Although we have known each other for a long time and have spoken often, we have never spoken intimately. I was intrigued by you the first time we met at your party. Since then, I have wanted to see you alone but could never bring myself to ask.
You probably do not recall that, during the party, I headed toward one of the bathrooms, locking your bedroom door behind me. If anyone had tried to enter the room during my inspection of it, I would have explained I had locked that door because I had not been able to lock the one to the bathroom. I opened your closets and checked the proportion of evening dresses to sports clothes, noting their quality and condition. I examined your underwear and the heels and soles of your shoes. Then I flipped through some of the letters I found on your desk, read a few, and glanced over your check-book, telephone and hotel bills and airline ticket receipts.
In the bathroom, I surveyed your cosmetics and studied the vials of pills in your medicine cabinet. I wrote down the name of each doctor on the label, the prescription date and indicated dosage, then took a sample from every bottle.
That evening, I talked to a couple in their thirties who said they had known you for years. The woman, a bit drunk, said, ‘Look at me, Mr. Tarden. Once, a long time ago, I was soft and moist and supple. It was a time, if you can imagine, when staying thin wasn’t a losing battle, when I didn’t suffer from lower back pain, when I wasn’t on my way to a drying-out tank like so many other women. Now my only unique features are my fingerprints, which developed even before I was born. When I was in high school, any idiot could foresee the kind of man I would marry, what our children would be like and the sort of home we would live in. Anyone could have predicted then that my life would become as dried out and bleached by alcohol and boredom as my hair and skin are by the sun and wind.’ She raised her Scotch in a mocking salute. Her husband joined her in the toast and they both laughed, displaying their capped teeth, white against their dark tans.

© Grove Press, 1975/1998.

De rijke Amerikaan Tarden doet er alles aan om zo anoniem mogelijk door het leven te gaan. Als jongeman werkte hij in het Oost-Europese land Ruthenia, waar hij door listen en bedrog een visum wist te bemachtigen zodat hij naar de USA kon emigreren, zijn ouders achterlatend.
Die kennis van list en bedrog kwam hem in de USA goed van pas. Ook in dat land kon hij door vervalsen, imiteren, chanteren en bedreigen veel geld vergaren.
En nu bestudeert hij de verdorven mens: de oplichter, de seksverslaafde, de uitbuiter, de dief. En hij ziet hoe deze personen zich staande houden en zelfs verrijken door anderen te benadelen. Net als Tarden zelf doet.
En Tarden besluit zich soms als een scherprechter op te stellen om de verdorven figuren te straffen.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Jerzy Kosinski

Jaar van uitgave:

1975

Aantal pagina's:

270

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1970-1980

Plaats van handeling:

Meerdere plaatsen: Oost-Europa, de USA, Europa (Zwitserland, Frankrijk),

Bijzonderheden:

Een roman in 19 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Cockpit’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Cockpit’ bestaat eigenlijk uit een aantal losse korte verhalen. Die verhalen hebben één ding met elkaar gemeen: ze maken duidelijk hoe de hoofdpersoon zich opstelt tegenover zijn medemens en hoe dat omgekeerd ook het geval is. Uit het resultaat wordt duidelijk dat de mens – het individu en de groep – niet zo’n fraai wezen is: vrijwel iedereen is uitsluitend in zichzelf geïnteresseerd …

WAT MOET JE WETEN?

‘Cockpit’ maakt opnieuw duidelijk hoe Mr. Kosinski de mensheid bezag: als roofdieren die elkaar continu naar het leven staan. Zijn hoofdpersoon kan zich alleen handhaven door nog een groter roofdier te worden dan de mensen om hem heen zijn. Dat roofdier aarzelt niet om veel geweld te plegen – zelfs te moorden – wanneer hij dat nodig acht.
Dit is een roman voor lezers met een groot inlevings- en incasseringsvermogen.

DE TAAL

De taal van ‘Cockpit’ is heel goed te begrijpen. De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. De taal is regelmatig expliciet, met name op het gebied van seks.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman nergens moeilijk.
Dat geldt zeker ook voor het verhaal zelf. Hoewel de roman leest als een fragmentarische verzameling korte verhalen zit er toch zeker wel een bepaalde lijn in. Langzamerhand komen we veel meer te weten over Tarden (Kosinski?). De roman heeft veel, vrij heftige (seks)scenes.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Cockpit’ een boek met een literair niveau C 4d en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

Het verhaal boeiend en afstotend tegelijkertijd (aldus sommige recensenten). Mr. Kosinski beschrijft (opnieuw) een nare hoofdpersoon die alleen voor zijn eigen genot lijkt te leven.

Actie:

‘Cockpit’ bevat verhalen met vrij veel actie. Die actie behelst regelmatig de seksuele escapades van de hoofdpersoon, Tarden.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1970-1980.

Plaats:

De setting van ‘Cockpit’ is meerdere plaatsen, zowel in Europa (Oost-Europa, Parijs, de Zwitserse Alpen) als in de USA (New York en LA).

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Cockpit’: hoe zal de hoofdpersoon zich handhaven in deze egocentrische wereld?

Verteller:

De roman heeft een ik-verteller wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Cockpit’ zijn:
• Tarden: de ik-verteller, een man die in het fictionele land ‘Ruthenia’ werkt (in het oosten van Polen) bij een overheidsinstituut, the Academy of Science. Daar slaagt hij erin te ontsnappen uit de dictatoriale wereld en hij gaat in de USA wonen en werken;
• Valerie: een vriendin van Tarden, een jonge vrouw die als orthopeed werkt met sporters;
• Robert: een jongeman die Tarden in huis uitnodigt en die hij Engels leert;
• Theodora, the Lebanese woman: een vrouw die Tarden in Europa ontmoet;
• Mrs Leuwen: een Europese vrouw met wie Tarden in Parijs afspreekt;
• Veronika: een Belgische vrouw die Tarden gebruikt voor zijn eigen gewin.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Cockpit’ zijn:
In ‘Ruthenia’:
• Leden van de Academy of Science: (‘Comrades’) the Major, the Deputy Chief, the Director;
• De ouders van Tarden.
In de Westerse wereld:
• Leden van ‘The Service’, een Amerikaanse geheime dienst: een overloper (in Zwitserland), een jong echtpaar (in Indonesië);
• Anderen: Martine (de vriendin van Robert), de vader en huisarts van Robert, een meisje in haar ouders (in Zwitserland), Fiammetta, Fornarina, Amorrorisca (prostituees), The Flying Gnome (een ski-springer), Tomek (een jongetje in een vliegtuig), Richard Lasker (een uitgever), Hannah (een bejaardenverzorgster), Harry, Tom, Miriam en Ono (bejaarden).

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/jerzy-kosinski/cockpit/

Film:

‘Cockpit’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Cockpit’ is de vijfde roman van Jerzy Kosinski. Opnieuw bestaat de roman uit veel ogenschijnlijk onsamenhangende verhalen, maar ook in deze roman kom je iets meer te weten over de auteur zelf, omdat hij meerdere gebeurtenissen uit zijn verleden vertelt.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jerzy Kosinski.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Blind Date van Jerzy Kosinski
• The Collector van John Fowles
• Ludmila’s Broken English van DBC Pierre

Citaat:

He went behind me up the narrow, thin steps, and stood on the top step, while I sat in the pilot’s seat. Leaning into the cockpit, he pointed at the instrument panel and console, and, in a detached voice, described the functions of various switches. When he got to the radar control switch, his hand hovered over it. I nodded. (p.243)

Vragen over het boek:

1. Tarden heeft een fotografisch geheugen. Leg uit hoe hem dat helpt om uit Ruthenia weg te komen.
2. Tarden heeft een fotografisch geheugen. Leg uit hoe hem dat helpt om in de USA rijk te worden.
3. Tarden is een geweldige (stem)imitator, als kind al. Leg uit hoe dat zijn ouders in de problemen brengt.
4. Leg uit wat de titel ‘Cockpit’ betekent.