Dirk Struan came up onto the quarterdeck of the flagship H.M.S. Vengeance, and strode for the gangway. Surrounding her were the rest of the fleet’s warships, the troopships of the expeditionary force, and the merchantmen and opium clippers of the China traders.
It was dawn – a drab, chill Tuesday – January 26th, 1841.
As Struan walked along the main deck, he glanced at the shore and excitement swarmed over him. The war with China had gone as he had planned. Victory was as he had forecast. The prize of victory – the island – was something he had coveted for twenty years. And now he was going ashore to witness the formality of taking possession, to watch a Chinese island become a jewel in the crown of Her Britannic Majesty, Queen Victoria.
The island was Hong Kong. Thirty square miles of mountainous stone on the north lip of the huge Pearl River in South China. A thousand yards off the mainland. Inhospitable. Unfertile. Uninhabited except for a tiny fishing village on the south side. Squarely in the path of the monstrous storms that yearly exploded from the Pacific. Bordered on the east and on the west by dangerous shoals and reefs. Useless to the mandarin – the name given to any official of the Chinese Emperor – in whose province it lay.
But Hong Kong contained the greatest harbor on earth. And it was Struan’s stepping-stone into China.
‘Belay there!’ the young officer of the watch called to the scarlet-coated marine. ‘Mr. Struan’s longboat to the midships gangway!’
‘Yes, sir!’ The marine leaned over the side and echoed the order.
‘Won’t be a moment, sir,’ the officer said, trying to contain his awe of the merchant prince who was a legend in the China seas.
‘Nae hurry, lad.’ Struan was a giant of a man, his face weathered by a thousand storms. His blue frock coat was silver-buttoned and his tight white trousers were tucked carelessly into seaboots. He was armed as usual - knife in the crease of his back and another in his right boot. He was forty-three, redheaded, and his eyes were emerald green.
‘It’s a bonny day,’ he said.

© Hodder & Stoughton / Coronet, 1966

Als de Britten in 1841 de eerste zogenaamde ‘opiumoorlog’ hebben gewonnen, bezetten ze de plaats Hong Kong. Hong Kong is een vrij onbelangrijke plek, een partij rotsen aan de Chinese kust, een plaats die ligt aan de monding van een rivier en de Chinese Zee. Het land eromheen is onvruchtbaar, rotsachtig. Er wonen weinig mensen; het klimaat is verschrikkelijk (te warm, te koud, te stormachtig). Wie zou hier willen wonen?
Dirk Struan wil dat wel. Hij is een Britse kapitein, een zeeman die zich snel heeft opgewerkt bij de Britse vloot. In Hong Kong ziet hij allerlei mogelijkheden. Legale en illegale. De Chinezen op het vasteland hebben van alles en nog wat nodig: van voedsel tot meubels, van metaal tot hout. En ze hebben zelf ook van alles en nog wat. Vooral zijde. En opium … Voor Dirk Struan ligt hier een gouden handel. Hij bouwt snel een gigantisch imperium op, een handelshuis dat hij ‘Noble House’ noemt. Struan wordt de belangrijkste man in Hong Kong en in de wijde omgeving. Zijn eretitel geeft aan dat hij de heerser is, de nummer één van Hong Kong: Tai-Pan.
Maar uiteraard gaan veel mensen niet akkoord met de leiding van deze Engelse alleenheerser. Struan krijgt niet alleen te maken met verleidelijke Chinese vrouwen en vriendschappelijke medewerkers en ijverige zonen, maar ook met Amerikaanse handelaren, Russische diplomaten en Britse gouverneurs. En nog meer met Chinese handelaren en leiders op het vasteland. Maar zijn grootste vijand is de Brit die ook Tai-Pan wil worden: zijn vroegere collega en medezeeman Tyler Brock.

ERK Niveau:

B1

Schrijver:

James Clavell

Jaar van uitgave:

1966

Aantal pagina's:

702

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

19th eeuw

Plaats van handeling:

China (Hong Kong)

Bijzonderheden:

Een roman in 6 boeken en 50 hoofdstukken.
In het Nederlands heet het boek eveneens ‘Tai-Pan’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Tai-Pan’ is een historische roman over de opkomst van de Chinese stad Hong Kong. Het verhaal is gedeeltelijk gebaseerd op bestaande personen en situaties, maar veel is eromheen verzonnen. Op deze manier lees je een spannend verhaal over een dynamische stad die tot op de dag van vandaag zeer belangrijk is voor China en voor de wereld.

WAT MOET JE WETEN?

De roman ‘Tai-Pan’ gaat over invloedrijke niet-Chinezen (Britten, Russen, Amerikanen) die proberen (letterlijk) een ingang te vinden in het mysterieuze China. Het verhaal gaat over avontuur en over land veroveren, maar ook over intriges, smokkel, oorlog en geweld. Clavell legt heel uitvoerig – voor sommige lezers misschien te uitvoerig – uit hoe de stad Hong Kong zo belangrijk werd; als lezer hoef je weinig voorkennis te hebben van deze geschiedenis uit de 19e eeuw.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Tai-Pan’ zijn soms moeilijk, met name wanneer er over specifieke handel of politiek gesproken wordt. De alinea’s zijn vaak lang en dat geldt ook voor de meeste hoofdstukken. Er zijn veel dialogen. Chinese woorden en uitdrukkingen worden heel goed uitgelegd.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal in de roman ‘Tai-Pan’ is soms lastig. De roman is al wat ouder en hij beschrijft gebeurtenissen uit een eerdere (19e) eeuw. Soms is de uitleg zeer uitgebreid.
Het verhaal maakt de roman echter heel spannend. Clavell weet heel goed hoe hij een verhaal moet vertellen. Hij heeft zich heel goed ingelezen in het onderwerp. Van saaie feiten en gebeurtenissen weet hij door boeiende karakters een zeer leesbaar verhaal te maken.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Tai-Pan’ een boek met een literair niveau C 4c en een taal-(ERK-)niveau B1.

Schrijfstijl:

De historische roman ‘Tai-Pan’ is heel boeiend geschreven. James Clavell weet een verre tijd in een ver land tot leven te brengen door er allerlei boeiende figuren in mee te latenspelen: in het Hong Kong van de 19e eeuw wonen louche handelaars, rücksichtsloze bestuurders, grote en kleine criminelen, prostituees, moordenaars en intriganten.

Actie:

‘Tai-Pan’ is een verhaal met zeer veel actie. Er wordt veel uitgelegd over handel en wandel in de Chinese stad Hong Hong. Maar het meest spectaculaire zijn de handelswijzen van de handelaars zelf die over lijken gaan om een paar grijpstuivers (en zeer veel meer …) te verdienen aan legale en – vooral – illegale handel.

Tijd:

De historische roman ‘Tai-Pan’ speelt zich af in de jaren 1840 en een aantal jaren daarna. Dirk Struan is 42 als hij wordt aangesteld als handelaar in de Britse kroonkolonie Hong Kong. Als het verhaal eindigt is er nog steeds een strijd om het leiderschap van de handel in Hong Kong aan de gang, een strijd die tot op de dag van vandaag zou voortduren.

Plaats:

De plaats die in ‘Tai-Pan’ vooral wordt beschreven, is de Chinese stad Hong Kong. Hong Kong is een onvruchtbare partij rotsen aan de monding van de rivier, wanneer de Engelsen er een handelspost bouwen. En vanaf dat moment wordt het één van de belangrijkste steden van China.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Tai-Pan’: hoe zal Hong Kong zich als handelsplaats ontwikkelen en wat is de rol van Dirk Struan daarin?

Verteller:

De roman ‘Tai-Pan’ heeft een auctoriale verteller. Deze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Dirk Struan. Maar in feite is dit een roman over het ontstaan en de groei en bloei van de wereldstad Hong Kong; misschien zou je daarom kunnen zeggen dat Hong Kong de hoofdpersoon is (waarbij Dirk Struan een instrument is in de stichting van deze stad).

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Tai-Pan’ zijn:
• Dirk Struan: de Tai-Pan – de belangrijkste handelaar en ‘Big Shot’ – van de Britse kroonkolonie Hong Kong. Hij was zeeman en werkte zich steeds verder op totdat hij zich uiteindelijk vestigde als belangrijk handelsman in Hong Kong;
• Tyler Brock: een voormalige collega zeeman en nu de grootste concurrent van Dirk Struan in Hong Kong. Zijn grootste wens is om de handelsmaatschappij van Struan over te nemen (of te vernietigen) en daarmee de handel in de stad in handen te krijgen;
• Culum Struan: de zoon van Dirk Struan. Hij is voorbestemd om zijn vader op te volgen als Tai-Pan;
• Robb Struan: de halfbroer van Dirk. Hij is tevens zijn zakenpartner;
• May-may: de maîtresse van Dirk Struan. Zij is de kleindochter van een belangrijke Chinese handelaar, Jin-Qua, en haar wordt gevraagd om Struan Chinese zeden en gewoonten bij te brengen.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Tai-Pan’ zijn:
• Wilf Tillman: een Amerikaanse handelaar, partner van Jeff Cooper;
• Shevaun Tillman: de pleegdochter van Wilf Tillman;
• Jeff Cooper: een Amerikaanse handelaar, partner van Wilf Tillman;
• Count Zergyev: een Russische diplomaat;
• William Longstaff: de Britse (eerste) gouverneur van Hong Kong;
• Captain Orlov: een kapitein die voor Dirk Struan vaart (vaak met opium);
• Tess Brock: de dochter van Tyler en Liza Brock;
• Gorth Brock: de zoon van Tyler Brock;
• Liza Brock: de vrouw van Tyler Brock;
• Gordon Chen: de zoon van Dirk Struan en een Chinese minnares;
• Jin-Qua: een belangrijke Chinese handelaar, zowel in thee als in opium;
• Aristotle Quance: een kunstschilder;
• Captain Scragger: een piraat die regelmatig onderhandelt met de Chinezen;
• William Skinner: uitgever van een krant in Hong Kong;
• Mary Sinclair: een prostituee, vaak in dienst van Dirk Struan als informant;
• Horatio Sinclair: boekhouder van Dirk Struan, broer van Mary;
• Captain Glessing: de havenmeester van Hong Kong (voormalig kapitein);
• Wolfgang Mauss: ex-priester, nu leermeester van Gordon Chen;
• Roger Blore: gokker, later eigenaar van een paardenraces circuit;
• Wu Fang Choi: piraat, partner van Jin-Qua.

Website:

http://www.bookrags.com/studyguide-tai-pan/#gsc.tab=0

Film:

De roman ‘Tai-Pan’ is in 1986 verfilmd. Omdat de film gefilmd is in China, werden er veel controversionele feiten uit het boek gehaald, zodat de film niet een goede afspiegeling is van de roman.

Overig:

‘Tai-Pan’ is de tweede roman van James Clavell over Azië. Later zou Clavell nog een roman over de Chinese stad (toentertijd een Britse kroonkolonie) Hong Kong schrijven: ‘Noble House’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over James Clavell.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• ‘Noble House’ van James Clavell
• ‘A Many Splendoured Thing’ van Han Suyin
• The Valley of Amazement van Amy Tan

Citaat:

A cannonade of Supreme Winds blew the windows in on the south side and the whole building shifted as though in an earthquake. The nails in the roof screamed against an untoward pull, and then a devil gust peeled off the roof and hurled it into the sea.
Struan felt Yin-hsi surge away into the maelstrom above. He grabbed for her, but she had vanished.
Struan and May-may held each other tightly. ‘Dinna give up, Tai-tai!’
‘Never! I love you, Husband.’
And the Supreme Wind fell on them. (p.690)

Vragen over het boek:

1. Welk belang heeft Dirk Struan bij een onbelangrijk plaatsje als Hong Kong?
2. In hoeverre is Dirk Struan een zegen en/of een vloek voor de Britten?
3. Wie is eigenlijk de echte grote liefde van Dirk Struan? Waarom vind je dat?
4. Hoe eindigt het verhaal voor wat betreft het imperium van Dirk Struan, zijn ‘Noble House’?