Looking down at the river shimmering in the bright sun, Jonathan Whalen leaned against the steel balustrade at the end of the street. The skyline of New York that he remembered did not seem altered by the recent skyscrapers. Far across the river, jets took off from La Guardia, leaving behind them thin lines of exhaust. On the near side, a helicopter lifted into the sky, hovered over the water, then veered off, casting its shadow on the river. Another helicopter descended and touched down, quivering to a stop on the landing pad.
Whalen walked toward the heliport, where a freshly painted copter sat on a platform. A large sign proclaimed: EXECUTIVE HELIWAYS, INC. SEE MANHATTAN FROM THE AIR. LOW-RATE EXCURSIONS. Whalen went into the ticket office, and the clerk looked him up and down.
‘I’d like to see Manhattan,’ said Whalen.
‘Why don’t you take a subway?’ said the clerk, focusing on Whalen’s old shirt, worn pants, and scuffed boots.
‘Manhattan can’t be seen from the subway.’
‘How about the bus?’
‘Too slow. How about the sight-seeing flight?’
The clerk leaned across the counter. ‘Look, this is Executive Heliways, not freeload ways. Understand?’
‘I do,’ said Whalen. He held out several crisp bills, the exact amount listed on the wall board as the price for the half-hour flight. ‘Will this do?’
Shuffling uneasily, the clerk stared at the money. ‘I’ll check with the pilot,’ he mumbled as he disappeared into the back room, and a moment later he returned, accompanied by a man in a gray uniform.
‘This is the fella who wants to take the ride,’ said the clerk.
The pilot glanced at Whalen. ‘Look, son –’
‘I’m not your son,’ said Whalen, and he pushed the money toward the clerk.

© Grove Press, 1973/1981.

De miljardairszoon Jonathan Whalen is eenzaam opgegroeid: wel met veel geld en bezittingen, maar zonder de liefde van zijn ouders. Nu zijn ouders niet meer leven leeft hij als een god in de USA: zijn vermogen kan hij tijdens zijn leven nooit opmaken, mannen en – vrouwen – staan voor hem in de rij en de bedrijven die hij van zijn vader heeft geërfd floreren als nooit tevoren, of hij zich er wel of niet mee bemoeit maakt niet uit. Dit leven lacht Jonathan toe; vriendschap en liefde zijn echter ver te zoeken.
Nu zoekt Jonathan dat ook niet specifiek. Hij heeft genoeg aan de mooie vrouwen die hij ontmoet (en die hij soms royaal betaalt): minnaressen, prostituees, barbezoekers – hij krijgt er geen genoeg van. Maar ook heeft hij een vaste vriendin (en minnares): Karen. Deze beeldschone vrouw houdt net als Jonathan ook heel veel van seks; en ze is Jonathan waarschijnlijk niet altijd even trouw …
Bij zijn bedrijven valt het Jonathan op dat zijn peetvader, Walter Howmet, de touwtjes stevig in handen heeft. Het is zelfs de vraag of Jonathan nog wel de leiding heeft over het geheel.
Jonathan besluit eens uit te zoeken hoe echt de liefde van Karen en hoe echt de trouw van Walter Howmet zijn …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Jerzy Kosinksi

Jaar van uitgave:

1973

Aantal pagina's:

224

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1970-1980

Plaats van handeling:

USA, voornamelijk New York City

Bijzonderheden:

Een roman in 2 delen zonder hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman ‘Duivelsboom’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De satirische roman ‘The Devil Tree’ gaat over een jongeman die alles heeft. Hij is de zoon van één van de rijkste Amerikanen, hij reist de hele wereld over en hij weet zeker dat hij nooit hoeft te werken voor zijn levensonderhoud. Die feiten hebben hem zelfzuchtig gemaakt, een egoïst die alleen voor zichzelf leeft. Een aangenaam persoon is deze hoofdpersoon dus zeker niet, een intrigerend persoon wel.

WAT MOET JE WETEN?

‘The Devil Tree’ gaat over geld, bezit, over seks en over overheersen. Omdat de hoofdpersoon alles kan en mag, doet hij dat ook. Dat maakt hem tot een op seks beluste hedonist, een man die alleen voor zichzelf en voor zijn eigen genot leeft.
Daar volgt uit dat deze Whalen vrouwen in alle gevallen als bezit ziet, als lijven die te koop zijn. En dat geldt ook voor de mannen van wie hij iets wil: alles en iedereen is voor hem te koop.
Een verontrustend verhaal …

DE TAAL

De taal van ‘The Devil Tree’ is goed te lezen, maar de schrijver is heel expliciet in zijn beschrijvingen op het gebied van seks. Dat zal niet elke lezer kunnen waarderen.
Soms is de taal ook specialistisch; vooral wanneer het over de bedrijven van Whalen gaat en over economische en financiële transacties.
De alinea’s zijn van een gemiddelde lengte. Hoofdstukken zijn er niet. Een nieuwe scene wordt aangekondigd door een witregel.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman goed te lezen (de expliciete taal daargelaten).
Dat geldt – met diezelfde restrictie – ook voor het verhaal zelf. Het is een fragmentarisch verteld verhaal met veel aandacht voor de seksuele gedragingen van de hoofdpersoon. Dat maakt het verhaal soms tot een verwarrende en vaak verontrustende roman.
Op basis van deze eigenschappen is ‘The Devil Tree’ een boek met een literair niveau C 5b en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman is fragmentarisch geschreven, chronologisch van de hak op de tak springend. Wel verrassend is het dat vaak onbelangrijk lijkende feitjes later terugkomen. Uit de schrijfstijl is duidelijk te merken dat Mr. Kosiński geen hoge dunk had van zijn medemens – uit welk milieu zo ook kwamen.

Actie:

‘The Devil Tree’ bevat een verhaal met vrij veel actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1970-1980.

Plaats:

De setting van ‘The Devil Tree’ is met name New York City. In flashbacks vertelt de hoofdpersoon over reizen van hem of van zijn moeder naar andere plekken zoals West-Virginia, Florida, Californië, Thailand (Bangkok) of Myanmar/Birma (Rangoon).

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘The Devil Tree’: hoe zal het leven van de hedonist Whalen verlopen, samen met de mensen die hij ontmoet?

Verteller:

De roman heeft afwisselend een ik-verteller of een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘The Devil Tree’ zijn:
• Jonathan Whalen: (soms) de ik-verteller, een egocentrische miljardair, een jongeman die nooit zijn enorme vermogen zal kunnen opmaken. Jonathan is zelfzuchtig, maar ook wraakzuchtig. Verder is hij door seks bezeten;
• Karen: de vriendin en minnares van Jonathan, één van de mooiste jongedames van de USA. Ook Karen is dol op seks – en ook zij lijkt het niet bij één minnaar te kunnen houden;
• Horace Sumner Whalen: de (al overleden) vader van Jonathan, één van de rijkste mannen van de USA. Hij werkte zich op van een simpele arme werknemer tot een zakenman met een enorm imperium. Veel aandacht voor zijn enig kind had hij daarbij niet. We leren hem beter kennen door de herinneringen van zijn zoon;
• Katherine Furston Peck Whalen: de (al overleden) moeder van Jonathan. Ze was ooit een briljante student en een beeldschone, rijke jonge vrouw. Na de dood van haar man ging ze reizen en ze gebruikte veel medicijnen. We leren haar beter kennen door de herinneringen van haar zoon.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘The Devil Tree’ zijn:
• Walter William Howmet, chairman of the board: de tweede man in de bedrijven van Horace Whalen; tevens de peetvader van Jonathan;
• Helen Howmet: de echtgenote van Walter; tevens de peetmoeder van Jonathan. Zij beschouwt Jonathan als haar eigen zoon (haar huwelijk was kinderloos);
• Susan: de beste vriendin ( en minnares?) en assistente van Karen;
• Werknemers van de bedrijven waarvan Whalen de eigenaar is: George Burleigh, Anthony (valet), James Abbott, Charles Southern, Kenneth Clavin, Peter Baudley Macauley, Miss Berger (secretary), Monsieur Bernardot (cook), Claude Parker (secretary);
• Vriendinnen/Minnaressen van Whalen: Barbara (in Rangoon), Mrs. Llewellyn (een Amerikaanse vriendin, een weduwe die in Rangoon woont), Louise Hunter (een beroemde actrice);
• Vrienden van Whalen: Peter (jeugdvriend), Keith Cushman (studiegenoot);
• Vrienden/Minnaars van Karen: David (een vroegere vriend), Cyrus Rawleigh (een rijke Amerikaan);
• Anderen: Dr. Frederick (arts van Mrs. Whalen), Richard (teacher), Vladimir Borys (shoemaker), Mrs. Jean Roberts (de minnares van Whalen Sr.).

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/jerzy-Kosiński/the-devil-tree/

Film:

‘The Devil Tree’ is niet verfilmd.

Overig:

‘The Devil Tree’ is de vierde roman van Kosiński. Qua stijl lijkt het boek het meest op diens tweede roman, Steps.
De roman kwam in 1973 uit. In 1981 herschreef Kosiński meerdere passages.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jerzy Kosinksi.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Cockpit van Jerzy Kosinski
• The Soft Machine van William Burroughs
• American Psycho van Bret Easton Ellis

Citaat:

‘The native calls the baobab ‘the devil tree’ because he claims that the devil once got tangled in its branches and punished the tree by reversing it. To the native, the roots are branches now, and the branches are roots. To ensure that there would be no more baobabs, the devil destroyed all the young ones. And that’s why, the native says, there are only full-grown baobab trees left.’ (p.188)

Vragen over het boek:

1. Hoe was de relatie tussen Jonathan en zijn vader?
2. Hoe was de relatie tussen Jonathan en zijn moeder?
3. Hoe is de relatie tussen Jonathan en zijn vriendin/minnares Karen?
4. Wat doet Jonathan om zijn peetvader te straffen voor diens onbetrouwbaarheid/