s-maid, and all the luxuries and elegancies of affluence; which to her were little less than the necessaries of life. A carriage and a lady’s-maid were great conveniences; but, thank heaven, she had feet to carry her, and hands to minister to her own necessities. An elegant house and spacious grounds were not to be despised; but she would rather live in a cottage with Richard Grey than in a palace with any other man in the world.
Finding arguments of no avail, her father, at length, told the lovers they might marry if they pleased; but, in so doing, his daughter would forfeit every fraction of her fortune. He expected this would cool the ardour of both; but he was mistaken. My father knew too well my mother’s superior worth not to be sensible that she was a valuable fortune in herself: and if she would but consent to embellish his humble hearth he should be happy to take her on any terms; while she, on her part, would rather labour with her own hands than be divided from the man she loved, whose happiness it would be her joy to make, and who was already one with her in heart and soul. So her fortune went to swell the purse of a wiser sister, who had married a rich nabob; and she, to the wonder and compassionate regret of all who knew her, went to bury herself in the homely village parsonage among the hills of ——. And yet, in spite of all this, and in spite of my mother’s high spirit and my father’s whims, I believe you might search all England through, and fail to find a happier couple.

© Penguin Popular Classics, 1846/1994.

Wanneer de familie van Agnes Grey het financieel zwaar heeft besluit zij het huis uit te gaan om als gouvernante bij een rijke familie te werken.
Maar dat valt niet mee: het landhuis is op grote afstand van haar dorp, ze werkt lange dagen en heeft zelden vrij – en de kinderen zijn onuitstaanbare verwende mormels. Agnes houdt het er maar kort uit.
Bij de tweede familie, de rijke familie Murray, is het leven iets beter, maar niet veel. De twee dochters zijn eigenzinnig, de twee zoons brutaal. De ouders bemoeien zich niet met hun kinderen en spreken Agnes alleen wanneer hen iets niet zint. Maar Agnes leert veel: hoe moet je omgaan met dit soort rijke en verwende mensen? En ze kan zich handhaven: in haar weinige vrije uren helpt ze zelfs de arme mensen uit de omgeving.
En zo ontmoet ze de vriendelijke jonge hulppredikant Mr Weston. Ze vindt hem niet erg knap; meelevend en toegewijd is hij echter wel. Maar is hij wel geïnteresseerd in zo’n arme meid als Agnes …?

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Anne Brontë

Jaar van uitgave:

1846

Aantal pagina's:

302

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1800-1850

Plaats van handeling:

UK, het platteland, meerdere plaatsen

Bijzonderheden:

Een roman in 25 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Agnes Grey’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De comedy-of-manners ‘Agnes Grey’ kunt je ook beschouwen als een liefdesroman en zelfs als een coming-of-age verhaal. Een jonge meid wordt gouvernante en ze wordt door haar werk met vervelende kinderen en veeleisende werkgevers volwassen. Daar komt dat nog bij dat ze een man treft die ze wel heel aardig vindt. Maar hoe leg je als simpel meisje contact met een hulppredikant?
Kortom: een romantisch verhaal uit lang vervlogen tijden …

WAT MOET JE WETEN?

‘Agnes Grey’ speelt in een tijd dat het leven hard was. Lees ‘Agnes Grey’ er maar op na. (Of lees over de trieste levensverhalen van Anne en haar zussen Emily en Charlotte Brontë …) Vrouwen hadden vrijwel geen rechten, arme vrouwen al helemaal niet. Rijke meisjes hoopten op een nog rijkere jongen om mee te trouwen, mannen hadden veel meer vrijheid, ook wat het omgaan met vrouwen betreft.
En dan waren er nog de grote standsverschillen. Die waren er binnen de hogere klassen (degene met de hoogste adellijke titel en het meeste land en de meeste arbeiders) en binnen de middenklassen (een predikant was ‘meer’ dan een hulppredikant). Alleen de laagste klassen waren min of meer gelijk: die hadden sowieso niks …

DE TAAL

De taal van ‘Agnes Grey’ is heel goed te lezen. Er staan heel veel dialogen in de roman die het lezen vergemakkelijken. De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman niet echt moeilijk.
Dat geldt zeker ook voor het verhaal zelf. Het is een verhaal over armoede en rijkdom, over eerlijkheid en bedrog, over liefde en hebzucht. En de centrale vraag blijft: krijgt het aardige meisje de man op wie ze verliefd is?
Op basis van deze eigenschappen is ‘Agnes Grey’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman is mooi geschreven: romantisch en spannend. Het is wel een verhaal over een diepgelovige jonge vrouw die zich zelfs wil neerleggen bij het feit dat ze misschien nooit zal trouwen: dan heeft ze als gelovige in ieder geval nog uitzicht op een hemels hiernamaals …

Actie:

‘Agnes Grey’ bevat een verhaal met vrij weinig actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1800-1850. De roman speelt zich af over een periode van een jaar of vier.

Plaats:

De setting van ‘Agnes Grey’ is meerdere plaatsen op het platteland van de UK. De ik-verteller groeit op in een dorpje; later gaat ze werken als gouvernante op grote landhuizen, ook gelegen op het platteland. Uiteindelijk gaat ze met haar moeder in een dorp aan de kust wonen. De plaatsen (of graafschappen) worden niet genoemd.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Agnes Grey’: zal het Agnes lukken om een succes van haar leven te maken?

Verteller:

De roman heeft een ik-verteller wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Agnes Grey’ zijn:
• Agnes Grey: de ik-verteller, een dochter van een dominee en zijn vrouw. Als zij haar verhaal begint is zij 18 jaar oud, aan het eind van de roman is zij 23. Agnes is slim, ontwikkeld (geschoold door haar ouders), maar soms wat opvliegend. Om haar familie te helpen gaat ze werken als gouvernante bij twee verschillende (rijke) families;
• Mr Richard Grey: de vader van Agnes, een arme geestelijke die met zijn vrouw en twee dochters in een eenvoudige pastorie woont. Veel geld heeft (en verdient) hij niet en het weinige spaargeld dat hij heeft raakt hij ook nog kwijt. Toch is hij gelukkig met zijn gezin en zijn werk;
• Mrs Grey: de moeder van Agnes, een lieve vrouw die het familiekapitaal opgaf om met een arme predikant te trouwen. Zij voelt zich heel gelukkig met haar man en dochters;
• Mary Grey: de 23-jarige zus van Agnes; zij en Agnes zijn de enige twee kinderen van de zeven die in leven bleven;
• Miss Rosalie Murray: de 16-jarige dochter van de rijke familie Murray. Agnes wordt ook haar gouvernante: Rosalie behandelt Agnes uit de hoogte, maar uiteindelijk groeit er een soort vriendschap tussen de twee jongedames;
• Curate Mr Edward Weston: een hulppredikant in Horton. Hij komt werken als assistent van de arrogante dominee Rector Hatfield, maar in tegenstelling tot hem is Mr Weston geïnteresseerd in de armen en besteedt hij veel tijd aan zieken en hulpbehoevenden in de omgeving. Agnes vindt hem een goede prediker – en een aardige man.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Agnes Grey’ zijn:
In het dorp waar de familie van Agnes woont:
• Mr Richardson: een dominee die zich verlooft met Mary Grey.
Op het landgoed Wellwood:
• Mrs Bloomfield: de rijke dame bij wie Agnes als gouvernante mag komen werken. Zij verwent haar kinderen, maar ze voedt ze niet echt op: de kinderen zijn brutaal en ongedisciplineerd;
• Tom (7), Mary Ann (5), Fanny (3) en Harriet Bloomfield: de kinderen van wie Agnes de gouvernante wordt;
• Mr Bloomfield: een rijke landeigenaar die meestal jaagt – en die regelmatig veel drinkt;
• Senior Mrs Bloomfield: de oma van de kinderen, een autoritaire vrouw;
• Uncle Robson: de oom van de kinderen, een ongemanierde man die de kinderen erg verwent.
Op het landgoed Horton:
• Matilda Murray: de 14-jarige dochter van de familie Murray, een meisje dat zich eigenlijk alleen maar voor paarden interesseert;
• John (10) en Charles (9) Murray: de twee (jongere) zonen van de familie;
• Mr Murray, country squire: een rijke landeigenaar, eigenaar van het landgoed Horton;
• Mrs Murray: zijn echtgenote, een 40-jarige dame die vooral geïnteresseerd is in het goed onderbrengen van haar (binnenkort huwbare) dochters;
• Rector Mr. Hatfield: de dominee van het dorp, een arrogante man die zich eigenlijk alleen voor de rijke inwoners van de omgeving interesseert;
• Anderen: Mr Smith (grocer), Sally, Betty, Brown (maids), Sir Thomas Ashby, Lady Ashby, Sir Hugh Meltham, Sir Broadley Wilson, Harry Meltham, Mr Green, Jane en Susan Green (adellijke bewoners uit de streek), Betty Holmes, George Higgins, Thomas Jackson, Nancy Brown, Hannah Rogers, Bill Brown, Jem, Mark Wood (arme bewoners van de streek).

Website:

https://www.gutenberg.org/files/767/767-h/767-h.htm

Film:

‘Agnes Grey’ is meerdere malen verfilmd.

Overig:

‘Agnes Grey’ werd geschreven onder het pseudoniem van Acton Bell. De zussen van Anne Brontë schreven in die jaren hun romans onder de pseudoniemen Ellis (Emily) en Currer (Charlotte) Bell.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Anne Brontë.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Sense and Sensibility van Jane Austen
• Cranford van Elizabeth Gaskell
• Under the Greenwood Tree van Thomas Hardy

Citaat:

‘Then you will leave this place shortly?’ said he.
‘Yes, in a month.’
He paused a minute, as if in thought. When he spoke again, I hoped it would be to express his concern at my departure; but it was only to say, – ’I should think you will be willing enough to go?’
‘Yes – for some things,’ I replied.
‘For some things only – I wonder what should make you regret it?’
I was annoyed at this in some degree; because it embarrassed me: I had only one reason for regretting it; and that was a profound secret, which he had no business to trouble me about.
‘Why,’ said I – ’why should you suppose that I dislike the place?’
‘You told me so yourself,’ was the decisive reply. (pp.252-253)

Vragen over het boek:

1. Waarom gaat Agnes zo ver van haar huis als gouvernante werken?
2. Welke indruk krijg je van het leven van een gouvernante als je leest over de eerste familie waar Agnes werkt?
3. Welke personen/personen van de tweede familie waar Agnes werkt vind je sympathiek. Waardoor komt dat?
4. Aan welke soort mensen geeft Agnes de voorkeur? Noem een drietal van deze mensen en geef aan waarom Agnes juist hen zo graag mag.