3/5 - (1 stemmen)

Cranford

Niveau:
Genre: comedy-of-manners
Thema: relations

Getagd op:
Verkrijgbaar bij bol.com
var bol_sitebar_v2={"id":"bol_1695058490052", "baseUrl":"partner.bol.com","productId":"9200000033700214","familyId":"9200000033700214","siteId":"30874","target":true,"rating":true,"price":true,"deliveryDescription":true,"button":true,"linkName":"Cranford%2C%20Elizabeth%20Gaskell","linkSubId":""};

SNEL NAAR...





Het begin!

In the first place, Cranford is in possession of the Amazons; all the holders of houses, above a certain rent, are women. If a married couple come to settle in the town, somehow the gentleman disappears; he is either fairly frightened to death by being the only man in the Cranford evening parties, or he is accounted for by being with his regiment, his ship, or closely engaged in business all the week in the great neighbouring commercial town of Drumble, distant only twenty miles on a railroad. In short, whatever does become of the gentlemen they are not at Cranford. What could they do if they were there? The surgeon has his round of thirty miles, and sleeps at Cranford; but every man cannot be a surgeon. For keeping the trim gardens full of choice flowers without a weed to speck them; for frightening away little boys who look wistfully at the said flowers through the railings; for rushing out at the geese that occasionally venture into the gardens if the gates are left open; for deciding all questions of literature and politics without troubling themselves with unnecessary reasons or arguments; for obtaining clear and correct knowledge of everybody's affairs in the parish; for keeping their neat maid-servants in admirable order; for kindness (somewhat dictatorial) to the poor, and real tender good offices to each other whenever they are in distress, the ladies of Cranford are quite sufficient. ‘A man,’ as one of them observed to me once, ‘is so in the way in the house!’ Although the ladies of Cranford know all each other's proceedings, they are exceedingly indifferent to each other's opinions. Indeed, as each has her own individuality, not to say eccentricity, pretty strongly developed, nothing is so easy as verbal retaliation; but, somehow, good-will reigns among them to a considerable degree.

© Transatlantic Press, 2012

^ Terug naar boven

Algemeen

Cranford (gemodelleerd naar Knutsford, een stadje waar Mrs Gaskell lang woonde) is een plaats waar de gegoede vrouwen, de dames van stand, het voor het zeggen hebben. Mannen zijn er misschien wel, maar ze spelen geen enkele rol van betekenis. Misschien zitten ze in het leger, misschien werken ze bij de grote banken in de nabije grote stad Drumble (gemodelleerd naar Manchester, de grote stad die vlak bij Knutsford lag). Belangrijke dames, zoals Miss Deborah Jenkins, bepalen wie er wordt uitgenodigd voor welke bijeenkomst. En vaak is het de aanwezigheid van (oud) geld die uiteindelijk bepaalt wie er bij die incrowd hoort. Wanneer je een van de gelukkigen bent, is het een kwestie van met elkaar over anderen praten. Zoals over Captain Brown en zijn dochter, en over de vraag of zij wel tot het selecte groepje in Cranford zouden kunnen behoren; hij is per slot van rekening een man – en bezitten zij wel oud geld? En de dames praten over die mysterieuze rondreizende Signor Brunoni, over zijn vrouw en over de tijd die deze mensen in India hebben doorgebracht. En uiteindelijk komen de dames dan ook weer terecht bij Peter Jenkins, de broer van Miss Matty en van Miss Deborah, die op jonge leeftijd emigreerde naar India. Wat zou er van hem geworden zijn?


^ Terug naar boven

Boekinformatie

ERK Niveau:
C1

Schrijver:
Elizabeth Gaskell

Jaar van uitgave:
1853

Aantal pagina's:
215

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:
1850–1900

Plaats van handeling:
Een denkbeeldig dorp in Engeland (gemodelleerd naar het dorp Knutsford in Cheshire, een dorp dat Mrs Gaskell goed kende)

Bijzonderheden:
Een roman in 16 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek eveneens ‘Cranford’.


^ Terug naar boven

Het boek - onderwerp

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De roman ‘Cranford’ is een boek voor geoefende lezers, lezers die gewend zijn verhalen met een traag verteltempo te lezen. De minder geoefende lezer zal waarschijnlijk na enkele bladzijden afhaken.
De lezer moet geïnteresseerd zijn in het (kleine) stadsleven in het Engeland van de negentiende eeuw en dan met name in de wereld van de gegoede burgerij – met name de vrouwen die weinig anders te doen hebben dan elkaars tea parties bezoeken en over elkaar kletsen.


WAT MOET JE WETEN?

Enige algemene kennis over mensen en relaties is wel noodzakelijk om dit verhaal op zijn waarde te kunnen schatten. Men moet zich kunnen voorstellen waarom mensen de dingen zeggen die ze zeggen, hoe mensen voldoening kunnen vinden in hun soms lege – en vaak weinig productieve – levens.
De beschreven wereld is het Britse dorpsleven in de negentiende eeuw en dan met name de levens van de gegoede burgers. Er wordt van uitgegaan dat de lezer weet heeft van de Britse kolonie India, van het bankwezen uit die tijd, fatsoensnormen en waarden.
Voor wat betreft de literaire kennis is het herkennen en waarderen van ironie een pre. De lezer die weinig heeft met het waarderen van ironie zal zich vervelen (en zal zich misschien wel ergeren aan het boek).




^ Terug naar boven

Het boek - Moeilijkheid

DE TAAL

Het vocabulaire in ‘Cranford’ is op zich niet echt moeilijk, maar de ouderdom van de tekst maakt het begrip wel lastig voor de lezer van enkele eeuwen later.
Bijvoorbeeld:
‘Some very trifling piece of business was alleged as a reason for the call; but there was evidently something behind. At last out it came.’(p.97)
De alinea’s en de dialogen zijn redelijk lang, maar vanwege de duidelijke beschrijvingen en de heldere dialogen zijn de zinnen goed te begrijpen.


DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Cranford’ zal voor een aantal lezers een heel lastig boek zijn. Dat is dan niet in de eerste plaats vanwege het verouderde vocabulaire, maar vooral door het gebrek aan actie. In ‘Cranford’ gebeurt heel weinig – en soms gebeurt iets ook nog in een verleden (off-stage, als het ware). Wat het boek voor andere lezers heel interessant maakt – de ironie – kan voor veel lezers een probleem zijn. ‘Cranford’ is een mooi boek voor de letterkundige lezer, de lezer die ook auteurs als Jane Austen en George Eliot kan waarderen. Vandaar dat het een boek op niveau C 5e is.
Het taalniveau is ook hoog. In de eerste plaats vanwege de ouderdom van het verhaal. Daarnaast kan het tempo van vertellen een belemmerende factor zijn. Tenslotte zijn de (veelal uitgebreide,) beschrijvende alinea’s lang, wat het leestempo ook niet bevordert. Om deze redenen is het taal-(ERK-)niveau C1.


Schrijfstijl:

‘Cranford’ is op zeer ironische wijze geschreven. Mrs Gaskell zegt vrijwel nergens iets direct over een karakter, maar ze suggereert des te meer. Bijvoorbeeld, als er gezegd wordt over een hoofdkarakter, Miss Matty:
‘… she promised (like her sister at her age), to be a great beauty. I was reading this aloud to Miss Matty, who smiled and sighed a little at the hope, so fondly expressed, that ‘little Matty might not be vain, even if she were a bewty.’
‘I had very pretty hair, my dear,’ said Miss Matilda; ‘and not a bad mouth.’ And I saw her soon afterwards adjust her cap and draw herself up.’ (p.66-67)



^ Terug naar boven

Het boek - het verhaal

Actie:

Het boek bevat weinig actie. Er zijn enige rimpels in de vijver van het kalme dorpje wanneer iemand haar spaargeld kwijtraakt en er is een verdwenen broer die wellicht terugkomt, maar verder gebeurt er heel weinig in het verhaal.


Tijd:

Het verhaal wordt grotendeels chronologisch verteld. De verteller brengt zo nu en dan een periode buiten Cranford door en dan komt ze later via anderen te weten, wat er aan interessants gebeurd is. Er zijn flashbacks in de vorm van derde persoonsverhalen die het boek extra spanning geven, maar deze zijn nergens verwarrend voor het begrijp van het verhaal.


Plaats:

De roman speelt zich af in een denkbeeldig dorp in Engeland, Cranford (gemodelleerd naar het dorp Knutsford in Cheshire, een dorp dat Mrs Gaskell goed kende)


Verhaallijn:

Er zijn een paar verhaallijnen. Er is het verhaal van de zusters Miss Matty en Miss Deborah Jenkins: de ene lief, begripvol en onderdanig en de andere autoritair en eerzuchtig. Dan is er de minder gegoede burger (en oud-militair) Captain Brown met zijn dochter, die veel moeite moet doen om een sociale plaats in het stadje te veroveren. Tenslotte is er nog de lang afwezige Peter Jenkins, die na onenigheid met zijn vader Engeland verliet en in India terechtkwam, waar hij misschien rijk werd, of misschien omkwam.


Verteller:

Het verhaal wordt verteld door Mary Smith, een jongedame van goede komaf die het grootste deel van het jaar in Cranford logeert. Als ze er niet is, hoort ze nieuwe verwikkelingen achteraf, meestal van Miss Matty. Zelf is ze een betrekkelijke buitenstaander; ze is geen inwoner van Cranford, ze heeft niets te maken met geldzaken, met roddelverhalen of met zaken die met klassenverschillen te maken hebben: ze kan als betrouwbaar en neutraal verteller gezien worden. Haar commentaren zijn zeer ironisch. Interessant detail is dat we haar naam pas op pagina 185 voor het eerst tegenkomen.
Het verhaal vertelt over de levens van kleine en minder kleine luiden, over de rijken en over de ex-rijken. Het is vooral een beschrijving van een statische gemeenschap, die zich kenmerkt door een gebrek aan gebeurtenissen.




^ Terug naar boven

Het boek - de karakters

Hoofdkarakters:

De belangrijkste hoofdpersonen in ‘Cranford’ zijn:
• Mary Smith: de ik-verteller. Eigenlijk speelt ze niet echt een rol in het verhaal; zij is de verteller (en de zeer neutrale commentator). Ms Smith is een jongedame van goede komaf die het grootste deel van het jaar in ‘Cranford’ logeert. Als ze er niet is, hoort ze nieuwe verwikkelingen achteraf, meestal van Miss Matty;
• Miss Matty Jenkins: een 2e verteller – die alle nieuwtjes doorvertelt aan Miss Smith. Zij is een lieve, begripvolle en vrij gedienstige vrouw.


Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Cranford’ zijn:
• Miss Deborah Jenkins: de zus van Miss Matty;
• Captain Brown: een ‘minder gegoede’ burger (vinden de dames), een oud-militair;
• De dochter van Captain Brown: een jonge vrouw die bij haar vader woont;
• Miss Pole, Mrs Forrester en Mrs Fitz-Adam: andere, min of meer belangrijke dames uit Cranford;
• ‘Signor Brunoni’; een rondreizende artiest;
• Peter Jenkins: een mysterieus afwezige jongeman. Hij verdween op een dag onverwacht naar India.





^ Terug naar boven

Het boek - verder


Film:

De roman ‘Cranford’ is verfilmd.


Overig:

‘Cranford’ is een zorgvuldig geschreven roman over mensen van lang geleden, maar wel over mensen van vlees en bloed. Uit het verhaal valt duidelijk op te maken met hoeveel liefde Mrs Gaskell kijkt naar haar medemens. In dat opzicht lijkt ‘Cranford’ veel op die andere roman van haar hand: ‘North and South’.



^ Terug naar boven

Auteur en Werken

Link naar pagina over auteur
-->Informatie over Elizabeth Gaskell.

Auteur:

Werken:


^ Terug naar boven

Meer

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Pride and Prejudice van Jane Austen
• Jane Eyre van Charlotte Brontë
• The Lilac Bus van Maeve Binchy


Citaat:
‘I am going to ask Miss Pole. Of course, I could not think of asking her until I had asked you, madam – the rector’s daughter, madam. Believe me, I do not forget the situation my father held under yours.’ (p.87)

Vragen over het boek:

1. Wat leer je als lezer van de roman ‘Cranford’? Zou Mrs Gaskell een boodschap hebben gehad met deze roman? Zo ja, welke zou dat hebben kunnen zijn?
2. Wat betekent het verdwijnen van Peter Jenkins voor de dames in ‘Cranford’, met name voor zijn zusters Matty en Deborah? En hoe ontwikkelt het verhaal rond Peter zich? Wat vind je van de manier waarop Mrs Gaskell het karakter van Peter heeft uitgewerkt?
3. ‘Cranford’ is een roman vol ironie. Citeer drie fragmenten met een ironische ondertoon uit de roman en leg uit wat de functie van ironie in die fragmenten is.
4. Kiest Mrs Gaskell partij met betrekking tot sociale klasse, arbeid, kapitaalverdeling, liefde, kolonisatie, of een ander onderwerp? Leg je antwoord uit met gebruikmaken van fragmenten uit de roman.




^ Terug naar boven

Comments are closed.